Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Síða 75

Gjesdselverknad og verknad pá infiltrasjon av vatn i jord vil eg omtale seinare.
Kostnadene med vákompostering kan variere mykje. Energikostnadene vil
normalt vera 4-7 kr. pr. tonn, i tillegg kjem investeringskostnader pá 1-8 kr. pr.
tonn. Ved Institutt for tekniske fag ved NLH vert det no utvikla eit
vátkomposteringsanlegg med eit nytt prinsipp for lufting av gjodsla
(Skjelhaugenl991). Driftskostnadene er mindre og ammoniakk vert attvunne i eit
filter av kvitmose og granbar.
Vátkompostering av sauegjodsel
Det er ikkje utfort forsok med vátkompostering av sauegjodsel i Noreg. Men
metoden vert nytta av enkelte gardbrukarar. For á fá prosessen i gang, vert det
sett til vatn i kjellaren (25-30cm) for dyra vert sett inn om hausten. I folgje dei
som nyttar slik behandling av sauegjodsel, kan sjukdomsproblema i sauebuskapen
verte mindre.
Tilsetjing av vatn. gvlle
Blautgjodsel som vert tilsett vatn og omrort til ei homogen og lettflytande
suppe vert kalla gylle. Verknad av ulik vasstilsetjing pá flyteevna er vist i tabell
3. Gylle vil normalt gi mindre sviskader og skorper enn ubehandla blautgjodsel,
og ammoniakktapet kan og verte mindre. Gjodselverknaden av gylle er omtala
seinare.
Metodar for spreiing av husdyrgjodsel
Spreieteknikk. ammoniakkfordamping
Ved spreiing av husdyrgjodsel pá eng kan mykje av nitrogenet gá tapt ved
ammoniakkfordamping. Morken (1992a) har referert nederlandske utrekningar
som syner at det totale tapet av ammoniakk i Vest-Europa er om lag 8,4 mill.
tonn i áret. Det norske bidraget er vurdert á liggje mellom 36.000 og 48.000 tonn.
Det er mange faktorar som verkar pá ammoniakkfordampinga. Morken (1991) har
undersokt kva verknad spreiemetoden har pá umyttinga av tilfort nitrogen. I fleire
forsok vart det spreidd 50 tonn blautgjodsel pá eng anten i mai eller i juni.
Utnyttinga av nitrogenet i prosent av tilfort er synt i tabell 5. I inotsetnad til kva
som er funne av andre var N-utnyttinga ikkje betre ved stripespreiing enn ved
breispreiing. Men nedfelling av gjodsla gav om lag like god utnytting som
mineralgjodsel. Det var ingen sikre avlingsskilnader mellom metodane i mai,
medan nedfelling i juni gav noko sterre avling enn overflatespreiing.
Det er utvikla ulike prinsipp for nedfelling av husdyrgjodsel i eng (Morken
69