Morgunblaðið - 20.08.2020, Blaðsíða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 2020
Skeifunni 8 | Sími 588 0640 | casa.is
ARCO gólflampi
Achille & Pier Giacomo Castiglioni 1962
Verð 349.000,-
CASA býður upp á vaxtalausar raðgreiðslur (með Visa / Euro) í allt að 6 mánuði.
Geðheilsuteymi fangelsa sinn-ir geðheilbrigðisþjónustufyrir fólk sem afplánar
dóma í fangelsum landsins. Heil-
brigðisráðherra, Svandís Svav-
arsdóttir, hratt af stað metn-
aðarfullri vinnu um stofnun
geðteymis fyrir fangelsi á síðasta
ári, 2019, og skilaði sú vinna sér í
stofnun geðheilsuteymis fangelsa
sem hóf störf í byrjun líðandi árs.
Lengi hefur verið kallað eftir þess-
ari þjónustu, ekki síst til að upp-
fylla evrópska staðla um aðbúnað
fólks í fangelsum og aðgengi þeirra
að geðheilbrigðisþjónustu.
Í Geðheilsuteymi fangelsa eru
geðlæknir, sálfræðingur og tveir
geðhjúkrunarfræðingar. Teymið
tilheyrir Heilsugæslu höfuðborgar-
svæðisins sem er einnig með þrjú
geðheilsuteymi fyrir íbúa höfuð-
borgarsvæðisins.
Vandi fólksins er oft flókinn
Rannsóknir á fólki í fangelsum
hafa leitt í ljós að sá hópur glímir
oft við flókinn samsettan vanda fé-
lagslegra erfiðleika og geðheilsu-
vanda. Áföll og félagslegir erfið-
leikar snemma á lífsleiðinni hafa oft
búið til kjörlendi geðrænna vanda-
mála á borð við þunglyndi og kvíða-
raskanir, áfallastreituröskun, per-
sónuleikaraskanir og
fíknisjúkdóma. Taugaþroskarask-
anir eins og ADHD og ýmsir náms-
erfiðleikar eru einnig algengari hjá
þessum hópi fólks en gerist og
gengur í samfélaginu.
Margt af því fólki sem afplánar
dóma í fangelsi hefur haft tengsl
við geðheilbrigðiskerfið áður en
það fékk dóm en hefur gjarnan
vegna erfiðrar félagslegrar stöðu
(svo sem heimilisleysis, skorts á
nauðsynlegum stuðningi) eða vímu-
efnaneyslu átt erfitt með að nýta
sér þá þjónustu sem almenna geð-
heilbrigðiskerfið getur boðið. Vand-
inn er því oftar en ekki vítahringur
félagslegs vanda, geðræns vanda,
fíknisjúkdóma, afbrota og fangels-
isdóma. Í afplánun gefst oft betra
tækifæri til að meta geðheilsu og
þjónustuþörf í samræmi við það. Öll
geðmeðferð verður ómarkviss ef
ekki er hægt að meta fólk við byrj-
un meðferðar og veita því viðeig-
andi eftirfylgd en margir skjól-
stæðingar geðheilsuteymis
fangelsa hafa átt erfitt með að
mæta til læknis og sinna meðferð
og eftirfylgd úti í samfélaginu. Inn-
an fangelsis gefst mörgum loksins
tækifæri til að nýta sér stuðning og
úrræði sem eru þar í boði.
Tækifæri til vaxtar og þroska
Á liðnum árum hafa heilbrigðis-
starfsmenn innan heilsugæslunnar
og Fangelsismálastofnunar sinnt
þessum hópi af bestu getu, oft með
góðum árangri, en jafnframt kallað
eftir meiri liðsauka og sér-
fræðikunnáttu til að sinna því fólki
sem er veikast og með þörf fyrir
meiri og eða sérhæfðari þjónustu.
Með stofnun Geðheilsuteymis
fangelsa er hægt að tryggja því
fólki sem afplánar dóma í fang-
elsum þá geðheilbrigðisþjónustu
sem það á rétt á til jafns við aðra.
Með því að bæta geðheilsu fólks er
verið að auka lífsgæði fólks, rjúfa
vítahringinn og renna styrkari
stoðum undir að því takist betur að
nýta sér þau úrræði sem í boði eru í
samfélaginu þegar afplánun lýkur.
Geðheilsuteymi fangelsa er í góðu
samstarfi við almenna heilsugæslu,
Landspítala, SÁÁ, ýmis grasrót-
arsamtök og hagsmunasamtök
fanga.
Viðhorf til fólks sem hefur af-
plánað dóma í fangelsi litast stund-
um af fordómum og vanþekkingu á
vanda þessa hóps. Geðheilsuteymi
fangelsa vill leggja sitt af mörkum
til að fólki verði tekið betur að lok-
inni afplánun og hafi sömu tækifæri
og aðrir til vaxtar og þroska sem
þátttakendur í samfélagi. Betrunin
fer ekki bara fram í fangelsi eða
sérhæfðum úrræðum, samfélagið
allt getur verið virkur þátttakandi.
Að baki hverrar manneskju í af-
plánun er fjölskylda; maki, börn,
foreldrar og systkini sem vert er að
hafa í huga.
Starfsemi teymisins er í stöðugri
þróun og mikil verkefni fram und-
an; bætt aðstaða í fangelsum, eftir-
fylgd að lokinni afplánun og áfram-
haldandi endurhæfing.
