Fræðaþing landbúnaðarins - 06.02.2004, Blaðsíða 290

288
Enn fremur er lögð áhersla á að stuðla að og flýta gróðurframvindu, græða lönd til
nytja og fegra ásýnd sveitanna.
Áherslur
Áhersla er lögð á að landgræðslusvæði í Skaftárhreppi verði kortlögð og allar aðgerðir
skráðar í samræmdan gagnagrunn Landgræðslu ríkisins. Jafnframt er nauðsynlegt að
markmið einstakra verkefna verði skilgreind áður en framkvæmdir hefjast. Markmið
aðgerða er grunnur að ákvörðun um framkvæmdir og forsenda þess að hægt sé að
meta árangur landgræðsluaðgerða.
Samstarfsverkefni Landgræðslu ríkisins og bænda, Bændur græða landið, þarf að efla
enn frekar og stefna ber að því að landnotendur skipuleggi landnýtingu og geri
uppgræðslu- og landnýtingaráætlanir fyrir jarðir sínar.
Vatnsföll í Skaftárhreppi valda gífurlegu tjóni á leið sinni til sjávar. Áætlun um
fyrirhleðsluframkvæmdir í Skaftárhreppi og mat á kostnaði þeirra er birt í skýrslu um
landbrot af völdum vatnsfalla í Skaftárhreppi (Elín Heiða Valsdóttir 2001). Landbrot á
sér stað við alls 16 vatnsföll í hreppnum og í flestum tilfellum er um að ræða fleiri en
einn brotstað við hverja á. Fylgja verður eftir og endurskoða áætlun um
fyrirhleðsluframkvæmdir í Skaftárhreppi. Fyrirhleðslur eru dýrar í framkvæmd og því
er mikilvægt að endurskoða framkvæmdaáætlun reglulega og tryggja fjármögnun
verkefna.
Áherslusvæði
Eins og fram hefur komið á sér víða stað jarðvegseyðing á láglendi í Skaftárhreppi
sem brýnt er að ráða bót á. Sandburður er út frá farvegum jökulvatna, bæði á afréttum
og í byggð. Moldarsvæði, þar sem virk jarðvegseyðing á sér stað, eru t.d. á
Atleyjarmoldum á Álftaversafrétti og á afmörkuðum svæðum í heimalöndum. Stefna
ber að því að græða upp moldimar og nýta hagstæð gróðurskilyrði sem þær veita.
Einnig em víða gróðurrýr svæði sem nauðsynlegt er að styrkja með áburðardreifingu
og auka á þann hátt gróðurþekju og framleiðslugetu landsins.
Landgræðsla og landbætur geta falið í sér mismunandi mikil inngrip í framvindu
gróðurs og lífríkis á svæðinu. Þær geta t.d. verið fólgnar í aðflutningi á fræi með
beinum sáningum eða áburðargjöf til þess að auka vöxt og stuðla að fræframleiðslu
þeirra tegunda sem fyrir em á svæðinu. Þessar aðgerðir em misdýrar og henta misvel
eftir gróðurskilyrðum og áformum um landnýtingu.
Áherslusvæði sem em tilgreind í landgræðsluáætluninni em sandsvæði meðfram
Skaftá og Hverfisfljóti, moldir vestan við Atley, auk Hrauns- og Steinsmýramela.
Áætlað er að taka fyrir ný landgræðslusvæði á ofangreindum stöðum auk uppgræðslu
molda á Lestarmýri, í Blöðkudal, á sandsvæðum við Hraungerði, í Leiðvallagirðingu
og víðar. Áformað er að halda áfram gróðurstyrkingu á þeim svæðum sem unnið
hefur verið að undarfarin ár.
Framkvæmda- og kostnaðaráætlun
Sundurliðun á landgræðsluverkefnum og kostnaði þeirra kemur fram í
landgræðsluáætlun fyrir Skaftárhrepp (Elín Heiða Valsdóttir 2002). Núverandi og