Heilsuvernd - 01.12.1993, Blaðsíða 50

SVEFNLEYSl
Sefur þú illa?
Flestir lenda í því einhvern
tímann á ævinni að eiga erfitt
með svefn. Það er allt annað
en þægilegt að liggja glað-
vakandi í rúminu og festa
ekki blund þrátt fyrir að öll
ráð séu reynd og það er líka
ónotalegt til þess að hugsa að
svefnleysið kostar það að
morgundagurinn verður
væntanlega meira eða minna
ónýtur til leiks eða starfa.
Allir, sem þjást af svefnleysi,
þurfa að setjast niður og
hugsa sín mál í rólegheitum -
reyna að gera sér grein fyrir
orsökum sveftruflana eða
svefnleysis. Slík umhugsun
er raunar fyrsta skrefið til
þess að koma í veg fyrir
svefnleysið. Og í byrjun er
best að leiða hugann að því
hvaða orsakir geta verið fyrir
svefnleysinu; hvort þær eru
ein eða jafnvel margar, eins
og raunar er í mjög mörgum
tilfellum.
Þú getur alls ekki sofnað.
Sennilegasta ástæðan fyrir því er sú
að þér líður ekki vel andlega, ert
stressuð/aður eða átt í miklum erfið-
leikum með að slaka á. Fleira getur
komið til. Það getur til dæmis verið
rangt hitastig í svefnherberginu eða
þá að ljós eða hljóð komi í veg fyrir
svefninn. Þá getur mataræðið haft
sitt að segja - þú getur hafa drukkið
eitthvað eða borðað eitthvað um
kvöldið sem beinlínis kemur í veg
fyrir að þú getir sofnað.
Þú sefur órólega og ert svefn-
stygg/ur. Þetta á líklega sömu rætur
og það að geta ekki sofnað. Fleira
kann að koma til. Þannig má t.d.
nefna að konur, sem eru á breytingar-
skeiðinu, sofa oft mjög laust og óró-
lega.
Áttu erfitt með
svefn? — Örvæntu
ekki því það
er ýmislegt ein-
falt en árangurs-
ríkt til ráða
Góðar
stellingar
* Ef þú liggur á hlið-
inni. Beygðu annan fót-
inn en teygðu úr hinum.
Þannig verður líkaminn
í betri hvíldarstöðu og
þú átt auðveldara með
að sofna.
* Ef þú liggur á mag-
anum. Settu þá lítinn
kodda undir magann.
Þannig réttist úr bakinu
og þú slappar betur af
sem aftur hefur það í för
með sér að þér gengur
betur að sofna.
* Ef þú liggur á bak-
inu. Meðan þú ert að
koma þér í ró er ráðlegt
að setja kodda undir
hnésbæturnar. Þá
slaknar betur á ba-
kvöðvunum. Þegar þú
finnur að þú hefur slak-
að vel á skaltu fjarlægja
koddana. Ef þér finnst
það betra þá gerir ekkert
til þótt þú skiljir einn
þeirra eftir.
Þú vaknar snemma og getur
ekki sofnað aftur. Oftast þýðir
slíkt aðeins það eitt að þú sért búinn
að fá nægjanlegan svefn. Kannski
fékkstu þér hænublund daginn áður
eða um kvöldið. Það er líka algengt að
þeir, sem eru áhyggjufullir eða líður
ekki vel líkamlega, vakni snemma og
séu óútsofnir og þrátt fyrir góðan vilja
geti þeir ekki sofnað aftur.
Orsakir svefnörðugleika
Ef þér gengur illa að sofna jafnvel
margar nætur í röð er sjálfsagt að
reyna að taka sér tak og vinna bug á
vandamálinu eða réttara sagt - reyna
að finna orsakir þess.
Ef svefnörðugleikamir eiga
rætur í öðmm örðugleikum.
Reyndu fyrst og fremst að sigrast á
„hinum“ vandamálunum. Ef þú hefur
t.d. áhyggjur af einhverju sérstöku í
einkalífinu eða átt í erfiðleikum í vinn-
unni er mjög líklegt að þér gangi illa að
sofna.
Þá er ágætt ráð að tala við einhvem
sem þú treystir vel og greina þeim frá
vandamálum þínum. Oft er það þann-
ig að ef fólk byrgir vandamálin inni í
sér magnast þau stig af stigi og jafnvel
smámál geta orðið að stórmálum í
eigin hugarheimi. Vitanlega getur það
verið erfitt að tjá einhveijum vanda-
mál sín en slík tjáning leysir oft mikinn
vanda og fólki líður betur eftir að hafa
talað við einhvem. Ef vandamálin em
þess eðlis að þú teljir þig ekki geta
sagt aðstandendum eða vinum frá
þeim er hyggilegt að tjá sig við heimil-
islækninn eða prestinn sinn. Þeir eru
bundnir trúnaði við sjúklinga sína og
þér er óhætt að treysta því að þeir
halda slíkan trúnað fram í rauðan
dauðann. Margir hugsa sem svo að
það eigi ekki að íþyngja önnum köfn-
um læknum með því að rekja raunir
sínar fyrir þeim en hafðu það í huga að
þú biður þá um aðstoð ef þú færð
hálsbólgu eða kvef og andleg vanlíðan
getur verið slíkum pestum miklu al-
varlegri.
50