Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Síða 26

(1989) er fjallað um mælingar Orkustofnunar á köfnunarefnismagni í Grímsá 1973
- 1974. Þar kemur í Ijós að útskolunin er lítil, enda voru tún í Lundareykjadal á
þessum tíma aðeins um 1,3 % af öllu vatnasvæðinu. Þetta skýrir líklega
áhyggjuleysi íslendinga af mengun af völdum áburðar. Þó væri ekki úr vegi að
hafa aðgát á ýmsum stöðum.
Framtíð f Ijósi sögunnar.
Eftir að bændur fengu ódýran tilbúinn áburð litu margir á búfjáráburð sem
óþægilegan úrgang sem yrði að losna við á auðveldan hátt. Sögur gengu um að
menn notuðu læki til að skola áburði úr haughúsum niður á tún og þaðan út í
læki og ár. Hafi þetta einhvern tímann verið gert er ótrúlegt að svo sé enn.
Hugsanlega dregur umræða um mengunarmál úr hættu á slíku. Flestir telji að
hætta á mengun af vöidum áburðar sé lítil hér á landi, samt verður það trúlega
eitt af verkefnum rannsóknarstarfseminnar á næstunni að rannsaka áhrif áburðar
á umhverfið.
Áreiðanlega er algengt að bændur vanmeta áburðargildi búfjáráburðar.
Mönnum er vorkunn, því aö örðugt er að gera sér grein fyrir efnamagni og
nýtingu næringarefna í áburði. Líklega finna flestir sem gera áburðaráætlun sárt
fyrir því hve miklar eyður eru í þekkingu okkar hér á landi á nokkrum grund-
vallaratriðum um búfjáráburð, eins og t.d. hvert er áburðarmagn eftir grip og
hvert efnamagnið er. Þetta leiðir hugann að því að líklega erum við að dragast
aftur úr nálægum þjóðum í gerð áburðaráætlana. Við notum tölvur aðeins sem
reiknivél til að reikna út áburðarskammta eftir fáum gefnum forsendum. Aðrir
hafa komið sér upp gagnagrunni um ýmsar forsendur áburðarnotkunar, sem
notaður er við gerð áætlanna. Það er e.t.v. huggun harmi gegn að áburðaráætl-
anir fyrir tún eru venjulega ekki flóknar.
Á síðustu áratugum hafa dráttarvélar bænda og verkfæri þeim tengd stöðugt
þyngjast. Flestir óttast að þetta hafi slæm áhrif á tún. Þetta veldur áhyggjum og
er eitt af þeim atriðum sem nauðsynlegt er að rannsóknarstarfsemin reyni að taka
á verkefnaskrá sína.
Þekking á verkunum og nýtingu áburðar er fram komin vegna vinnu
vísindamanna. Án þeirrar þekkingar væri minna af matvælum í heiminum og þau
væru dýrari. En það verður stöðugt að afla nýrrar þekkingar, m.a. vegna þess að
aðstæður eru alltaf að breytast, það sýnir sagan. Landbúnaðarrannsóknir hér á
landi eru að dragast saman vegna fjárskorts. Flestum sem til þekkja er það
áhyggjuefni hvernig íslenskum landbúnaði vegni í samkeppni við útlendan, ef við
vanrækjum þær.
20