Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Page 123

Guðjón Egiisson
Jóhann B. Magnússon
Búvísindadeild
Tækni við ídreifíngu mykju
» Áriö 1978 var fengið tii landsins tæki til ídreifingar. Tæki þetta, af Aifa-Laval gerö, var
fyrstu árin notaö í tilraunum en nú hin seinni ár hefur verið hljótt um tilvist þess.
Tækið sjálft er um 400 kg á þyngd og er við ídreifingu fest beint aftan á traktor. Er tækið
fjögurra arma og gengur hjólskeri fyrir hverjum armi. Ganga armarnir ofan í rásirnar eftir skerana
en þær eru 15-20 cm djúpar. Ristir tækið rásimar með um 0.5 m miilibili og lokast þær mikið
til á eftir tækinu. Að liðnum 3-4 dögum hefur landiö að mestu leyti náð sér en til frekari
jöfnunar mætti valta það eftir ídreifíngu. Einnig má hugsa sér e.k. hjól áfast tækinu er pressaði
ójöfnur niður.
Dráttaraflsþörf er allnokkur og má áætla 10-20 hestöfl á hvern skera. Er breytileikinn
fólginn í mismunandi gerðum jarðvegs, hvort hann er þéttur, grýttur o.s.frv. Traktorinn þarf því
að vera minnst 50 hestöfl. Þeir þættir aðrir sem einkum hafa áhrif á aflþörf eru ökuhraði og
vinnsludýpt. Við að auka hraða úr 5 í 7 km/klst. eykst aflþörf um 20 hestöfl og um 30 hestöfl
við að auka vinnsludýpt úr 10 f 17 cm.
Við ídreifíngu er haugsuga dregin samhliða tækinu og færir barki mykjuna úr haugsugu yfir
í tækið. Til að mykjan renni ljúflega gagnum barka og pípur þarf þurrefnismagn hennar að vera
hæfilegt. Er hæfiiegt þurrefhismagn mismunandi eftír gerðum tækja.
Vegna þess að tæki og haugsuga eru aðskilin fer alltaf töluverður tími í að tengja og
aftengja haugsugu. Komast má hjá þessum töfum með því að útbúa tengingu fyrir tækið beini
aftan á haugsuguna og koma fyrir tjakk til að lyfta. Þessu fylgir mun meira álag á landið, sem
e.t.v. er nóg fyrir. Ætla má aö sú tilhögun krefðist mun aflmeiri dráttarvélar, jafnvel allt að 100
hestafla vélar.
ídreift magn fer nokkuð eftir ökuhraða við ídreifingu. Virðist fátt því til fyrirstöðu að bera
eins mikið magn og veröa vill með því að aka mjög hægt. Eins má minnka magn með meiri
ökuhraða en hámark er 7 til 8 km/klst. vegna skemmda sem ella yrðu á landinu.
Á sumum gerðum ídreifingartækja eru e.k. vængir neðst á örmunum er Iyfta sverðinum
eilitið upp. Myndast þannig rými til hliðanna og dreifist mykjan betur út í jarðveginn.
Kostir ídreifingar
Ræktunarlegir kostir ídreifingar miðað við yfirbreiðslu eru fyrst og fremst fólgnir í bættri
|> nýtingu köfnunarefnis. Rokgjarni hluti köfnunarefnisins tapast síður ef áburðurinn er felldur
' niður. Við ídreifinguna verður óhjákvæmilega nokkuð rask á jarðveginum sem leiðir til betri
loftunar og líflegri smáverustarfsemi.
Mengunarhætta minnkar við ídreifingu vegna bættrar nýtingar efna í áburðinum. Dregur
bæöi úr afrennslistapi og uppgufun.
Með því að áburðurinn er felldur niður á nokkuð dýpi er spírunarhæfni illgresisfræs stórlega
skert. Af sömu orsökum er minni hætta á sníkjudýrasmiti ef búljáráburðurinn er felldur niður.
117