Morgunblaðið - 06.06.2020, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 2020
Halla
Lögg. fast.
659 4044
Ólafur
Sölu- og
markaðsstjóri
690 0811
Ellert
Sölustjóri
661 1121
Sigþór
Lögg. fast.
899 9787
Hafrún
Lögg. fast.
848 1489
Bárður
Sölustjóri
896 5221
Elín Urður
Lögg. fast.
690 2602
Elín Rósa
Lögg. fast.
773 7126
Lilja
Sölufulltrúi
820 6511
Kristján
Sölufulltrúi
691 4252
Grensásvegur 13 - 108 Reykjavík - Sími 570 4800 - gimli.is - gimli@gimli.is
Tveir borgar-
fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík
skrifa í sameiningu
grein sem birtist í
Morgunblaðinu
fimmtudaginn 4. júní:
Peningar urðaðir og
brenndir?
Ekki er auðvelt að
átta sig á því hvað
vakir fyrir þeim en
auðvitað er ætíð grafalvarlegt ef
ráðamönnum er núið um nasir að
fara illa með opinbert fé.
Lítum aðeins betur á málið.
Sorp hefur fylgt nútímaþjóðfélag-
inu um allan heim með vaxandi
framleiðslu, framboði á vörum,
auknum kaupmætti, neyslu og só-
un af ýmsu tagi. Hér á landi hefur
það lengi tíðkast að urða sorp og
það talið vera illskásta leiðin til að
losna við það. Víða um heim er
sorp brennt og þá við mjög háan
hita en það er talið óhagkvæmt
nema magnið sé þess meira og þá
frá milljónum íbúa. Fylgifiskur
rotnunar er hins vegar myndun
metans. Það er varhugavert og
talið vera mjög slæmt fyrir um-
hverfið. Metan er hins vegar mjög
gott eldsneyti og ódýrt. Og það er
innlent og því þarf ekki að flytja
það um langan veg. Kostir þess
eru því mjög margir, sem er eins
og ýmsir vilji ekki vita af og hafa
því miður talað metanið niður.
Getur verið að það sé vegna þess
að gróðamöguleikar séu takmark-
aðir? Það ætti hins vegar að vera
kappsmál samfélagsins að fanga
sem mest af metani og með því
gera rekstur ökutækja hagkvæm-
ari.
Auðvitað þarf að efla notkun
metans og gera þessa metanstöð á
öskuhaugum höfuðborgarsvæð-
isins hagkvæmari en verið hefur.
Og þá myndi þjóðhagsleg arðsemi
aukast að sama skapi. Vonandi
eru borgarfulltrúarnir Björn
Gíslason og Egill Þór Jónsson
sammála mér í því. Þeir mættu
vanda betur málflutning sinn. Þeir
slá um sig með því að vísa til
reynslu Norðmanna án þess að
vísa í neinar heimildir til rök-
stuðnings. Þetta er aðferð misvit-
urra stjórnmálamanna sem telja
það megintilgang sinn að vekja
tortryggni án þess að geta staðið
við orð sín. Þetta var t.d. gert í
Icesave-málinu á sínum tíma þar
sem upphlaupið gegn samnings-
leiðinni kostaði okkur
gríðarlega fjármuni
sem betur hefði verið
varið í skynsamlega
fjárfestingu í þágu
allra landsmanna. Til-
gangurinn er vænt-
anlega hjá þessari
tegund stjórnmála-
manna ekki fólginn í
að finna hagkvæmari
leiðir til að auka hag-
kvæmni heldur fyrst
og fremt vekja tor-
tryggni, í þessu tilfelli gagnvart
meirihlutanum í borgarstjórn
Reykjavíkur. Á öllum tímum hefur
mjög margt verið framkvæmt vel
en kostnaður hefur oft farið mikið
fram úr upprunalegum kostnaðar-
áætlunum. Það er hlutverk allra
stjórnmálamanna á hverjum tíma
að leita leiða hvort betur mætti
standa að framkvæmdum og bæta
úr ef eitthvað ber út af. Það mætti
t.d. grafast fyrir um það hverjir
það eru sem hagnast verulega á
því þegar eftirlit með fram-
kvæmdum er ekki viðunandi og
þær verða fyrir vikið óhóflega
dýrar.
