Börn og menning - 2019, Qupperneq 19

19Krúttið gerir uppreisn
við myrkravættina og gert þá óskaðlega, rétt eins og
jólaköttinn sem fylgir Stúfi í borgina og er sísvangur
af því að hann má ekki lengur éta börn. Sú táknmynd
miskunnarlausrar fátæktar er reyndar orðin að upp-
lýstri jólaskreytingu á jólamarkaði á Lækjartorgi og það
líkar kettinum í sögunni ekki þótt hann fúlsi ekki við
smákökum og kakói (og reyndar ekki heldur ruslaföt-
um, ljósastaurum, kústum og fleira góðgæti).
Stúfur er tilvalin söguhetja, því að hann er minnsti
jólasveinninn og fremur skaðlaus og börn líta oft á
hann sem einhvers konar jafningja sinn. Eva Rún set-
ur hann líka að vissu leyti í hlutverk barns í sögunni,
bræður hans kalla hann „krútt“ þótt honum sé líka lýst
sem síðskeggjuðum og hvíthærðum karli, en öll hans
framkoma minnir meira á uppátækjasaman en hjálp-
fúsan krakka. Á ferðinni um miðborgina verða á vegi
hans ýmis kunnugleg mótíf og persónur en einnig
það sem nútímabörn þekkja og tengja jólunum: snjór,
jólamarkaður með rauðklæddri lúðrasveit og epli, svo
eitthvað sé nefnt. Höfundur vísar líka til gulra og sting-
andi augna jólakattarins (Jóhannes úr Kötlum talar um
glóandi glyrnur) og vandarins sem Grýla notaði til að
strýkja syni sína áður fyrr. Kötturinn – og hjálpsemin –
leggjast á eitt við að koma Stúfi í klípu en með aðstoð
þingkonudótturinnar Lóu fer þó allt vel að lokum.
Bækurnar í Ljósaseríu Bókabeitunnar – þessi er
reyndar merkt Jólaljósaseríunni, sem er vel til fundið
– eru ætlaðar börnum sem eru nýlega byrjuð að lesa og
Stúfur hættir að vera jólasveinn þjónar þeim tilgangi vel.
Umhverfið er notalega kunnuglegt og sagan fjörug og
þótt sum orðin séu löng ættu ungir lesendur alveg að
geta stautað sig í gegnum þau. Það er ekki heldur verið
að slá neitt af eða einfalda orðaforðann of mikið, sem
er vel. Hvernig eiga börn að læra ný orð ef þau fá aldrei
að sjá ný orð?
Blær Guðmundsdóttir myndskreytir söguna
skemmti lega, fylgir textanum fremur vel eftir en bætir
um leið við hann ýmsum smáatriðum sem gera söguna
ljóslifandi. Af öðrum myndum ólöstuðum er uppá-
haldsmyndin mín á bls. 51, þar sem jólakötturinn er
skyndilega orðinn áttfættur og það af góðum og gildum
ástæðum!
Stúfur er tilvalin
söguhetja, því að hann
er minnsti jólasveinninn og
fremur skaðlaus og börn
líta oft á hann sem einhvers
konar jafningja sinn.
Höfundur er þýðandi og rithöfundur