Þjóðmál - 01.06.2017, Qupperneq 35

ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2017 33
Enginn geiri er þó jafn bundinn af mörgum,
flóknum og íþyngjandi reglum eins og
fjármálageirinn. Þannig var það fyrir 2008
og þannig er það enn. Regluverkið hefur
vissulega tekið breytingum síðasta áratuginn
en það heyrir til algjörar undantekningar ef
slakað er á reglum í geiranum.
Eitt af því sem mikið hefur verið rætt er
nauðsyn þess að aðskilja starfsemi viðskipta-
banka og fjárfestingarbanka. Sú umræða
hefur verið áberandi frá árinu 2008 og svo
virðist sem margir telja þetta vera algjört
grundvallaratriði við endurskipulagningu
fjármálakerfisins. Umræðan er ekki síður
áberandi hér á landi en í byrjun júní kynnti
starfshópur fjármálaráðherra þrjár mögu-
legar leiðir um mögulegan aðskilnað á starf-
semi viðskiptabanka og fjárfestingarbanka.
Eins og hinu opinbera er tamt var í kjölfarið
settur á fót annar starfshópur sem á að vega
og meta hverja leið fyrir sig og mun sá hópur
að öllu óbreyttu skila tillögum sínum í haust.
Það má nefna í þessu samhengi að árið 2013
skilaði þriggja manna starfshópur, svokall-
aður G3 hópur, tillögur um fjármálastöðug-
leika á Íslandi. Starfshópnum var falið það
verkefni að ígrunda varlega skýrslu sem
hafði verið gefin út árið áður, Framtíðar-
skipan fjármálakerfisins, og gera tillögur um
stefnumörkun fyrir æskilegar breytingar á
lagaumgjörð fjármálakerfisins. Það hefur því
ekki verið neinn skortur á starfshópum og
skýrslugerðum frá árinu 2008. Þess ber að
geta að G3 hópurinn taldi ekki ástæðu til að
aðskilja rekstur viðskipta-og fjárfestingar-
banka.
Þá má einnig rifja upp að haustið 2015 lögðu
átta stjórnarandstöðuþingmenn vinstri
flokkanna, þ.e. VG, Samfylkingar, Bjartrar
framtíðar og Pírata, fram þings-ályktunar-
tillögu um aðskilnað á starfsemi viðskipta-
og fjárfestingarbanka. Frá bankahruninu
árið 2008 hefur slík tillaga verið lögð fram
í ýmsum myndum alls sjö sinnum. Í grein-
argerð kom fram að flutningsmenn hennar
teldu mikilvægt að tryggt yrði að ekki yrði
hægt að „misnota innstæður sparifjáreigenda
í viðskiptabönkum í áhættusamar fjárfestin-
gar sömu banka“ eins og það var orðað. Það
er þó ekkert sem bendir til þess að innstæður
sparifjáreigenda hafi verið „misnotaðar“ við
fjárfestingar íslensku bankanna fyrir hrun
og fall þeirra á sér allt aðrar skýringar. Til að
gæta sanngirni er rétt að taka fram að það
eru ekki bara vinstri menn sem hafa talað
fyrir aðskilnaði á starf-semi viðskipta-og
fjárfestingarbanka hér á landi. Þingmenn
Framsóknarflokksins hafa ítrekað talað fyrir
slíkum aðskilnaði og Landsfundur Sjálfstæð-
isflokksins hefur ályktað um það sama þó svo
að kjörnir fulltrúar hafi ekki fylgt málinu eftir.
Oonagh Anne McDonald, sem er bresk
athafnakona og fræðimaður, birti í vetur ítar-
lega grein á vef bandarísku hugveitunnar Cato
Institute þar sem hún fjallaði um hina þekktu
Glass-Steagall löggjöf, sem sett var í Krepp-
unni miklu árið 1933 og kvað meðal annars á
um aðskilnað á starfsemi viðskiptabanka og
fjárfestingarbanka. Afnám meginþorra lög-
gjafarinnar í forsetatíð Bill Clinton er stundum
talin ein af meginorsökum fjármálakrepp-
unnar sem skall á um áratug síða. Ástæða er