Læknablaðið - nóv. 2020, Blaðsíða 23

L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106 517
Melatonin Vitabalans 3 mg – 50 töflur
Melatonin Vitabalans 5 mg – 50 töflur
MELATONIN VITABALANS
Melatonin Vitabalans inniheldur melatonin. Ábendingar: Skammtíma meðferð við flugþreytu hjá fullorðnum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir virka
efninu eða einhverju hjálparefnanna. Nálgast má upplýsingar um lyfið, fylgiseðil þess og gildandi samantekt á eiginleikum lyfs (SmPC) á vef
Lyfjastofnunar – www.serlyfjaskra.is. Markaðsleyfishafi er Vitabalans Oy. Umboðsaðili er LYFIS ehf. Sími 534-3500, netfang: lyfis@lyfis.is. SmPC:
janúar 2019.
Má bæta árangur af meðferð
hjarta- og æðasjúkdóma með aukinni
áherslu á svefngæði?
– yfirlitsgrein
Á G R I P
Þrátt fyrir víðtæka þekkingu á mikilvægi svefns fyrir heilsu og vellíðan
gleymist oft að huga að svefni og svefngæðum í meðferð langvinnra
sjúkdóma. Markmiðið með þessari samantekt er að vekja athygli á
nýjum rannsóknum sem undirstrika þátt svefnraskana í tilurð og fram-
gangi langvinnra sjúkdóma og er hér lögð áhersla á þessi tengsl við
hjarta- og æðasjúkdóma.
Mikilvægt er að greina svefnraskanir hjá sjúklingum með langvinna
sjúkdóma og veita viðeigandi meðferð samhliða annarri meðferð til að
hámarka árangur og auka lífsgæði. Til að tryggja viðeigandi meðferð
svefnraskana er hlutlæg greining á svefngæðum og svefnsjúkdómum
nauðsynleg. Slík greining er einnig mikilvæg til að hægt sé að með-
höndla svefnsjúkdóma líkt og aðra langvinna sjúkdóma, með reglulegu
mati á árangri af meðferð.
Í ljósi þekkingar á þeim neikvæðu áhrifum sem stuttur svefn og/eða
léleg svefngæði og svefnsjúkdómar hafa á hjarta- og æðasjúkdóma má
færa rök fyrir því að mat á svefngæðum ætti að vera þáttur í áhættumati
og meðferð hjarta- og æðasjúkdóma.
Sólveig Dóra Magnúsdóttir1 læknir
Erla Gerður Sveinsdóttir2 læknir og lýðheilsufræðingur
1MyCardio, Colorado, 2Heilsugerðin, Sporthúsinu
Fyrirspurnum svarar Sólveig Dóra Magnúsdóttir,
solveig.magnusdottir@sleepimage.com
Inngangur
Hjarta- og æðasjúkdómar eru algengir á Íslandi líkt og annars stað-
ar í þróuðum samfélögum og eru í dag enn ein helsta orsök dauðs-
falla.1 Áhrif mataræðis og hreyfingar á hjarta- og æðasjúkdóma
eru vel þekkt og um árabil hefur verið lögð áhersla á fræðslu um
mikilvægi þess að tileinka sér góðar venjur hvað varðar mataræði
og hreyfingu sem þátt í forvörnum, sem er vel. Hins vegar hefur
lítil áhersla verið lögð á mikilvægi reglulegs, endurnærandi svefns
til að viðhalda heilbrigði hjarta- og æðakerfisins.2,3 Afleiðingar af
þeim samfélagslegu breytingum sem hafa átt sér stað á síðustu
áratugum eru meðal annars að þeim hefur fjölgað sem nú sofa
skemur til að bregðast við auknum kröfum um lengri vinnutíma,
vaktavinnu og aukið framboð á þjónustu, sem og samskiptatækni
sem gerir fólki kleift að vera í hnattrænum tengslum allan sólar-
hringinn.
Þessar breytingar á svefnvenjum, svefngæðum og sú aukna
streita sem gjarnan fylgir4 hafa neikvæð áhrif á heilsu og lífsgæði.
Mynd 1 sýnir á einfaldan hátt annars vegar samspil lífsstílsþátta
og heilsu (a) og hins vegar samspil svefns, svefnsjúkdóma og
heilsu (b). Nýlegar rannsóknir hafa sýnt að afleiðingar af svefn-
truflunum og svefnsjúkdómum eru ekki einungis tengdar nei-
kvæðum áhrifum á lífsgæði, heldur geta leitt til ýmissa algengra
langvinnra sjúkdóma eins og háþrýstings, sykursýki 2 og offitu,
sem allt eru sjúkdómar sem eiga það sameiginlegt að auka líkur á
þróun hjarta- og æðasjúkdóma.3-11
Markmiðið með þessu yfirliti er að taka saman niðurstöður
nýlegra rannsókna sem skoða tengsl svefnraskana (svefngæða,
svefnlengdar og svefnsjúkdóma) og langvinnra sjúkdóma með
áherslu á hjarta- og æðasjúkdóma og vekja athygli á svefni sem
þætti í forvörnum og meðferð þessara sjúkdóma.3,12 Leitað var í
PubMed-gagnagrunni að ritrýndum greinum sem birtar hafa ver-
ið á síðustu 5 árum undir leitarorðunum svefngæði, svefnlengd,