Heilsuvernd - 01.12.1993, Page 28

TEXTI: GERÐUR KRISTNÝ
MYNDIR: GUNNAR GUNNARSSON
Um 600 vinnustaðir orðnir reyklausir
— áfangasigrar hafa unnist
en þó er langt í land
Reykingar íslendinga
hafa verið á undanhaldi
síðustu ár en þó eigum við
enn langt í land með að
vera alveg laus við ósið-
inn. Ymislegt er í boði fyrir
þá, sem vilja hætta að
reykja, og sífellt er reynt
að finna ný hjálparmeðöl
til að gera þeim auðveld-
ara að drepa í síðustu síga-
rettunni.
Til þess að kanna hvað
verið er að gera í reykinga-
vörnum og í hinni almennu
baráttu gegn reykingunum
ræddi Heilsuvernd við
Halldóru Bjarnadóttur,
formann Tóbaksvarna-
nefndar um stöðuna í reyk-
ingamálum landans.
ÁRÓÐURINN BER
ÁRANGUR
„Mikil viðhorfsbreyting hefur orðið
hér á landi til reykinga og standa Is-
lendingar sig tvímælalaust betur en
hinar Norðurlandaþjóðimar í þeim
málum,“ segir Halldóra. „Það sést
best á því að ekki er leyfilegt að
reykja eins víða hjá okkur. Hér eru til
dæmis komnir yfir 600 reyklausir
vinnustaðir þar sem starfa frá einum
og upp í eitt þúsund starfsmenn. Hátt
verðlag á sígarettum hefur líka hjálp-
að til því það hindrar fólk, og þá sér-
staklega unglinga, í að kaupa þær.“
Halldóra segir að í könnun, sem
gerð var á reykingum fólks á aldrinum
18-69 ára árið 1985, hafi komið í ljós
að 40% þess reykti. Árið 1993 var
talan komin niður í 28,9%. 42,9%
karla reyktu þegar fyrri könnunin var
gerð en 28% árið 1993. Konur drógu
á hinn bóginn síður úr eykingunum en
**VERTFERREY*umtlN>
Grimmdarlegur tollur
— dauðsföll á Islandi af völdum reykinga
Áætlaður meðalfjöldi á árunum 1981- ’85
Lungnakrabbamein........................... 55
Önnur krabbamein .......................... 25
Kransæðasjúkdómar ........................ 150
Aðrir hjarta- og æðasjúkdómar............... ?
Lungnaþeinba og berkjubólga................ 25
Aðrir lungnasjúkdómar....................... ?
Aðrar dánarorsakir.......................... ?
Alls um 300
Byggt á könnun þeirra Jónasar Ragnarssonar, ritstjóra Heil-
brigðismála, og Guðjóns Magnússonar læknis sem þeir birtu í
greininni „Reykingar, líf og dauði, í Heilbrigðismálum 1/1988.
Þótt dregið hafi úr reykingum Islendinga síðan könnunin var
gerð hefur hlutfall dauðsfalla af þeirra völdum ekki enn tekið
miklum breytingum.
Halldóra Bjamadóttir formaður Tó-
baksvarnarnefndar segir að margt
hafi áunnist í baráttunni en mikið
verk sé þó enn óunnið og hún segir
ennfremur að sér virðist að reyking-
ar ungs fólks séu aftur að aukast.
37% reyktu árið 1985 en 29,8% árið
1993.
„Tóbaksvamamefnd reynir að
halda stöðugum áróðri á lofti, enda
efast ég ekki um að hann beri árang-
ur. Nefndin hafði þvímiður aðeins 8,2
milljónir til ráðstöfunar á síðasta ári
og af þeim fóru 2,5 milljónir í að vekja
athygli á reyklausa deginum. Ég er
Þórarinn
Olafsson
læknir
hætti
fyrir
7 árum
Hætti eftir hjartaáfall
„Ég sneri baki við sígarettun-
um fyrir sjö árum síðan, eftir að
hafa fengið hjartaáfall, að því að
talið var, vegna reykinga. Áður
en það gerðist var ég farinn að
finna fyrir því að ég var orðinn
kaldari á fótunum en það er
hættumerki um að blóðrásin sé
farin að gefa sig. Eg hafði reykt í
alls 35 ár og var kominn upp í
pakka á dag.
Mér fannst ekkert erfitt að
hætta sjálfum reykingunum.
Erfiðast var að ákveða það. Ég
notaði nikótíntyggjó, sem þá var
nýkomið á mrkaðinn, en mér
fannst það þurrt og bragðvont
svo ég hætti því fljótlega. Þess í
stað fékk ég mér bara venjuiegt
tyggjó og ímyndaði mér að það
innihéldi nikótín. Það gekk
ágætlega.
Ég saknaði þess aðallega að
hafa ekki neitt í höndunum.
Þess vegna fór ég að sækja
meira í mat og greip oft í Ópal
eða harðfisk. Eg held að ég hafi
þyngst um 4 kíló. Enn í dag lang-
ar mig stundum í vindil eftir
góða máltíð. Ég er búinn að lofa
sjálfum mér því að ef ég verð
sjötugur ætla ég að leyfa mér að
fá mér einn. Þá hef ég eitt-
hvað til að hlakka til en svo
veit ég ekki hvort ég hef
nokkra lyst á því þegar að því
kemur.
Mér líður vel núna og er
viss um að svo væri ekki ef ég
reykti enn. Aðalatriðið er að
ákveða að hætta að reykja.
Starfsfélagi minn var nýhætt-
ur þegar ég ákvað að hætta og
fyrst honum tókst það fannst
mér ég hljóta að geta það líka.
Manni er ekki meiri vorkunn
en öðrum.“