Morgunblaðið - 20.08.2020, Blaðsíða 14

14 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 2020
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Náttúran og lífríkið heillamig og í öllum ferðumhér um nærumhverfiðsé ég eitthvað áhuga-
vert sem vekur eftirtekt mína,“
segir Ólafur Bernódusson, kennari
og fréttaritari Morgunblaðsins á
Skagaströnd. Þetta litla sjávarþorp
við Húnaflóann, þar sem búa um
460 manns, leynir á sér. Byggðin
fellur vel inn í landslagið en stað-
urinn er sunnan við Spákonufells-
höfða, friðlýstan stað sem er fólk-
vangur og útivistarsvæði. Þar var
Ólafur á ferðinni um síðustu helgi
og sýndi blaðmanni þar og þá tvær
blómjurtir sem hafa ekki sést áður
á þessum slóðum; það er arons-
vöndur og bláklukka.
Með blómmörgum klasa
Af aronsvendi segir í bókinni
Flóra Íslands – blómplöntur og
byrkningar sem út kom 2018 og er
eftir Hörð Kristinsson Jón Baldur
Hlíðberg og Þóru Ellen Þórhalls-
dóttur. Þar kemur fram að jurtin
sé fjölær með einum gildum en
grófum stöngli og með blómmörg-
um klasa. Krónublöð blómsins eru
spaðalaga en bikarblöðin gulgræn
og aflöng. Aronsvöndur vex gjarn-
an í klettum, þurrum brekkum,
nærri stöðuvötum og úti í hólmum.
Á landsvísu er aronsvöndur fremur
sjaldséður, en þó nokkuð algengur
við Mývatn og því er stundum talað
um Mývatnsdrottninguna. Þá hefur
jurtin dreifða útbreiðslu á Vestur-
og Norðurlandi, en hefur ekki sést
áður á Skagaströnd, að því er Ólaf-
ur best veit.
„Ég læt mér detta í hug að
hér hafi einhver komið hér og sett
sprota í jörð. Auðvitað getur líka
verið að fuglar hafi borið með sér
fræið, en mér finnst sú tilgáta þó
fremur ósennileg,“ segir Ólafur
sem í áratugi hefur kennt líffræði
við Höfðaskóla á Skagaströnd og
gjarnan þar rætt við nemendur
sína um gróður jarðar.
Bláklukka skýtur rótum
Stundum hefur bláklukka verið
kölluð einkennisblóm Austurlands,
enda sjaldséð annars staðar á land-
inu. Á vef Náttúrufræðistofnunar
Íslands segir að hún hafi snemma
náð að festa rætur eystra, þá í
ósnortnu landi og lagt undir sig
svæðið frá Þistilfirði og suður á
Skeiðarársand. Eftir landnám
manna hafi skapast nýir mögu-
leikar á því blómið skyti rótum víð-
ar, sem þó hafi ekki gengið eftir
nema að óverulegu leyti. Sprotar
og stöku blóm eru víða en hvergi
nema á Austurlandi er bláklukka í
breiðum. Þar vex hún einkum í
graslendi og móum en einnig í
skóglendi og klettum Er 15-30 cm
á hæð með fagurgrænum, mislög-
uðum blöðum og blómstrar svo
bláum klukkum í júlí og ágústmán-
uði.
„Bláklukku hef ég aldrei séð
áður hér á Skagaströnd og þetta
vakti furðu mína. Kannski eru
þetta engin stórtíðindi, en menn
eins og ég sem vilja vita eitthvað
um umhverfi sitt láta sig þetta
nokkru varða. Því þarf ég að leita
skýringa á þessu landnámi blá-
klukkunnar hér og vonandi fæ ég
einhver svör við því grúski,“ segir
Ólafur.
Áhugavert umhverfi
„Flækingsfuglar og furðufiskar
eru sömuleiðis nokkuð sem ég þarf
að vita deili á, rekist ég á slík fyrir-
bæri. Og góðu heilli bý ég líka í af-
ar áhugaverðu umhverfi hér á
Skaganum, úti við ysta haf og á
landsvæði sem er að stórum hluta
ósnortið, svo margs forvitnilegs má
vænta.“
Fréttaritarinn finnur blóm
Flóra Íslands. Ólafur
Bernódusson á Skaga-
strönd hefur augun opin.
Tvær forvitnilegar blóm-
plöntur fundust á Spá-
konufellshöfða og gamli
náttúrufræðikennarinn
leitar nú skýringa á til-
veru þeirra.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Náttúrufræði Í öllum ferðum hér um nærumhverfið sé ég eitthvað áhugavert sem vekur eftirtekt mína,“ segir Ólaf-
ur Bernódusson, hér með bláklukku sem hann fann í Spákonufellshöfða. Blóm þetta vex þó aðallega á Austurlandi.
Skagaströnd Horft af höfðanum yfir þorpið á Skaganum. Umhverfið við
bæinn er að miklu leyti ósnortið og því er margt að sjá og skoða þar.
Aronsvöndur Vex gjarnan í klettum,
brekkum og nærri stöðuvötnum.
Íþróttabandalag Reykjavíkur og Ís-
landsbanki efna nk. laugardag til
góðgerðarhlaups. Tekið verður 10 km
boðhlaup þar sem hver hópur hleypur
einn km. Forsetahjónin, Eliza Reid og
Guðni Th. Jóhannesson, fara fyrst.
Áheitasöfnun í tengslum við
Reykjavíkurmaraþon Íslandsbanka á
sér langa sögu. Þótt maraþonið verði
ekki í ár taka alls 157 góðgerðarfélög
þátt í söfnuninni 2020. Áhugasamir
hafa þó verið hvattir til að láta heita
á sig til styrktar góðgerðarfélögum
og hlaupa sína leið á tímabilinu 15. –
25. ágúst en áheitasöfnun lýkur mið-
vikudaginn 26. ágúst.
Góðgerðarhlaup í Reykjavík um helgina
Forsetahjónin fara fyrst
LAUGAVEGI 24 - REYKJAVÍK - S. 552 0800
SKIPAGÖTU 7 - AKUREYRI - S. 462 4646
á heimasíðu Hreyfils:
hreyfill.is
eða í App Store
og Google Play
SÆKTU APPIÐ
Sæktu appið frítt á AppStore
eða Google Play
Hreyfils appið
Pantaðu leigubíl á einfaldan
og þægilegan hátt
Þú pantar bíl1
3 og færð SMS skilaboðað bíllinn sé kominn.
2 fylgist með bílnum í appinu