Morgunblaðið - 20.08.2020, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 2020
Mörkin 6 - 108 Rvk.
s:781-5100
Opið: Mán-fös: 11-18
Lau: 11-15
www.spennandi-fashion.is
Patrizia Bonfanti
- Ítalskir leðurskór -
Veronika Steinunn Magnúsdóttir
veronika@mbl.is
„Það er óhætt að segja að þessi
krísa hefur verið streituvaldandi
fyrir fjölskyldur. Þess vegna er lík-
legt að við sjáum áhrif á fæðingar,“
segir Arna Olafsson, lektor í fjár-
málahagfræði við Viðskiptaháskóla
Kaupmannahafnar.
Rannsókn Örnu frá árinu 2016,
um heimilislíf og fjárhag fólks í kjöl-
far hrunsins, bendir til þess að börn,
sem voru í móðurkviði þegar fjár-
málahrunið skall á árið 2008, reynd-
ust líklegri til að fæðast undir með-
alþyngd. Slíkt hefur í för með sér
skert lífsgæði; svo sem minni líkur á
langlífi, lægri tekjur og andleg veik-
indi. „Það er alveg líklegt að við
sjáum slíkt aftur núna,“ segir hún.
Arna segir að þegar rætt er um
sóttvarnaaðgerðir gleymist oft að
verja hópa á borð við börn í móður-
kviði.
„Börnum sem verða fyrir þessum
áhrifum í móðurkviði farnast almennt
verr í lífinu,“ segir hún. Gild ástæða
sé fyrir því að mæðrum sé ráðlagt að
forðast streitu á meðgöngu. Heilsu-
farslegar afleiðingar þessa hafa í för
með sér kostnað fyrir samfélagið:
„Það er auðvelt að líta fram hjá
kostnaði sem er virkilega til staðar
en er erfitt að meta,“ segir hún.
Heildarkostnaður aðgerða, vegna
kórónuveirufaraldursins, sé ekki allt-
af tekinn inn í reikninginn.
„Í þessu tilfelli er kostnaðurinn
borinn af framtíðarkynslóðum. Þær
eiga sér engan sterkan málsvara úti í
samfélaginu núna, sem gæti sagt til
um hvaða aðgerðir séu farsælastar,“
segir hún og heldur áfram: „En á
sama tíma eru aðrir hópar sem þessi
kostnaður hefur lítil áhrif á,“ segir
hún.
Áhrif áfalla eru vitanlega misjöfn
eftir stöðu fólks í samfélaginu, að
sögn Örnu.
„Væntanlega hefur faraldurinn
verið einkum streituvaldandi fyrir
fólk sem á börn fyrir og þá sem
misstu vinnuna,“ segir hún.
Máli skiptir á hvaða hluta með-
göngunnar áfallið á sér stað en vafa-
laust eru mörg börn enn ófædd sem
voru í móðurkviði þegar áfallið átti
sér stað.
Áhrif streitu á meðgöngu hafa
verið vandlega rannsökuð að sögn
Örnu, þar sem orsakaáhrif eru höfð
að leiðarljósi.
„Þessi orsakaáhrif hafa verið
einangruð, svo það er hægt að full-
vissa sig um að þessi atburður
[fjármálahrunið] hafi valdið þessu,“
segir hún.
Börn teljast of létt þegar þau
mælast undir 10 mörkum eftir 37-
42 vikna meðgöngu. Með því
aukast líkur þeirra á sýkingum,
námserfiðleikum, lægri tekjum, of-
fitu, sykursýki og hjartasjúkdóm-
um.
Barry Bogin, prófessor í mann-
fræði og Carlos Varea, læknir við
Autonomous-háskólann í Madríd
rituðu grein um áhrif faraldursins
á líffræðilega og menningarlega
þætti samfélagsins, sem er vænt-
anleg í vísindaritinu American Jo-
urnal og Human Biology. Telja þeir
að áhrif faraldursins muni sjást á
næstu, ef ekki þarnæstu kynslóð -
þar til nýburar sem fæddust á tíma
faraldursins verða aldraðir. Í um-
fjöllun Medical Express er haft eft-
ir þeim að ótti við faraldurinn
breiðist jafnhratt út og faraldurinn
sjálfur - og birtingarmyndir hans
séu margar. Ofbeldi, óðagot, lokuð
landamæri og fjarlægðartakmark-
anir væru á meðal þeirra.
Sjúkleg streita (e. chronic
stress) getur stafað af fjárhags-
áhyggjum, húsnæðisvanda og
skorti á félagslegum stuðningi.
Arna nefnir að ýmsir þættir geti
haft áhrif á sálarlíf mæðra, sem
valda því að nýburar fæðist léttari.
„Öll áföll hafa mikil áhrif á fæð-
ingarútkomur. Það geta verið nátt-
úruhamfarir eða það að missa ná-
inn ástvin á meðgöngu,“ segir hún.
