Heilsuvernd - 01.12.1993, Blaðsíða 20

ALNÆMI
Er gert of mikið úr
alnæmishættunni?
Fólk sem stundar „venjulegt“ ástarlíf á ekki að vera í
hættu — alnæmi er fyrst og fremst „undirheimasjúk-
dómur“, segja bandarísku athuganirnar.
Skömmu fyrir síðustu
jól var haldin ráðstefna í
Washington í Bandaríkj-
unum þar sem læknar og
vísindamenn víðs vegar
að báru saman bækur sín-
ar um útbreiðslu alnæmis
í Bandaríkjunum og
kynnt var niðurstaða úr
könnun sem gerð var á
vegum bandarísku ríkis-
stofnunarinnar sem fer
með tölfræði heilbrigðis-
mála þar í landi (National
Centre of Health Statist-
ics). Umrædd könnun var
jafnframt fyrsta úrtaks-
könnunin um útbreiðslu
alnæmis sem gerð hefur
verið og hafa niðurstöður
hennar vakið mikla at-
hygli og jafnframt deilur
þar vestra.
Úrtakskönnunin var
þannig framkvæmd að
tekin voru blóðsýni úr
8.000 manns víðs vegar í
Bandaríkjunum og voru
sýnin síðan rannsökuð. í
ljós kom að 29 reyndust
sýktir af alnæmi og vakti
það sérstaka athygli að af
þeim hópi voru aðeins
fimm hvítir karlmenn og
ein hvít kona. Hinir, sem
voru alnæmissýktir, voru
ýmist blökkumenn eða
fólk af spænskum upp-
runa, flest ættað frá Mið-
eða Suður-Ameríku. Nán-
ari athugun leiddi síðan í
ljós að langflestir þeirra,
sem voru sýktir, bjuggu
við mjög erfiðar félags-
legar aðstæður eða áttu
annaðhvort við áfengis-
eða fíkniefnavandamál
að etja. Flestir voru þess-
ir einstaklingar illa
menntaðir og mjög fátæk-
ir.
Niðurstaðan úr könn-
uninni renndi stoðum
undir fullyrðingar sem
öðru hverju hafa skotið
upp kollinum að undan-
fömu - eða þeim að al-
næmi sé fyrst og fremst
sjúkdómur sem herjar á
fátæka og þá sem lifa ekki
eftir hefðbundu mynstri.
Bent hefur verið á að
ýmsir aðrir sjúkdómar
herji einmitt á fólk sem
býr við erfiðar aðstæður
og er þar nefnd lifrar-
bólga og lungnabólga auk
þess sem hvers konar
kynsjúkdómar em til
muna algengari hjá þess-
um þjóðfélagshópum
heldur en hjá þeim sem
em betur settir.
í kjölfar ráðstefnunnar
og könnunarinnar hafa
bandarískir fjölmiðlar
fjallað um alnæmisfárið
út frá nýjum forsendum.
Meðal þeirra, sem skrifað
hafa um málið, er hinn
þekkti blaðamaður hjá
The Daily Telegraph,
Ambrose Evans Prit-
chard, og hefur hann
verið ómyrkur í máli.
Asakar hann heilbrigðis-
yfirvöld í Bandaríkjunum
fyrir að ala á alnæmisótt-
anum og verða sér úti um
aukið fjármagn til alls-
konar rannsóknarstarfa
með því að beita alnæm-
isvofunni fyrir sig. Segir
hann ennfremur að heil-
brigðisyfirvöld hafi farið
frjálslega með ýmsar
staðreyndir er varða
dauðsföll af völdum al-
næmis. Það sé til að
mynda næsta algengt að
dánarorsakir, eins og t.d.
krabbamein í hálsi og lifr-
arbólga, sé skráð sem al-
næmi án þess að nákvæm
rannsókn fari fram.
Blaðamaðurinn heldur
því líka blákalt fram að
meginástæðan fyrir því
sem hann kallar
hræðsluáróður sé sá að
þegar alnæmi skaut upp
kollinum einskorðaðist
sjúkdómurinn að mestu
við eiturlyfjasjúklinga og
homma. Þegar farið var
að fjalla um það í fréttum
hafi þessir hópar brugðist
hart við og talið að um of-
sóknir gegn sér væri að
ræða. Þeim hafi síðan
orðið svo vel ágengt í
þeirri umfjöllun sinni að
áróðurinn hafi í raun
snúist í öndverðu sína og
ekki sé fjallað um það
sem mestu máli skipti.
Blaðamaðurinn full-
yrðir ennfremur að stað-
reynd málsins sé sú að
ekkert bendi til þess að
alnæmi verði nokkru
sinni faraldur hjá gagn-
kynhneigðu fólki í Banda-
ríkjunum og að líkur séu
á að sjúkdómstilfellum
muni frekar fækka en
fjölga í framtíðinni.
Margir fleiri en Evans
Pitchard hafa tjáð sig á
svipaðan hátt um mál
þetta og bent hefur verið
á að þeir fréttamenn, sem
hafi viljað segja „sann-
leikann“ í málinu, hafi
mátt þola það að vera
skákað út í horn á fjöl-
miðlum sínum eða jafn-
vel reknir. Það hafi nefni-
lega hentað fjölmiðlun-
um mæta vel að búa til
allskonar æsifréttir um
alnæmi og auka þannig
sölu sína.
20