Morgunblaðið - 13.06.2020, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 2020
íbúðanna hafa
verið í samræmi
við áætlanir.
Bjarg vinni náið
með hönnuðum,
arkitektum og
verktökum við
hönnun hag-
kvæmra íbúða.
„Við setjum
stífan kostnaðar-
ramma. Síðan
gerum við samning við verktaka á
föstu verði en við leggjum aldrei af
stað með verkefni nema að hafa fast
land undir fótum,“ segir Björn. Fé-
lagið hafi hætt við tvö verkefni, á
HR-svæðinu við Öskjuhlíð og í
Hafnarfirði, enda þau verið of dýr.
Skipulagið var of dýrt
„Skipulagsmálin voru of stíf til að
ná fram hagkvæmni. Á HR-svæðinu
átti að fylgja með atvinnuhúsnæði á
jarðhæð sem dró niður alla hag-
kvæmni. Markmið okkar er að
byggja hagkvæmar íbúðir. Okkur er
óheimilt að taka áhættu með því að
byggja atvinnuhúsnæði. Þá var það
sett sem skilyrði í Hafnarfirði að
íbúðirnar yrðu í mörgum litlum hús-
um sem reyndust vera óhagkvæm.
Okkur gengur vel að ná fram hag-
kvæmni þegar skipulagið býður upp
á einföld hús. Við erum til dæmis að
byggja tveggja hæða hagkvæmar
blokkir í Þorlákshöfn, á Selfossi og á
Akranesi,“ segir Björn.
Það lækki kostnaðinn að sleppa
bílakjallara. Þá þurfi lágmarksfjölda
íbúða til að standa undir lyftu. Hins
vegar sé ekki gefinn afsláttur af
kröfum byggingareglugerðar um
aðgengi fyrir alla, þ.m.t. fatlaða, að
íbúðum.
Að hámarki fjórðungur tekna
Bjarg setur skilyrði um tekjur
leigutaka og skal greiðslubyrði að
jafnaði ekki fara umfram fjórðung
af heildartekjum leigutaka að teknu
tilliti til húsnæðisbóta.
Þessi skilyrði setja því um leið
takmörk hvað íbúðirnar mega kosta.
Að sögn Björns hefur Bjarg afhent
223 íbúðir en alls hafi 1.068 íbúðir
verið á teikniborðinu. Nú sé Bjarg
með 313 íbúðir í byggingu.
Á þessu ári bætist m.a. við fyrsti
áfanginn af 99 íbúðum í Hraunbæ í
Reykjavík en þær verða afhentar á
tímabilinu frá nóvember til mars.
Félagsbústaðir munu eiga 20 íbúðir.
Hefur áhrif á markaðinn
Stofnframlög ríkis og sveitar-
félaga til Bjargs verða um 8 ma. og
hefur félagið gert viljayfirlýsingar
við sveitarfélög um stofnframlög og
lóðir vegna 1.300 íbúða.
Björn segir umframspurn eftir
íbúðum félagsins. Til dæmis hafi
borist 520 umsóknir um 79 íbúðir
Bjargs í Hraunbæ.
„Það sem hefur komið okkur hvað
mest á óvart er að þegar við bjóðum
íbúðir til leigu hefur komið fyrir að
leigusalar viðkomandi umsækjanda
hafa boðist til að lækka leiguna til að
missa ekki góðan leigutaka. Þarna
er gjarnan um að ræða leigu á góðu
húsnæði út í bæ og hafa umsækj-
endur jafnvel afþakkað íbúð hjá okk-
ur í kjölfarið. Að þessu leyti hefur
tilkoma Bjargs haft áhrif á leigu-
markaðinn,“ segir Björn.
En hversu fjölmennur hópur er
talinn þurfa íbúðir eins og Bjarg
leigir út? Björn rifjar upp að þegar
lög um almennar íbúðir voru sett
2016 hafi verið rætt um að 30 þús-
und manns gætu fallið innan tekju-
rammans. Tekjumörkin hafi verið
hækkuð um síðustu áramót.
