Þjóðmál - 01.06.2017, Blaðsíða 48

46 ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2017
Það má rifja upp fleiri sambærileg dæmi.
Um mitt sumar blés fjármálaráðherra til
blaðamannafundar þar sem hann tilkynnti
að ríkið ætlaði sér í stríð við skattsvikara.
Vopnabúrið voru tillögur starfshóps sem
hafði unnið skýrslu fyrir ráðherrann, en
starfshópinn skipuðu nær eingöngu opin-
berir starfsmenn og embættismenn. Tillögur
hópsins voru eftir því. Þannig var m.a. lagt
til að öll viðskipti yrðu rafræn og dregið yrði
verulega úr notkun peningaseðla í samfélag-
inu. Eftir sólarhrings hita á samfélagsmiðlum
gerði fjármálaráðherra lítið úr tillögunni
og sagði hana einungis eina af mörgum
góðum tillögum sem fram hefðu komið. Það
breytir því ekki að tillögur hópsins voru allar
miðaðar út frá þörfum ríkisins. Einn gagn-
rýnandi orðaði það sem svo að nefnd, sem
eingöngu var skipuð rjúpum, kom saman og
lagði til að jólunum yrði aflýst.
***
Þessar tillögur embættismannanna gefa þó
tilefni til að staldra við, því þær eru áminning
um það sem koma skal. Draumur embættis-
mannsins er að geta fylgst með borgurunum
allan sólarhringinn. Af hverju ætti greiðslu-
miðlun ekki að vera rafræn ef fólk hefur
ekkert að fela? Skattayfirvöld hafa nú þegar
aðgang að bankareikningum landsmanna,
af hverju ættu þau ekki að hafa aðgang að
kreditkortafærslunum líka? Seljendur að
vöru og þjónustu eiga hvort eð er að gefa öll
sín viðskipti upp til skatts, hvað ætla menn
að reyna að fela með því að vilja ekki hafa
viðskiptin rafræn og rekjanleg?
Þetta eru spurningarnar sem embættis-
maðurinn spyr. Einn daginn geta menn svo
greint greiðslumiðlunargögnin betur. Þá
kemur í ljós að landsmenn eru að verja of
miklu fjármagni í eitthvað sem hið opinbera
telur óæskilegt. Það er aldrei að vita nema
að sett verði á fót sérstök deild til að fylgjast
með rafrænni greiðslumiðlun, svona til að
greina og meta það hvernig landsmenn
verja peningunum sínum og hvort að hægt
sé að fara út í aðgerðir sem taka mið af
ýmsum sjónarmiðum ríkisins, t.d. lýðheilsu-
sjónarmiðum. Embættismaðurinn mun láta
stjórnmálamanninn útskýra málið þannig
að þetta séu auðvitað ekki persónunjósnir
og hafi ekkert að gera með ofríki, heldur sé
þetta allt saman gert borgurunum til varnar
og verndunar.
***
Nú ef stjórnmálamennirnir eru með ein-
hverjar athugasemdir þá er þeim bara hótað
af embættismönnunum. Því fékk Haraldur
Benediktsson, formaður fjárlagnefndar
Alþingis, að kynnast í september sl. Fjárlaga-
nefnd hafði þá lagt til við stjórnskipunar- og
eftirlitsnefnd þingsins að hafin yrði rannsókn
á einkavæðingu ríkisbankanna eftir hrun.
Guðmundur Árnason, ráðuneytisstjóri í
fjármálaráðuneytinu, hringdi í kjölfarið í
Harald og hótaði honum. Í tilkynningu til
fjölmiðla sagði Guðmundur sjálfur;
„… Í því samtali tjáði ég honum þá skoðun
mína og fleiri að ásakanir í skýrslu sem að
sögn nýtur stuðnings meirihluta nefndar-
innar, þar á meðal hans, feli í sér rætnar
og alvarlegar ásakanir á hendur þeim sem
komu að samningum milli gömlu og nýju
bankanna af hálfu ríkisins. Ég vildi ganga úr
skugga um að hann áttaði sig á alvarleika
slíkra ásakana og að við áskildum okkur rétt
til að láta reyna á persónulega ábyrgð þeirra
sem slíku héldu fram fyrir dómstólum, enda
æra okkar og starfsheiður að veði.“
Guðmundur hafði komið að einkavæðingu
ríkisbankanna eftir hrun og leit augljóslega
þannig á að fulltrúar fjárlaganefndar hefðu
engan rétt á því að efast um heilindi embættis-
mannanna í málinu. Það urðu engir eftirmálar
af þessu alvarlega atviki. Það eina sem situr
eftir er að stjórnmálamenn munu fara var-
lega í að gagnrýna störf embættismanna í
framtíðinni. Dýrmæt lexía fyrir Harald og aðra
kjörna fulltrúa.