Höfundar eru starfsmenn Geð-
heilsuteymis fangelsa: Arndís Vil-
hjálmsdóttir geðhjúkrunarfræð-
ingur, Elsa Bára Traustadóttir
sálfræðingur, Helena Bragadóttir
hjúkrunarfræðingur og Sigurður
Örn Hektorsson geðlæknir.
Andleg heilsa í fangelsum
Morgunblaðið/Hari
Fangaklefi Vist í fangelsi er mjög íþyngjandi, en reynt er líka að koma til móts við fólk sem þar dvelur með marg-
víslegum ráðstöfunum, svo sem iðju og sáluhjálp ýmiss konar sem starfsmenn heilsugæslunnar hafa með höndum.
Unnið í samstarfi við Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins.
Heilsuráð
Arndís Vilhjálmsdóttir geðhjúkr-
unarfræðingur, Elsa Bára Traustadóttir
sálfræðingur, Helena Bragadóttir
hjúkrunarfræðingur og Sigurður Örn
Hektorsson geðlæknir.
Starf í grunnskólunum og á frí-
stundaheimilum í Reykjavík hefst á
mánudag í næstu viku og er gert ráð
fyrir því að það verði með hefð-
bundnum hætti. Óvenjumargir nýir
skólastjórnendur eru að hefja störf
þetta haustið.
Grunnskólum borgarinnar fjölgar
þetta haustið úr 36 í 38 þar sem þrír
nýir skólar taka nú til starfa í norð-
anverðum Grafarvogi í stað tveggja
áður. Áður voru þar Vættaskóli og
Kelduskóli en verða frá og með
hausti Borgaskóli, Engjaskóli og Vík-
urskóli sem sinnir nýsköpunarstarfi
á unglingastigi. Þá mun Háaleit-
isskóli skiptast í tvo skóla að nýju,
Álftamýrar- og Hvassaleitisskóla.
Nýir skólastjórnendur í Reykjavík í
haust eru Arnheiður Helgadóttir í
Klettaskóla en hún starfaði áður
sem verkefnastjóri sérkennslu á
skóla- og frístundasviði borgarinnar.
Árný Inga Pálsdóttir tekur við
Borgaskóla í Grafarvogi og Álfheiður
Einarsdóttir er nýr skólastjóri í
Engjaskóla. Berglind Stefánsdóttir
er nýr skólastjóri í Hlíðaskóla en hún
starfaði síðast sem skólastjóri Ål
folkhøgskole í Noregi. Dagný Krist-
insdóttir mun stjórna starfi Hvassa-
leitisskóla en hún starfaði síðast
sem framkvæmdastjóri kennslu og
þjónustu við Háskólann á Bifröst.
Helgi Gíslason er nýr skólastjóri í
Fellaskóla í Breiðholti en hann hefur
verið aðstoðarskólastjóri þar síðast-
liðin ár. Rósa Harðardóttir tekur við
stjórn í Selásskóla og Þuríður Ótt-
arsdóttir er nýr skólastjóri í Vík-
urskóla en hún stýrði áður Vætta-
skóla.
Vetrarstarf grunnskóla í Reykjavík hefst eftir helgina
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Hvassaleitið Háleitisskólinn sem var verður nú að nýju aftur tveir skólar.
Margir nýir skólastjórar
Ætla má að Kópavogur geti talist
„barnvænt sveitarfélag“ fyrir lok
næsta árs, en nú hefur bæjarstjórn
samþykkt aðgerðaáætlun innleið-
ingar Barnasáttmála Sameinuðu
þjóðanna. UNICEF á Íslandi hefur
einnig samþykkt áætlun þessa.
Skv. aðgerðaáætlun verður kostað
kapps að skapa aðstæður fyrir börn
og ungmenni til að taka þátt í starf-
semi bæjarins, s.s. umhverfismálum.
Jafnframt verður börnum auðveldað
að tilkynna um erfiðleika sem þau
eða félagar þeirra gætu verið í og
barnavernd þarf að vita um.
Unnið verður að því að auka þekk-
ingu á barnasáttmálanum meðal
Kópavogsbúa og ýmsar þær áætlanir
sem gilda í starfi bæjarins verða
sömuleiðis endurskoðaðar með rétt-
indi barna að leiðarljósi.
Kópavogur og UNICEF
Kópavogur
barnavænn
Kópavogur Smáraskóli á besta stað.
Auglýsingaherferð Kringlunnar, sem
unnin var í samstarfi við auglýs-
ingastofuna Kontor Reykjavík, hefur
hlotið tilnefningu til alþjóðlegu hönn-
unarverðlaunanna Brand Impact
Awards. Þetta er eina íslenska til-
nefningin en verðlaunin verða veitt í
London 10. september næstkomandi.
Tímaritið Computer Arts og vefsíð-
an Creative Bloq standa fyrir verð-
launum þessum sem veitt eru fyrir
verk sem skarað hafa fram úr í heimi
skapandi hönnunar og vörumerkja-
mála. Meðal sigurvegara Brand Im-
pact Awards síðustu ár má nefna
BBC, McDonalds, Carlsberg og fleiri.
Auglýsingaherferð Kringlunnar
hefur vakið mikla athygli fyrir snjalla
og nýstárlega útfærslu og sýnir
Kringluna sem leiðandi verslunar-
miðstöð með mikið vöruúrval. Jóla-
auglýsingar Kringlunnar þóttu m.a.
bera vott um djarfa og frumlega
hönnun þar sem helgimyndir mót-
uðust af jólagjafahugmyndum.
Alþjóðleg hönnunarverðlaun
Djörf Kringla