Þjóðmál - 01.06.2017, Qupperneq 13

ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2017 11
Sigríður Á. Andersen, afhenti forseta alþingis
29. maí 2017 tillögu sína. Lög mæla fyrir um
að þegar ráðherra gerir tillögu um skipun í
embætti dómara við Landsrétt í fyrsta sinn
skuli hann leggja tillögu sína um hverja
skipun fyrir alþingi til samþykktar. Að fengnu
samþykki þingsins skal ráðherrann senda
tillöguna til forseta Íslands sem skipar í
embættin.
Í áliti meirihluta þingnefndarinnar segir:
„Fyrir nefndinni var rætt að skiptar skoðanir
hafa verið um hvort ráðherra eigi að vera
bundinn af umsögn slíkra dómnefnda,
en með því mundi dómnefnd í raun ráða
hverjir verði skipaðir dómarar. Ef ráðherra
væri undantekningarlaust skylt að fara eftir
áliti dómnefndar væri ábyrgðin á skipun
dómara hjá stjórnvaldi sem er ekki ábyrgt
gagnvart þinginu en slík tilhögun hefur
sums staðar þótt orka tvímælis. Meiri-
hlutinn tekur fram að með þeirri tilhögun
sem samþykkt var með lögum á Alþingi
um að ráðherra sé óheimilt að skipa í
dómaraembætti mann sem dómefnd hefur
ekki talið hæfastan meðal umsækjenda,
nema Alþingi samþykki tillögu ráðherra
um heimild til að skipa í embættið annan
nafngreindan umsækjenda sem fullnægir
að mati dómnefndar skilyrðum laganna, er
tekin skýr afstaða til þess að veitingarvaldið
er hjá ráðherra en ekki hjá dómnefndinni.
Til þess að tillaga ráðherra sem víkur frá
niðurstöðu dómnefndar öðlist gildi þarf
hún engu síður aðkomu annars handhafa
ríkisvaldsins, í þessu tilviki löggjafarsam-
komunnar.“
Þarna er vikið að mikilvægu sjónarmiði sem
verður að halda til haga til að sporna gegn
þróun sem miðar að því að svonefnd „fagleg“
sjónarmið eigi að ráða frekar en ákvarðanir
kjörinna fulltrúa fólksins, þingmanna og
ráðherra. Í því felst raun ákveðinn hroki
sérfræðinga eða innmúraðra að halda því
fram að aðeins sérfróðir og innmúraðir geti
verið „faglegir“, aðrir láti geðþótta eða jafnvel
annarleg sjónarmið ráða gerðum sínum við
veitingu embætta, úthlutun styrkja eða aðrar
ákvarðanir sem sérhagsmunahópar vilja taka
úr höndum kjörinna fulltrúa. Á þessu sviði
birtist ein mesta sérhagsmunagæsla í sam-
félaginu og þeir sem tala ákafast fyrir henni
hallast yfirleitt til vinstri í stjórnmálum.
VI.
Meirihlutinn að baki ríkisstjórninni stóð
einhuga að því að samþykkja tillögu dóms-
málaráðherra. Tillögu stjórnarandstöðunnar
um að vísa málinu frá var hafnað með 31
atkvæði gegn 30. Þegar tillaga ráðherrans um
15 dómara var borinn upp sátu Framsóknar-
menn hjá og voru því 22 atkvæði gegn henni.
Jón Þór Ólafsson, þingmaður Pírata, tók sér
þetta mál mjög nærri. Hann varð sér til skammar
með orðbragði sínu og framkomu við flutn-
ing ræðu í þingsalnum og eftir að málið var
afgreitt og þing farið í sumarleyfi ræddi þing-
maðurinn við Guðna Th. Jóhannsson, forseta
Íslands. Sagði Jón Þór að forseti ætlaði að „taka
sér góðan tíma að fara vel yfir málið“.