Rit Búvísindadeildar - 15.04.1994, Síða 89

SYKRUR í ÍSLENSKUM FÓÐURGRÖSUM OG
GERJUN VOTHEYS ÚR ÞEIM
Bjöm Þorsteinsson, Bjami Guðmundsson
og Ríkharð Brynjólfsson
Markmið verkefnisins er að kanna í fjórum íslenskum fóðurgrösum (tónvingli,
vallarfoxgrasi, vallarsveifgrasi og Beringspunti) eftir uppskeru:
* örlög sykranna í votheysgerjun
* leita orsakasambanda milli eiginleika gerjunarinnar annarsvegar og efnalegrar
samsetningar hráefnisins við uppskeru hins vegar.
Þegar talað er hér um eiginleika gerjunar er miðað við þá sem í votheyinu eru
metnir með lykt og sjón, örveruprófunum og efnamælingum. Mikilvægustu
þættimir sem eru mældir í hráefninu eru nokkrar megnmestu sykurgerðimar og
prótein.
Ennfremur að kanna í sömu íslensku grastegundum:
* áhrif þroskastigs á magn sykra, steinefna og próteins
* áhrif vaxtarhraða á magn sykra, steinefna og próteins
* leita lífeðlisfræðilegra og þroskunarfræðilegra orsakasarnbanda milli þessara
efnaþátta og/eða annarra mældra stærða sem sýna marktæka fylgni
* árferðsbreytileika í efnasamsetningu (m.v. þriggja ára endurtekningu)
í stuttu máli staðfestir endurtekning tilraunarinnar að leysanlegar sykrur virðast
ekki hafa skýr tengsl við samsetningu geijunarafurða í heyinu, álíkt því sem gildir
um fjölsykrur (glúkanar og frúktanar), sem virðast ganga að mestu til þurrðar í
gerjunarferli heysins. Jákvætt samband virðist vera milli fjölsykrumagns og
mjólkursýra í votheyi. Fjölsykramar era einnig ólíkar leysanlegum syrkum að
því leyti að hlutdeild þeirra vex í grösunum eftir því sem líður á vaxtartímabilið
en leysanlegu syrkumar haldast tiltölulega óbreyttar.
Vísindaráð hefur stutt þetta verkefni 1991, 1992 og 1993. Nú liggja fyrir
niðurstöður úr annani lotu af þrem en bráðabirgðaniðurstöður voru kynntar í
Tilraunaskýrslu liðins árs. Efnagreiningar á votheyi sem verkað var í litlum
tilraunasílóum í sumar stans nú yfir og fyrirhugað er að ljúka lokauppgjöri
verkefnisins næsta vetur (1994-1995).
82