Fá ekki fjármagn
Sem áður segir var rætt um að
húsnæðisfélagið Blær myndi byggja
400-600 íbúðir á ári. Til stóð að Blær
yrði almennara leigufélag en Bjarg
og ekki bundið sömu kvöðum um
hvað mætti byggja og fyrir hvern.
Ragnar Þór Ingólfsson, formaður
VR, segir verkefnið í „hálfgerðri bið-
stöðu“. Óvissa sé um framhaldið.
„Við höfum reynt eftir fremsta
megni að koma þessu á koppinn. Það
hefur ekki gengið nægilega vel, ef ég
á að viðurkenna það. Við reyndum á
sínum tíma að fá lífeyrissjóði til að
koma að þessari uppbyggingu. Það
hefur hins vegar strandað á fjár-
magninu, eins og svo margt annað í
þessu samfélagi. Málið stendur þar.
Okkur hefur ekki tekist að fjár-
magna félagið,“ segir Ragnar Þór.
Hálfbakað og dapurlegt
Ragnar Þór sagði við Morgun-
blaðið á mánudaginn var að lífs-
kjarasamningarnir væru fallnir ef
ekki yrði staðið við loforð um hlut-
deildarlán og afnám 40 ára verð-
tryggðra jafngreiðslulána.
Ásmundur Einar Daðason félags-
málaráðherra kynnti frumvarp um
hlutdeildarlánin á þriðjudag en skil-
yrðin fyrir lánunum eru hér sýnd á
grafi.
Ragnar Þór segir það valda mikl-
um vonbrigðum að sett skuli tekju-
mörk vegna umsókna um lánin.
„Við vorum vöruð sérstaklega við
því af ráðamönnum í Skotlandi að
vera með of íþyngjandi skilmála.
Tvö atriði í frumvarpinu eru búin
að eyðileggja það. Annars vegar er
búið að setja tekjumörk og hins veg-
ar á að seta vexti ef tekjur lántaka
hækka. Það kemur þá fram í jaðar-
skatti,“ segir Ragnar Þór.
Almennt sé útfærslan á hlut-
deildarlánum dapurleg og raunalegt
að sjá hvernig málið sé hálfbakað.
Margar ódýrar íbúðir í pípunum
 Þúsundir hagkvæmra leiguíbúða og fyrstu kaupa íbúða gætu risið næstu ár ef áform ganga eftir
 Formaður VR segir lífeyrissjóðina standa í vegi uppbyggingar Blæs á þúsundum ódýrari íbúða
Leiga og leiguskilyrði hjá Bjargi
Tekjumörk fyrir fyrirhuguðum hlutdeildarlánum
Hámarkstekjur leigjenda almennra íbúða* Á ári Á mánuði
Einstaklingur 6.420.000 535.000
– með með eitt barn eða ungmenni 8.025.000 668.750
– með tvö börn eða ungmenni 9.630.000 802.500
Hjón og sambýlisfólk 8.988.000 749.000
– með eitt barn eða ungmenni 10.593.000 882.750
– með tvö börn eða ungmenni 12.198.000 1.016.500
Hámarkstekjur umsækjenda um hlutdeildarlán* Á ári Á mánuði
Einstaklingur 7.560.000 630.000
– með eitt barn eða ungmenni 9.120.000 760.000
– með börn eða ungmenni 10.680.000 890.000
Hjón og sambýlisfólk 10.560.000 880.000
– með eitt barn eða ungmenni 12.120.000 1.010.000
– með tvö börn eða ungmenni 13.680.000 1.140.000
*Fyrir hvert barn eða ungmenni að 20 ára aldri sem býr á heimilinu bætast við 1.605.000 kr. í árstekjur (133.750
á mánuði). Umsækjendur þurfa að vera félagsmenn stéttarfélags innan ASÍ eða BSRB. Greiðslubyrði í leigu skal
að jafnaði ekki vera umfram fjórðung af heildartekjum leigutaka, að teknu tilliti til húsnæðisbóta.