Á sömu blaðsíðu Morgunblaðs-
ins er önnur grein: Um gjaldþrot
og atvinnuleysi eftir Ragnar Ön-
undarson, fyrrverandi banka-
stjóra. Þessa grein ættu þeir
Björn og Egill að lesa gaumgæfi-
lega og læra af. Ragnar er af-
burðasérfræðingur á sviði banka-
mála og rekstrar í samfélaginu.
Grein hans er mjög fræðandi og
upplýsandi, hvergi er neins staðar
fullyrt annað en það sem allir geta
tekið undir. Og Ragnar bendir á
hvað betur mætti gera í okkar
samfélagi. Hann hefur borið grein
sína undir sérfræðinga til yfirlest-
urs. Þetta er til mikillrar fyrir-
myndar enda er Ragnar ekki
þekktur að öðru en vel unnu verki
gagnvart þeim viðfangsefnum sem
hann hefir tekist á hendur.
Tvær mismunandi
greinar
Eftir Guðjón
Jensson
Guðjón Jensson
» Auðvitað þarf að efla
notkun metans og
gera þessa metanstöð á
öskuhaugum höfuðborg-
arsvæðisins hagkvæm-
ari en verið hefur.
Höfundur er eldri borgari
í Mosfellsbæ og hefur starfað
við leiðsögn.
arnartangi43@gmail.com
Það var í Landvernd
sem hugmyndir um
rammaáætlun voru
þróaðar og prófaðar;
Landvernd hóf barátt-
una gegn ofnotkun
plastpoka með stofnun
Pokasjóðs, benti á
þörfina fyrir umhverf-
isráðuneyti og greindi
og mótaði hugmyndir
um aðgerðir gegn los-
un gróðurhúsalofttegunda löngu áð-
ur en stjórnvöld tóku málið alvar-
lega.
Landvernd kom á fyrsta náttúru-
skóla landsins í Alviðru og innleiddi
Grænfánann til að hvetja skóla til
dáða í umhverfismálum.
Ýmislegt hefur áunnist í um-
hverfisvernd á hálfri öld og sum
baráttumál hafa fengið farsælan
endi. Ýmis vandi virðist þó hafa
vaxið og verkefni Landverndar þar
með. Við umhverfisvernd verður oft
ekki komist hjá átök-
um þar sem ólík sjón-
armið og hagsmunir
takast á. Til þess að
taka á þeim höfum við
lög og leikreglur að
leiðarljósi eins og vera
ber í samfélagi sem
kennir sig við lýðræði
og leitar að ásætt-
anlegri niðurstöðu.
Jörðin er ekki hótel
Enn eru of margir
sem líta á jörðina sem
hótel þar sem „einhver“ muni taka
til eftir slæma umgengni. Þeir eru
sem betur fer líka margir sem líta á
jörðina sem heimili sem verður að
gæta vel að. Og þeim virðist fjölga.
Það lofar góðu. Mannlífið byggist á
því að gangvirki lífríkisins sé ekki
spillt, að við lítum á lífríki jarðar
sem heimili þar sem ganga þarf vel
um svo allir haldi góðri heilsu.
Við lifum á miklum breytinga-
tímum þar sem maðurinn er farinn
að hafa veruleg neikvæð áhrif á
gangverk jarðar. Við því verður að
bregðast með þekkingu og innsæi
að leiðarljósi, en einnig á grunni
víðtækrar samstöðu innanlands og í
góðu samstarfi við önnur ríki. Við
höfum tíma til að rétta kúrsinn af,
draga úr þeim skaða sem virðist
blasa við. En ekki mikinn tíma.
Landvernd og umbreytingar
Mikilvægasta viðfangsefni sam-
tímans er að stemma stigu við
hættulegum loftslagsbreytingum af
mannavöldum og stöðva eyðingu á
lífbreytileika. Í daglegu starfi er
viðfangsefnið m.a. að draga úr nei-
kvæðum áhrifum einstakra fram-
kvæmda á náttúru, hemja útblástur
og mengun, beina fjárfestingum í
grænar lausnir, breyta neyslu- og
framleiðsluáttum með því að inn-
leiða hringrásarhagkerfi og koma á
fjárhagslegum hvötum til að breyta
hegðun jafnt neytenda sem fyrir-
tækja. Nýleg skoðankönnun á veg-
um Landverndar bendir til þess að
meirihluti Íslendinga vilji taka á
loftslagsvernd með sama krafti og
þjóðin tók á kóvíðfaraldrinum. Nú
gildir að nýta þann meðvind vel.
