Samtökin '78 - 30 ára Afmælisrit Samtakanna '78 - 01.06.2008, Qupperneq 36

talaði mig hásan á
fundum og tók þátt
í starfínu af lífi og
sál. En ég gerðist
líka sérfræðingur í
að skipuleggja böll
og æfði kabarett af
miklum móó. Þessi
böll nutu mikilla
vinsælda en þau voru
fyrst í stað haldin f
gamla Silfurtunglinu
sem var á efri hæðinni
í Austurbæjarbíói. Mér
fannst þetta hvort
tveggjajafn mikilvægt.
Sumir frá þessum árum þekkja mig ekki nema f peysufötum.
Samtökin hafa alla tíð sveiflast á milli uppreisnar og íhaldssamra
báráttuaðferða. Sú viðurkenning og sátt sem síöasti áratugur hefur
fært hommum og lesbíum hefur þó eðlilega gert það að verkum að
uppreisnareldurinn brennur ekki jafn glatt og áður. Kannski helst þess
vegna hafa samtökin orðið borgaralegri og settlegri."
flH^HHHKnfrTson sem starfaði um skeið að forvarnarmálum
innan Samtakanna aö byrja að mála húsið.
//Alnæmisplágan eina verkefnið
Það fór svo að Þorvaldur Kristinsson varð formaður Samtakanna
árið 1986 og gegndi því starfi til ársins 1989. Þaö má segja að
alnæmisplágan hafi verið eina verkefnið á dagskrá samtakanna þennan
tíma. En þegar neyðin er stærst er hjálpin næst. Sjúkdómurinn kom á
tengslum milli talsmanna Samtakanna og ýmissa embættismanna. Til
að mynda gekk Ólafur Ólafsson landlæknir í það verk að greiða fyrir
húsnæðismálum Samtakanna ‘78. Því lyktaði þannig að Davíð Oddsson
borgarstjóri lét félagið hafa Lindargötu 49, sextíu fermetra bárujárnshús,
til afnota árið 1987. Samtökin höfðu þá flutt af Skólavörðustíg 12 í
fremur niðurdrepandi leiguhúsnæði í Brautarholti 18, uppi á fjórðu hæð.
Þá fékkst styrkur til að halda úti starfsmanni til að sinna fræðslumálum
vegna sjúkdómsins í stuttan tírna."
Lindargatan varð annað heimili margra á þessum árum ogfólk kom þar
alla daga vikunnar í einhverjum erindagjörðum eða bara til að spjalla
saman yfir kaffi eða bjór. Eitt árið var meira segja haldið heilagt aðfanga-
dagskvöld í félagsheimilinu fyrir þá sem vildu.
„Allt það sem áður var á dagskrá í mannréttindabaráttunni svo sem
baráttan fyrír réttlátari löggjöf þurfti í raun að þoka fyrir þeirri baráttu
sem alnæmi kallaði yfir okkur þar sem þetta voru svo erfiðir og krefjandi
tímar," segir Þorvaldur Kristinsson. „Við verðum að hafa það í huga að
það komu ekki fram lyf sem lengdu líf þeirra sem höfðu smitast fyrr en
um miðjan tíunda áratuginn. Á þessum árum hitti ég félaga mína oftar við
jarðarfarir en á barnum."
Húsið við Lindargötu var heimili Samtakanna ‘78 í þrettán ár og skipar
því sérstakan sess í sögunni. Það stóð á horni Frakkastígs og Lindargötu,
gegnt opnu hafí. Það hefur nú verið rifið.
//Sexúalpólitískir flóttamenn
Útþrá félagsmanna háði Samtökunum ‘78 frá upphafi. Flestir vildu búa
í útlöndum á níunda áratugnum. Það var ekki nóg með að fordómar og
mismunum gegn hommum og lesbíum væri illþolandi til lengdar. Landið
var einfaldlega stundum óþolandi með sína eilífu verðbólgu, tepruskap,
hræsni og rysjótt veður. Svo vildi fólk líka sækja sér menntun sem og
margir gerðu. Samtökin '78 þurftu þannig að horfa á eftir mörgum góðum
liðsmönnum til lengri eða skemmri tíma. Á móti kom að fólk kom oft og
tíðum afturtil starfa í Samtökunum eftir að það sneri heim og bar þá
með sér ferska strauma að utan og hafði jafnvel sótt sér reynslu af starfi
samkynhneigðra í öðrum löndum. Þegar horft eryfir hópinn sem var ansi
fjölbreytílegur þarf engan að undra að það væri stundum rifist hressilega.
Þarna voru fótboltastelpur og leóurhommar, stríðsmálaðir stelpustrákar,
alvarlega þenkjandi félagsmálatröll og uppstrílaðir æringjar,
hárgreiðslumenn, skáld, læknar, barnakennarar, bankastjórar, fóstrur,
trésmiðir, öryrkjar, sprenglærðir menntamenn og droppát úr barna- og
menntaskólum landsins. Þarna var líka njósnari Þjóðverja í seinni
heimsstyrjöldinni, leikarar, söngvarar og síðast en ekki síst nemendur af
öllum stæróum og gerðum. Sumir voru fanatískir á áfengi, aðrir notuðu
það ótæpilega. Einhverjum fannst jafn sjálfsagt að fá sér hasspípu
og seríósið á morgnana. Öðrum fannst það óhugsandi. Allt þetta fólk
kom einhvernveginn
Husiðvar svo malað i glaðlegum bjortum litum snemma
nálægt Samtökunum átíundaáratugnumogflestirmunaeftirþvísvona.
‘78, hvort sem það
var í gegnum pólitíska
baráttu, eða það notaði
félagsmiðstöðina, sótti
böll eða bókasafnið.
Félagarnir sem höfðu
ýmist tekið út þroska
á Melrakkasléttu, í
Kaupmannahöfn, við
ísafjarðardjúp, í Berlín,
miðborg Reykjavíkur,
San Fransiskó eða
Breiðholti jafnvel
Akureyri, voru stundum
ósammála um eiginlega
allt. Nema kannski það
takmark, að hommar
og lesbíur ættu að
njóta sambærilegra
mannréttinda og aðrir.
36