Stefnir - 01.10.1951, Blaðsíða 60

58
STEFNIR
Megin munurinn á skynsemi
manns og dýrs er, að við höf-
um langtum meiri hæfileika til
að notfæra oss vora eigin reynslu.
Það er því ekkert undarlegt, þótt
sálfræðingur hafi ekki varið meiri
tíma og hugkvæmni til nokkurs
annars viðfangsefnis, en að at-
huga hvernig menn lærðu.
En hvernig fara þeir þá að
því? Þeir byrja með því að at-
huga hin allra einíöldustu fyrir-
brigði. Hversu auðveldlega vér
munum daglega viðburði, er að
miklu leyti komið undir mikil-
vægi þeirra fyrir oss og þeim á-
huga, sem vér höfum á þeim.
Til þess að útiloka þetta, noca
sálfræðingarnir til að byrja með
þýðingarlausar samstöfur — til-
búin orð, sem eru gagnslaus og
merkingarlaus. Lesið eftirfaranrli
eins atkvæðisorð aftur og aftur
þangað til þér kunnið þau utan
bókar: „Jab, wok, faz, bip, guf,
dem, ksoj“.
Þér verðið ef til vill að endor-
taka þau sex—átta sinnum. Reyn-
ið síðan hvort þér getið munað
orðin í réttri röð í fjórtán daga.
Ef þér hugsið aidrei um þau
þennan tíma, er næstum öruget
að þér gerið það ekki. En þegar
þér svo byrjið að lesa þau á ný,
komist þér að raun um, að þér
þurfið ekki að fara nærri eins
oft yfir þau og í fyrsta skipti.
Mismunurinn er prófraun á
minni yðar.
Og þér munið veita því at-
hygli, að þó þér í fyrstu gætuð
ekki munað eitt einasta orð, án
þess að vera hjálpað á leið, hef-
ur þó minni yðar varðveitt eitt-
hvað af þeim. En hvað er það
þá, sem varðveitist?
Margir sálfræðingar fullyrða,
að heilinn muni samhengið eða
hina einstöku liði. Við lesturinn
hefur „jab“ ósjálfrátt tengst við
„wok“ og „wok“ við „faz“, o. s.
frv., þar til allt myndar sam-
fellda röð. Þetta er kallað hug-
myndasamhengi. Eldri sálfræð-
ingar reyndu að skýra alla and-
lega starfsemi innan ramma hug-
myndasamhengisins.
SNÚUM OSS að orðum sem
hafa þýðingu fyrir oss.
Reynum að læra eftirfarandi
orð — fjöldinn sá sami og
áður —:
„Himinn, blár, grænn, gras,
engi, kýr, mjólk“. Þetta þurfið
þér sennilega aðeins að lesa tvisv-
ar eða þrisvar sinnum. Það er
mun auðveldara að læra þessa
orðaröð, af því að hvert orð hef-
ur sína sérstöku merkingu, og
af því merking hvers orðs um
sig er skyld merkingu þess næsta.