Í umbreytingum hefur Land-
vernd, sem elstu og öflugustu um-
hverfisverndarsamtök Íslands, hlut-
verki að gegna. Samtökin reka
víðtækt fræðslustarf, veita nauðsyn-
legt aðhald þegar stórar fram-
kvæmdir eru skipulagðar, hvetja
stjórnvöld til dáða, kasta fram hug-
myndum um lausnir, rýna í tillögur
um aðgerðir og gagnrýna aðgerða-
leysi. Samtökunum hefur vaxið fisk-
ur um hrygg með fjölgun félaga
sem veita stuðning, með fleiri
starfsmönnum sem bæta skilvirkni
og rekstur og öflugra grasrót-
arstarfi.
Öflugur hópur að baki
Landvernd er byggð á fólki sem
vill bæta heiminn. Félagarnir 6.000
og 40 félagasamtök innan Land-
verndar treysta á að samtökin
standi vaktina í umhverfismálum.
Landvernd boðar til aðalfundar 6.
júní nk. þar sem félagsmenn leggja
línurnar fyrir framtíðina, fara yfir
reksturinn og veita stjórn umboð til
að vinna áfram.
Sjálfstæður fjárhagur er mikil-
vægur fyrir samtök eins og Land-
vernd sem hafa það markmið að
veita aðhald til að efla umhverfis-
og náttúruvernd. Stjórn Land-
verndar leggur áherslu á að sam-
tökin verði engum einstökum aðila
fjárhagslega háð. Fjárhagur Land-
verndar er traustur um þessar
mundir og félagar sjá í vaxandi
mæli samtökunum fyrir almennu
rekstrarfé svo þau geti veitt nauð-
synlegt aðhald og stuðlað að
framþróun grænna samfélags-
lausna. Þökk sé þeim. Nýir félagar
eru velkomnir í hópinn og á aðal-
fund.
Ársskýrslu Landverndar og upp-
lýsingar um fjármál samtakanna er
að finna á heimasíðunni www.land-
vernd.is.
Eftir Tryggva
Felixson »Nokkuð hefur áunn-
ist í umhverfisvernd
og baráttumál hafa
fengið farsælan endi.
Ýmis vandi virðist þó
hafa vaxið og verkefni
Landverndar þar með.
Tryggvi Felixson
Höfundur er formaður
Landverndar.
tryggvi@landvernd.is
Landvernd í meðvindi
Við Íslendingar erum
svo heppnir að það er
næstum því sama hvar
við borum holu eftir
vatni í landinu okkar; við
getum ákveðið fyr-
irfram hvort við ætlum
að fá þetta yndislega
kalda vatn okkar eða
heitt vatn til annarra
nota en drykkjar, þökk
sé skapara okkar sem
hefur úthlutað okkur þessu yndislega
landi.
Ég undirritaður varð fyrir því óláni
að lamast á vinstri helmingi líkamans
fyrir um það bil 10 árum og hef þurft að
nota mér þá þjónustu sem í boði er fyrir
fólk með mína fötlun. Ég hef verið
nokkuð víða í dagvist eða innlögn vegna
fötlunar minnar og var lengst af í dag-
vist hjá Sjálfsbjörg í Hátúninu hér í
Reykjavík þar sem margt gott var í
boði fyrir dvalargesti. Naut ég þess að
komast ætíð einu sinni í viku í heita
vatnið og með rétt útbúnum kútum gat
ég synt nokkuð oft langsum eftir laug-
inni en uppi við bakkana gerði ég æf-
ingar með mínum lömuðu útlimum fæti
og handlegg.
Tilgangur minn með þessu grein-
arkorni er að vekja athygli á því hvað
heita vatnið er okkur sem glímum við
líkamlega fötlun ótrúlega dýrmætt. Að
geta gert æfingar með annars mátt-
litlum fæti eða hendi sem annars svara
kannski alls ekki boðum frá huga okkar
er ósegjanlega dýrmætt brotnum huga;
að finna sig geta haft þau
áhrif á líkamann að hann
svari þeim lágværu boð-
um sem hugur okkar
kann að senda og geti
framfylgt þeim boðum
sem máttlítill fótur kann
að fá frá eiganda sínum.
Það er því ekki bara lík-
aminn sem fer endur-
nærður af hollri hreyf-
ingu upp úr vatninu
heldur er dvölin í vatninu
ótrúlega mikil endurnær-
ing fyrir brotinn huga og
sannarleg og mikil næring sálartetrinu.
Ég vil endilega hvetja þá staði sem
sjá um og taka á móti fötluðum í end-
urhæfingu og hafa ekki þá aðstöðu sem
vatnið gefur. Ég held ekki að þeir stað-
ir sem ekki hafa slíka aðstöðu geti
byggt sundlaug bara si svona í hvelli en
það þarf enga fína sundlaug; það nægir
að hafa sæmilega heita potta. Þeir
þurfa ekki svo mikið pláss og ætti að
vera hægt að koma þeim nokkuð víða
við. Aðstaðan þarf að vera þannig að
hægt væri að velja milli eins og tveggja
metra dýpis og gefur það flestum tæki-
færi til að hreyfa sig talsvert í vatninu,
það er gera æfingar jafnt með hand-
leggjum sem fótum. En endilega þið
sem eruð að byggja eða hanna nýja
staði sem taka á móti fötluðum eða ein-
staklingum sem hafa eitthvað bilaða
heilsu: Hafið í huga hvað heita vatnið
er dýrmætt, ekki bara einstakling-
unum sem þess njóta heldur þjóðfélag-
inu sem heild, og hjálpar einstakling-
unum að verða nýtir þjóðfélagsþegnar.
Með allt þetta heita vatn okkar gæti
Ísland orðið paradís fyrir fólk sem
þarf á aðhlynningu í þessum málum
að halda og mætti vel hugsa sér að
landið eignaðist stað þar sem virkilega
vel væri hugað að svona málum. Slík-
an stað mætti útfæra með trjá- og
blómgróðri, og enn og aftur þá býður
heita vatnið okkar upp á óendanlega
möguleika til þess að gera slíka staði
sem suðræna paradís. Fyrirgefið en
nú er ég farinn að svífa um draum-
heima! Því í ósköpunum byggjum við
Íslendingar ekki upp góða og fallega
aðstöðu sem heilsu- eða hressingar-
stofnun fyrir þá sem þurfa á hjálp að
halda í heilsufarsmálum?
Svona staður gæti haft fjölbreytta
dagskrá fyrir dvalargesti þar sem
hver og einn gæti valið sér viðfangs-
efni eftir getu og áhuga. Með allt þetta
heita vatn ætti að vera hægðarleikur
að útbúa umhverfi með fögrum gróðri
og fallegri aðstöðu fyrir dvalargesti
sem og starfsfólk þessara staða. Það
er engin tilviljun, víða úti í heimi þar
sem einhver jarðhitavirkni er, að á
slíkum stöðum eru svokallaðar heilsu-
lindir þar sem þeir sem ekki ganga
heilir til skógar eru sagðir fá bata
sinna meina. Má þar nefna Tékkland,
Frakkland, Portúgal og víðar um álf-
una og auglýsa hótelin grimmt að þau
sé búin þessum kostum. Sjálfur hef ég
undirritaður komið í heilsulindir í
Tékklandi, í Karlovy Vary, sem er í
austanverðu hinu forna héraði Bæ-
heimi sem að stórum hluta mun enn
þann dag í dag tilheyra Þýskalandi
enda er á þessum slóðum framleitt
mikið af hinum fagra fræga bæverska
kristal sem er viðurkennd gæðavara
um heim allan. Niður um alla borgina
Prag voru kristalsbúðirnar hlið við
hlið og seldu allt frá litlum gripum,
glös og fleira, til stórra ljósakróna sem
hefðu sómt sér vel í stórum kirkjum
eða annars konar salarkynnum. Það
var gaman að sjá þetta allt hjá Tékk-
unum. Þess má geta að í þessar heilsu-
lindir kom ég undirritaður löngu áður
en ég lamaðist þannig að ekki kom til
þess að ég prófaði lækningamátt
vatnsins þeirra. En það eru ekki
margar þjóðir sem státa af jafnmiklu
heitu vatni og við Íslendingar og það
um allt landið. Nýtum endilega heita
vatnið okkar sem allra best og notum
til heilsubótar fyrir þá sem á þurfa að
halda.
Heita vatnið og fatlaðir
Eftir Hjálmar
Magnússon »Hafið í huga hvað
heita vatnið er dýr-
mætt, ekki bara ein-
staklingunum sem þess
njóta heldur þjóðfélag-
inu sem heild.
Hjálmar Magnússon
Höfundur hefur verið bundinn við
hjólastól í um tíu ár.