Morgunblaðið - 13.06.2020, Blaðsíða 20

20 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 2020
fangar ekki að fullu sértæk áhrif
þessarar alþjóðlegu krísu og þá sér-
staklega það að áhrifin geta verið
mjög mismikil á mismunandi at-
vinnustarfsemi.“ Hann segir að af
þessum ástæðum hafi Creditinfo
ákveðið að meta óvissu og áhættu
með öðrum hætti en áður og þá í
ljósi faraldursins sem sett hefur allt
á annan endann síðan í mars.
Skipt í flokka
„Við flokkum fyrirtækin í 21
starfsemisflokk eða atvinnugeira og
byggjum það á ISAT-flokkum og
staðsetningu. Hver þessara geira
fær svo einkunn þar sem allnokkrir
þættir hafa áhrif en mismikil,“ seg-
ir Gunnar.
Í matinu er tekið mið af fjárhags-
upplýsingum, m.a. hver EBITDA-
hagnaður fyrirtækja hefur verið og
hvort eiginfjárhlutföll eru há eða
lág. Einnig getur það haft áhrif á
matið hvort fastur kostnaður sé
hlutfallslega mikill eða ekki enda
getur það gefið vísbendingu um
hversu hratt fyrirtæki geta aðlagað
sig breytingum í rekstrarumhverf-
inu.
Annar áhrifaþáttur sem vegur
þungt að sögn Gunnars er hversu
mikil fjarlægð starfseminnar er við
ferðaþjónustu.
Ferðaþjónustan vegur þungt
„Það er mikilvægt í þessu ástandi
að leggja mat á hversu mikil áhrif
samdráttur í ferðaþjónustu hefur á
atvinnugreinina. Þar þarf að huga
að ýmsu. Veitingahús í Grafarholti
verður t.d. ekki fyrir jafn miklum
áhrifum af þessu ástandi og veit-
ingahús í miðborginni. Sum fyrir-
tæki eru algjörlega háð ferðaþjón-
ustunni en önnur alls ekki. Það
hefur mikil áhrif á matið.“
Gunnar bendir einnig á að mörg-
um fyrirtækjum hafi beinlínis verið
gert að loka vegna faraldursins en
önnur hafi brugðið á það ráð af
sjálfsdáðum vegna minnkandi eft-
irspurnar. Fyrirtæki séu misber-
skjölduð fyrir formlegum lokunum.
Netverslanir verði t.d. fyrir minni
áhrifum en verslanir sem byggi á
beinni sölu til fólks. Þar hafi einnig
mikil áhrif hversu auðveldlega
fyrirtæki geti lagað sig að slíkum
aðstæðum. Sum fyrirtæki hafa það í
hendi sér en önnur geta illa reitt sig
á aðrar boðleiðir en beinar sem
hoggið sé á þegar loka þarf starfs-
stöðvum.
„Við leggjum einnig mat á það
hversu nauðsynleg varan eða þjón-
ustan er og þar spilar einnig inn í
hversu fljótt eftirspurn vaknar eftir
að lokunum er aflétt. Við teljum t.d.
að tannlæknaþjónusta taki mjög
hratt við sér og sömuleiðis eigi hár-
greiðslustofur að geta komist hratt
af stað aftur. Hvoru tveggja var
gert að loka þegar faraldurinn gekk
yfir nú og sennilegt að hið sama
yrði upp á teningnum ef faraldur-
inn tekur sig upp aftur.“
Aðfangakeðjan skoðuð
Í heildarmati Creditinfo er að
auki tekið inn í jöfnuna hvort líkur
standi til að aðfangakeðja viðkom-
andi fyrirtækja geti slitnað. Gunnar
segir að sú breyta vegi reyndar
ekki þungt í tilfelli íslenskra fyrir-
tækja.
„Þetta er breyta sem hefur t.d.
meiri áhrif hjá mörgum fyrirtækj-
um í Eystrasaltsríkjunum. Það eru
meiri líkur á að þetta gerist hjá fyr-
irtækjum sem eru í mikilli þunga-
framleiðslu og slíku en það er ekki
algengt hér nema í álgeiranum.“
Ríkisaðstoðin tekin með
Gunnar segir að matið sem fyrir-
tæki byggi á sé gert á grunni sér-
fræðiálits en að einnig sé hlutfall
þeirra fyrirtækja sem sótt hafa um
ríkisaðstoð vegna veirunnar skoð-
að. Þá sé einnig rýnt í snemmbúin
vanskil sem hægt sé að greina.
Áskrifendur hjá Creditinfo munu á
næstu dögum geta nálgast COVID-
áhrifamatið þegar þeir fletta upp
lánshæfismati fyrirtækja. Þá verð-
ur einnig hægt að kaupa sérunna
greiningu á afmörkuðum viðskipta-
söfnum.
„Þetta er verkfæri sem hentar
mjög vel fyrirtækjum sem eru með
stór viðskiptasöfn. Þá er hægt að
átta sig betur á hver raunveruleg
áhætta af þessu er og bregðast við
eftir því,“ segir Gunnar.