*Fyrir hvert barn/ungmenni að 20 ára aldri sem býr á heimilinu bætast við 1.560.000 kr. í árstekjur (130.000 á mán).
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hraunbær Nýjar blokkir á vegum Bjargs. Fyrsti áfanginn af 99 íbúðum bætist við á þessu ári.
Hermann
Jónasson
Björn
Traustason
Ragnar Þór
Ingólfsson
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Framboð af íbúðum sem byggðar
eru fyrir tekjulága mun að óbreyttu
aukast mikið næstu misserin.
Í fyrsta lagi hyggst leigufélagið
Bjarg reisa á annað þúsund íbúðir
og er hluti þeirra þegar risinn.
Í öðru lagi hyggst Húsnæðis- og
mannvirkjastofnun veita fyrstu
kaupendum hlutdeildarlán. Stendur
til að lána fyrir allt að 400 íbúðum á
ári og bjóða úrræðið í tíu ár, eins og
rakið var í Morgunblaðinu í gær.
Í þriðja lagi var rætt um að HMS
og lífeyrissjóðirnir kæmu að upp-
byggingu 400-600 hagkvæmra íbúða
á ári í gegnum húsnæðisfélagið Blæ.
Nefna mætti fleiri dæmi.
Á töflunni hér til hliðar má sjá þau
skilyrði sem sett eru hjá leigufélag-
inu Bjargi annars vegar og fyrir
hlutdeildarlánum hins vegar. Með
lánunum mun ríkið leggja fram að
jafnaði 20% af kaupverði til að
styrkja kaupendur með lítið eigið fé.
Ríkið innheimtir svo lánið við sölu
eða endurfjármögnun lántakans.
Um milljón á mánuði
Eins og sýnt er á töflunni geta
hjón með tvö börn og milljón á mán-
uði uppfyllt tekjuhámark fyrir leigu-
íbúðir hjá Bjargi og vegna lánanna.
Hermann Jónasson, forstjóri
Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar,
segir öllum verktökum munu standa
til boða að byggja íbúðir sem upp-
fylla skilyrði hlutdeildarlána.
Sú ákvörðun sé tekin að breskri
fyrirmynd en þar hafi lánin verið út-
færð í samstarfi við iðnaðinn.
„Reynslan í Bretlandi var að
flestir tóku þátt,“ segir Hermann.
Lánin verði veitt til kaupa á íbúð-
um í nýbyggingum, eða á ónotuðum
íbúðum. Miðað sé við 400 íbúðir á ári
um tíu ára skeið en að sögn Her-
manns liggur skipting þeirra milli
landshluta ekki fyrir.
Spurður hvernig íbúðir verði
flokkaðar sem hagkvæmar íbúðir
segir Hermann það verða útfært
nánar í viðkomandi reglugerð.
„Horft er til verðs og notagildis.
Markmiðið er að hvetja iðnaðinn til
að finna lausnir til þess að byggja
hagkvæmar íbúðir og auka um leið
framleiðni í byggingariðnaði,“ segir
Hermann. Verkefnið verði unnið í
samstarfi helstu hagsmunaaðila. Það
muni þróast á verktímanum.
Leiguíbúðir fyrir tekjulága
Bjarg íbúðafélag var stofnað af
Alþýðusambandi Íslands og BSRB
árið 2016. Markmiðið var að byggja
leiguíbúðir fyrir tekjulægri hópa.
Björn Traustason, framkvæmda-
stjóri Bjargs, segir endanlegt verð
tvö börn eða ungmenni
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla z Árstíðabundinn lager z Lager z Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla z Kæligeymsla z Leiga til skemmri eða lengri tíma