Læknablaðið - nóv. 2020, Blaðsíða 46

540 L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106
um hægt og rólega á venjulegri skurðþjón-
ustu og erum nú að reyna að halda henni
áfram, þrátt fyrir byrjun bylgjunnar sem
nú er. Það hafa ekki margir sjúklingar ver-
ið lagðir inn hér í London ennþá, til dæm-
is er bara einn í öndunarvél hjá okkur, en
fleiri eru í Norður-Englandi. Ég er að vona
að London sé komin með talsvert hjarð-
ónæmi eftir bylgjuna í febrúar og mars, en
við erum viðbúin að gera þetta allt aftur.“
Spurður um hvaða hug hann beri til
þess tíma sem liðinn er af árinu 2020 og
hvaða væntingar hann hafi til ársins 2021,
segir Helgi að margt hafi gjörbreyst - og í
raun margt til hins betra. „Fundahöld eru
öll á stofunni minni. Það er auðvelt fyrir
sjúklingana okkar að nálgast okkur og
margar stofur eru núna „virtual“. Margar
breytingar sem við bjuggumst við að
myndu taka mörg ár voru samþykktar og
gerðar virkar á nokkrum vikum.“ Hann
segist sannarlega sakna þess að ferðast
og ákvað að bóka viku í Suður-Afríku í
febrúar 2021. „Hver veit hvort það gangi?
Annars hef ég miklar áhyggjur af efna-
haginum í þjóðfélaginu og sérstaklega
unga fólkinu og sjúklingunum okkar sem
hafa seinkað sjúkdómsgreiningu af ótta
við COVID og munu koma með ólæknandi
krabbamein frekar en að komast í aðgerð
fyrr.“
Mesta afrekið að venjast nýjum aðstæðum
Ef London og Ísland eru borin saman
varðandi aðgerðir í heimsfaraldrinum
segir Helgi líklega of snemmt að dæma,
en hann telji Ísland hafa verið til fyrir-
myndar í veröldinni með ráðstafanir gegn
COVID; ekki bara með skimun, heldur
líka skynsamlegum, rökréttum tilmæl-
um sem almenningur getur skilið. Helgi
segir að Bretar hefðu pottþétt getað staðið
betur að málum. „Í mars var næstum
ómögulegt að komast í sýnatöku fyrir
COVID og við vorum mjög sein með allar
reglubreytingar. Nýtt útivistarbann myndi
skaða okkur of mikið, bæði efnahagslega
og geðheilsu þjóðarinnar. Ég veit ekki hver
besta lausnin er, en við getum ekki hætt
allri starfsemi aftur, annars völdum við
varanlegum skaða, sérstaklega fyrir unga
fólkið okkar.“ Að þessu sögðu vill Helgi að
lokum segja þetta um mesta lærdóminn af
því að takast á við heimsfaraldurinn: „Ég
held að mestu afrekin muni snúast um
hvernig fólk getur aðlagast algjörlega nýj-
um kringumstæðum, með samvinnu og
sameiginlegri ástríðu til að gera það besta
fyrir sjúklinga okkar og hvert annað.“
Jón Atli segist sem betur fer vera við góða
heilsu og hafa sloppið við COVID og allar
vægari pestir líka, enda hafi hann verið
með skurðgrímu fyrir vitunum síðustu
6 mánuði. „Kunningjar mínir hafa veikst
en hafa náð sér aftur. Sjúklingar mínir
líka. Ég hef hins vegar áhyggjur af af-
leiðingum faraldursins, bæði hvað varðar
heilsu fólks, atvinnustarfsemi og efnahag.
COVID hefur sett flest úr skorðum.“
Hann bætir við þetta að fólk sé einnig
mun einangraðra en áður. Samskipti við
fjölskyldu og vini séu minni og þau séu
svo til öll án þess að fólk hittist. „Við
ætluðum að vera talsvert á Íslandi í ár
en þurftum að fresta því og höfum ekki
hitt börnin okkar lengi, en hvorugt þeirra
býr í Bandaríkjunum. Við höfum heldur
ekkert ferðast hér innanlands, ekki farið
á veitingastað, tónleika, leikhús eða söfn.
Ég hef eiginlega ekki farið út fyrir Madi-
son síðustu 6 mánuði nema í hjólatúra til
heilsubótar.“
Alltaf með skurðgrímu og andlitshlíf
Hann segir álagið í starfi sínu vera eins
og áður, en það hafi breyst mikið hvern-
ig hann vinni, bæði við lækningar og
kennslu. „Ég vinn að mestu á göngudeild
en sinni ráðgjöf á háskólasjúkrahúsinu. Í
upphafi var flestum göngudeildum lokað
og einungis bráðamóttökur voru opnar.
Ég var þá heima og talaði við sjúklinga í
síma eða á netinu. Við höfðum verið að
undirbúa fjarlækningar um hríð, en þurft-
um nú að setja þær í gang með nokkurra
daga fyrirvara. Göngudeildin opnaði svo
aftur í júní, en við sinnum samt enn um
það bil helmingi sjúklinganna með fjar-
lækningum. Á dæmigerðum degi er ég
með 10-12 sjúklinga í fjarlækningum og
tek á móti jafn mörgum í viðtal og skoðun,
ómskoðanir og liðástungur. Þegar ég hitti
sjúklinga er ég alltaf með skurðgrímu og
andlitshlíf.“
R A D D I R L Æ K N A
Jón Atli Árnason klínískur prófessor í
gigtlækningum í Wisconsin-ríki
„Fundahöld eru öll á stofunni minni.
Það er auðvelt fyrir sjúklingana okkar
að nálgast okkur og margar stofur
eru núna „virtual“. Margar breytingar
sem við bjuggumst við að myndu taka
mörg ár voru samþykktar og gerðar
virkar á nokkrum vikum.“

„Ég sagði vinnufélögum og vinum
mínum stoltur frá því hvernig stjórn-
málamenn hefðu stigið til hliðar
og látið fagfólk um að taka allar
helstu ákvarðanir um viðbrögð við
faraldrinum. Auðvitað var ég þarna
líka að vísa til þess hvernig heimskir
stjórnmálamenn hér í Bandaríkjunum
gerðu hið gagnstæða, hundsuðu góð
ráð og vísindi og gerðu illt verra.“