Veruleg óvissa hjá mörgum
 Um þriðjungur fyrirtækja býr við verulega óvissu í rekstrarumhverfi sínu vegna kórónuveirufarald-
ursins  Creditinfo hefur hannað áhættulíkan sem leggur mat á hina nýju stöðu  Nefnist váhrifamat
Skipting fyrirtækja eftir lánshæfisflokkum og váhrifamati
Heimild: Creditinfo
Váhrifamat atvinnugreinar
Lánshæfismat
Óveruleg
óvissa Lítil óvissa
Óvissa í
meðallagi Mikil óvissa
Mjög mikil
óvissa Heild
1 4,3% 3,2% 7,2% 1,3% 1,0% 17,0%
2 4,2% 3,2% 8,0% 1,6% 1,5% 18,5%
3 3,5% 3,6% 7,8% 1,5% 2,0% 18,5%
4 3,1% 3,8% 8,6% 2,2% 2,8% 20,6%
5 0,9% 1,3% 3,0% 0,9% 1,2% 7,2%
6 0,3% 0,6% 1,5% 0,4% 0,4% 3,2%
7 0,3% 0,4% 1,2% 0,3% 0,5% 2,6%
8 0,2% 0,5% 0,9% 0,3% 0,4% 2,3%
9 0,2% 0,3% 0,6% 0,2% 0,3% 1,6%
10 0,1% 0,2% 0,4% 0,1% 0,2% 0,9%
Í vanskilum 0,3% 0,3% 0,9% 0,2% 0,4% 2,1%
Ógjaldfær 0,6% 1,0% 2,5% 0,7% 0,8% 5,5%
Heild 18% 18% 43% 10% 12% 100%
Samanlagður fjöldi skipt eftir
áhættu þegar lánshæfismat og
váhrifamat er fléttað saman
Litur Hlutfall
Dökkgrænn 22%
Ljósgrænn 30%
Gulur 15%
Appelsínugulur 11%
Rauður 22%
Heild 100%
Um 18.000 fyrirtæki eru virk á
Íslandi samkvæmt mati Creditinfo.
Litunum er ætlað að sýna áhættuna
og óvissuna í rekstrarumhverfi
þeirra á næstu misserum. Fyrirtækin
á dökkgræna svæðinu eru talin í
minnstri áhættu en fyrirtækin á
dökkrauða svæðinu í mestri áhættu.
BAKSVIÐ
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Veruleg óvissa er ríkjandi í rekstr-
arumhverfi um 30% íslenskra fyr-
irtækja um þessar mundir. Það er
niðurstaða svokallaðs COVID-vá-
hrifamats sem Creditinfo hefur
unnið á íslensku efnahagslífi.
Greiningin er samvinnuverkefni
Creditinfo á Íslandi, í Eistlandi,
Lettlandi og Tékklandi. Tekur það
mið af þeim
möguleika að far-
aldurinn muni
taka sig upp að
nýju.
Dr. Gunnar
Gunnarsson, for-
stöðumaður
greiningar og
ráðgjafar hjá
Creditinfo, segir
að með váhrifa-
matinu fáist enn
skýrari mynd af áhættu og óvissu í
rekstri fyrirtækja en þegar aðeins
er litið til hins hefðbundna láns-
hæfismats.
Gefur gleggri mynd
„Við eðlilegar aðstæður gefur
lánshæfismatið glögga mynd af
stöðu fyrirtækja. Það byggist hins
vegar á gögnum sem enn taka ekki
tillit til heimsfaraldursins. Reynsla
okkar og annarra svipaðra fyrir-
tækja af óvissuástandi eins og því
sem ríkir núna er að vanskil muni
aukast en að röðun í áhættuflokka
haldi sér í stórum dráttum. Félög
sem eru fjárhagslega sterk og hafa
ekki lent í vanskilum áður munu
standa betur af sér þetta ástand og
eru því áhættuminni. Þannig spáir
lánshæfismatið fyrir um líkur á
vanskilum fram í tímann en það
Gunnar
Gunnarsson
Eigendur SportTV hafa lagt fram
fyrirspurn til Símans og Vodafone
varðandi útsendingarrétt á enska
boltanum. Nánar tiltekið hefur
SportTV spurst fyrir um heild-
söluverð á útsendingarréttinum.
Fulltrúi SportTV vildi ekki tjá sig
um málið en staðfesti fyrirspurnina.
Tilefnið var að Vodafone hóf að
bjóða enska boltann á þúsund krónur,
en fyrirtækið missti sem kunnugt er
útsendingarréttinn til Símans.
Buðu lægra verð
Eftir að Síminn fékk réttinn bauð
hann enska boltann á 4.500 krónur,
sem var lægra verð en hafði sést.
SportTV hóf árið 2018 útsendingar
í sjónvarpi og bætti fljótlega við ann-
arri rás, SportTV2. Stöðvarnar eru
sendar út á afruglarakerfi Símans;
SportTV á rás 15 og SportTV2 á rás
16, og í NovaTV-appinu.
AFP
Á sigurbraut Leikmenn Liverpool.
Vill enska
boltann
 Áhugi SportTV
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum