Læknablaðið - nóv. 2020, Blaðsíða 53

L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106 547
Hvaða afleiðingar hefur það fyrir þjónustuna að samningur er
ekki fyrir hendi?
„Langvarandi samningsleysi skapar auðvitað ákveðið óöryggi
í rekstri læknastofanna og ýmsir agnúar verða með tímanum
ennþá verri. Við neyðumst til þess að leggja á aukagjöld til að
mæta verðlagshækkunum, til dæmis vegna gengissigs krónunn-
ar, launahækkana á vinnumarkaði og nú síðast COVID. Ekkert
slíkt er uppfært í þeirri gjaldskrá og reglugerð ráðherra sem SÍ
greiðir eftir um þessar mundir. Þannig eykst smátt og smátt bilið
á milli raunkostnaðar og gjaldskrár ráðherra og þá er komin upp
svipuð staða og margir muna eftir í tannlækningum barna og
ellilífeyrisþega á árum áður.
Staðan nú er snúin, Sjúkratryggingar Íslands hafa auglýst
eftir aðilum til að sinna sérfræðiþjónustu en það á alveg eftir að
sjá hvað kemur út úr því og auglýsingunni hefur verið breytt og
frestir framlengdir vegna þess. LR hefur hins vegar fengið um-
boð allra sérfræðilækna sem starfa á stofu með það að markmiði
að ná heildarsamningi fyrir alla lækna. Og þar má segja að við
stöndum í dag.“
Vilja breytingar í smærri skrefum
Þórarinn segir þessa leið umbyltingu á meira en aldargömlu
fyrirkomulagi sem verið hefur við lýði í einhverri mynd frá
1909 þegar Oddfellowar og LR stofnuðu fyrsta sjúkrasamlagið í
Reykjavík.
„Það hefur alla tíð reynst vel og um það hefur ríkt sátt og
ánægja á meðal landsmanna. Til dæmis má nefna að 98% sjúk-
linga okkar voru ánægðir eða mjög ánægðir með þjónustu einka-
rekinna læknastofa í þjónustukönnun sem gerð var hjá stórum
læknastofum fyrr á árinu. Svipað hlutfall sjúklinga ætlaði að leita
aftur til sama læknis og sömu læknastöð ef á þyrfti að halda. Það
er því vandséð að rök séu fyrir að bylta þessu kerfi, einkum þar
sem það er alger óvissa um hvað á að taka við og hvernig það
mun ganga. Við teljum það að minnsta kosti algjört lágmark að
breytingar á kerfinu yrðu gerðar í smærri skrefum og árangurinn
metinn jafnharðan mjög nákvæmlega, bæði í kostnaði og gæðum
þjónustunnar.“
Skynsamlegt að áfrýja ekki dóminum
Gísli Guðni Hall var lögmaður í málsókninni gegn ríkinu vegna
höfnunar Sjúkratrygginga Íslands á aðild nýrra lækna að samn-
ingnum og var hann meðal annars spurður hvort það hefði kom-
ið á óvart að ríkið skyldi ekki áfrýja dóminum?
„Þegar rætt er um þetta mál Ölmu Gunnarsdóttur er rétt að
hafa í huga að hún var í hópi 8 sérfræðilækna sem höfðuðu mál
gegn íslenska ríkinu á sama grunni, það er vegna þess að þeim
hafði verið neitað um aðild að rammasamningi sérfræðilækna
og Sjúkratrygginga Íslands, en neitunin var byggð á tilskipun
heilbrigðisráðherra til SÍ þess efnis að eftirleiðis skyldi ekki sam-
þykkja neinar umsóknir um aðild á téðum samningi. Mál Ölmu
var tekið út úr og flutt fyrst, eingöngu vegna þess að hún var
fremst í stafrófinu af þessum 8 læknum og aðilar voru sammála
um að niðurstaða í því máli gilti fyrir alla. Þú spyrð hvort það
hafi komið á óvart að ríkið skyldi ekki áfrýja dómnum. Ég hugs-
aði svo sem ekki mikið út í það á sínum tíma. Tilhneigingin hjá
ríkinu er að áfrýja flestum málum, að minnsta kosti málum þar
sem skýr fordæmi liggja ekki fyrir. Þetta mál var nýtt af nálinni
ef svo má segja, ekki við skýr fordæmi að styðjast, og því hefði
ekki komið á óvart að málinu hefði verið frýjað. Heilbrigðisráð-
herra var hins vegar fljót til að lýsa yfir að dómurinn hefði verið
vandlega rökstuddur og því ekki ástæða til að áfrýja. Ég var að
sjálfsögðu sáttur við það fyrir hönd minna umbjóðenda og taldi
þessa ákvörðun ráðherra skynsamlega.“
Hefur samningi SÍ og sérgreinalækna verið breytt eða bætt
úr vinnubrögðum varðandi mat á aðild lækna að samningnum í
kjölfar dómsins, til dæmis varðandi samstarfsnefnd LR og SÍ?
„Það vill þannig til að gildistími rammasamningsins rann
út nokkrum mánuðum eftir að dómurinn gekk, eða við lok árs
2018. Sá samningur hefur ekki verið endurnýjaður ennþá þrátt
fyrir samningaviðræður. Eftir að samningurinn rann út setti ráð-
herra reglugerð um greiðsluþátttöku sjúkratrygginga, sem segja
má að hafi komið í stað rammasamningsins. Hún hefur almennt
gildi. Aðstaðan sem sérgreinalæknarnir létu reyna á í dómsmál-
inu, það er að þeir stæðu ekki jafnfætis kollegum sínum hvað
varðar greiðsluþátttöku SÍ, á ekki að geta komið upp samkvæmt
reglugerðinni. Það er það jákvæða við niðurstöðu dómsmálsins
og síðan reglugerðina í kjölfarið.“
Dómurinn felldi ákvörðun SÍ úr gildi – sóttu læknarnir um að-
ild að nýju þar sem SÍ skyldi meta faglega mögulega aðild þeirra
að samningnum?
„Mér er ekki nákvæmlega kunnugt um ferlið í framhaldi í til-
viki hvers og eins. Eins og ég sagði tók reglugerðin við af samn-
ingnum um næstu áramót og ég geri ráð fyrir að vandamálið sem
þessi læknahópur stóð frammi fyrir hafi verið leystur, að minnsta
kosti ekki síðar en með reglugerðinni. Með því hafi jafnframt ver-
ið rudd brautin fyrir aðra sérgreinalækna sem stefndu eða stefna
að sjálfstæðum stofurekstri.“
Þórarinn Guðnason, formaður LRGísli Guðni Hall, lögmaður