Áhrif faraldurs muni birtast í nýburum
 Streita á tímum fjármálahrunsins hafði í för með sér lægri meðalþyngd nýbura  Margt bendir til
þess að heimsfaraldur muni hafa sömu áhrif  Heilsufarslegar afleiðingar fyrir komandi kynslóðir
Deilendur í kjaraviðræðum lög-
reglumanna fundu í gær og segist
Snorri Magnússon, formaður Lands-
sambands lögreglumanna, vera
bjartsýnni en oft áður. Lögreglu-
menn hafa verið samningslausir síð-
an í apríl í fyrra og eru eina aðild-
arfélag BSRB sem enn er
samningslaust. „Þetta þokaðist að-
eins áfram og meira en við þorðum
að vona fyrir fundinn. Við erum
svona bjartsýnni eftir þennan fund
en við höfum oft verið áður,“ sagði
Snorri í samtali við Morgunblaðið
eftir fundinn. Boðað hefur verið til
nýs fundar 4. september, en Snorri
segist finna fyrir aukinni bjartsýni af
hálfu lögreglumanna. „Það er tals-
vert léttara yfir okkur eftir þennan
fund en hefur verið oft áður,“ segir
Snorri.
Ríkur samningsvilji
Samninganefndir Eflingar og
Samtaka sjálfstæðra skóla (SSSK)
funduðu einnig í gær í húsnæði ríkis-
sáttasemjara. Boðað hefur verið til
nýs fundar 2. september að ákvörð-
un ríkissáttasemjara. Sólveig Anna
Jónsdóttir, formaður Eflingar, sagði
í samtali við Morgunblaðið að fund-
inum loknum að sér þætti tilefni til
bjartsýni á þessum tímapunkti.
„Okkar afstaða er sú að þetta sé
frekar einfalt mál, sé samningsvilji
ríkur hjá viðsemjendum okkar get-
um við gengið frá þessu einstaklega
hratt og örugglega. Það hlýtur að
vera hagur allra að það gerist, bæði
okkar fólks og viðsemjenda en líka
þeirra sem þeir þjónusta sem eru
foreldrarnir og börnin,“ segir Sól-
veig. „Ég ætla að vera bjartsýn um
að stuttu eftir næstu mánaðamót
verðum við komin langleiðina með að
ganga rösklega frá þessu.“
Bjartsýnni eftir
sáttafundina
 Kjaraviðræður þokast áfram
Morgunblaðið/Eggert
Lögreglan Kjaraviðræður LSL við
ríkið virðast þokast.
„Heyskapurinn hér hefur gengið vel
og við ljúkum þessu áður en vikan er
liðin,“ segir sr. Gísli Gunnarsson,
sóknarprestur í Glaumbæ í Skaga-
firði. Jafnhliða prestskap er Gísli
líka með búskap ásamt konu sinni,
Þuríði K. Þorbergsdóttur. Þau eru
með kindur og hross og þurfa um
300 heyrúllur fyrir sinn búpening og
er stór hluti þeirra kominn í stæður
við útihúsin á presstsetrinu.
Bændum í Húnavatnssýslum og
Skagafirði hefur gengið vel með
slátt og heyskap í sumar. Margir
bændur eru langt komnir með aðra
yfirferð í heyskapnum, og víða á tún-
um er hey sem sumir bændur
nyrðra voru að aka heim á dráttar-
vögnum þegar Morgunblaðið var á
ferðinni þar í vikubyrjun. Staðan er
þó eitthvað breytileg milli bæja svo
sem hjá þeim bændum sem mest
eiga undir. Má þar nefna að í ná-
grenni við Gísla í Skagafirðinum,
það er rétt norðan við Varmahlíð,
eru rekin nokkur stór kúabú og þar
þarf að heyja mikið fyrir veturinn.
Uppskeran er stef í Biblíunni
„Mér finnst gaman í heyskapnum
og það er ágæt tilbreyting frá öðrum
störfum. Einnig þurfum við prestar
sem berum ábyrgð á prestssetrum í
sveit að gæta þess að umhirða
jarðanna sé í nokkuð góðu lagi. Að
sá og uppskera eru stef sem víða
koma fram í Biblíunni og er gripið til
þeirra með margvíslegum hætti.
Einnig er þar minnt á mikilvægi
þess að ganga vel um náttúruna og
auðæfi hennar,“ segir sr. Gísli sem
er uppalinn í Glaumbæ, þar sem fað-
ir hans, Gunnar Gíslason, var prest-
ur. Sjálfur tók Gísli svo við brauðinu
af föður sínum árið 1982 og hefur
setið staðinn síðan. sbs@mbl.is
Heyskap í Glaum-
bæ lýkur í vikunni
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Glaumbær Sveitapresturinn sr. Gísli með barnabörnunum, Gísla Torfa Teitssyni og Kristjönu Dís Þorbergsdóttur.
 Sóknarpresturinn þarf 300 rúllur