Þjóðmál - 01.06.2017, Page 44

42 ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2017
„Þessum fyrirtækjum á ekki að vera heimilt
að reka vogunarsjóði og aðra fjárfesting-
arsjóði á meðan þeir reka banka sem reiða
sig á almenning,“ sagði Obama og vísaði þar
til þess að þeir nytu varasjóða ríkisins. Volcker
lýsti því sjálfur að bönkum ætti ekki að vera
heimilt að taka stöðu á ákveðnum sviðum,
svo sem á fasteignamarkaði, einstak geirum
o.s.frv. Volcker reglan kemur þó ekki í veg
fyrir að viðskiptabankar hefji aftur lánveiting-
ar til fasteignakaupa, þannig að í raun geta
bankarnir gírað hagkerfið í gang á ný ef þeir
vilja - og gert sömu mistök og áður.
Það sorglega við þetta allt saman er að mikill
tími hefur farið í að misskilja hlutina að mati
McDonald. Rannsóknir á upphafi kreppunnar
miklu sýna fram á mikla veikleika í bankakerfi
landsins á þeim tíma, sem var afleiðing af
þungu regluverki og smæð bankanna.
Glass-Steagall löggjöfin hefði ekki komið
í veg fyrir Kreppuna miklu. Menn hafi líka
miklað fyrir sér afnám löggjafarinnar árið
1999. Í fyrsta lagi voru frá upphafi margar
undantekningar á löggjöfinni og það var
búið að bæta í undanþágurnar með ýmsum
ríkisafskiptum í gegnum þá áratugi sem
löggjöfin var í gildi. Þá var löggjöfin aldrei að
fullu afnumin, heldur fól GLBA aðeins í sér
afnám hennar að hluta. Almennt bann við
ákveðnum verðbréfaviðskiptum bankanna
var enn í gildi.
Fjármálakrísan árið 2008 hafði lítið að gera
með Glass-Steagall löggjöfina heldur kom hún
til með lélegri lánastefnu viðskiptabank-anna
sem leiddi til bólu á fasteignamarkaði sem
hvorki löggjafavaldið né eftirlitsstofnanir sáu
fyrir. Þá hafa stjórnmálamenn að mati McDon-
ald alið á reiði almennings gagnvart græðgi,
bónusgreiðslum og áhættustarfsemi bank-
ageirans í stað þess að ræða raunverulegar
ástæður fjármálakrísunnar og draga úr umsvi-
fum hins opinbera sem felast í því að auðvelda
almenningi að eignast sitt eigið húsnæði.
Ef stjórnmálmenn láta ekki af þessari stefnu
og halda áfram að nota opinbera sjóði til að
fjármagna ódýr húsnæðislán þarf ekki að
bíða lengi eftir næstu fjármálakrísu.
Höfundur er stjórnmálafræðingur og
ritstjóri Þjóðmála.
Áður en verðhrun varð á húsnæðismarkaði í Bandaríkjunum höfðu stjórnmálamenn ítrekað rætt mikilvægi þess að sem
flestir ættu að geta eignast húsnæði á viðráðanlegu verði. Til að fylgja því eftir lánuðu opinberir sjóðir, nokkurs konar
íbúðarlánasjóðir, einkabönkum fjármagn til að lána áfram til einstaklinga. Síðar kom á daginn að stór hluti þeirra sem
fengið höfðu lán höfðu ekki efni á að greiða þau til baka, sem myndaði hringrás sem í dag er öllum kunn.