Heilsuvernd - 01.03.1994, Side 42

FRETTIR
FITULÍTIÐ
VIÐBIT EKKI
EINHLÍTT
Smjörlíki ‘ og ýmsar
fitulitlar viðbitsvörur eru
ekki eins heilsusamlegar
og auglýsingar gefa til
kynna ef marka má niður-
stöðu rannsókna sem
Walter Willit og sam-
starfsmenn hans við
Harvard School of Public
Health í Bandaríkjunum
hafa sett fram. Vísinda-
mennirnir fylgdust með
85 þúsund sjúkraliðum í
nokkur ár og telja þeir sig
hafa komist að því að
hætta á hjarta- og æða-
sjúkdómum sé síst minni
hjá þeim sem nota smjör-
líki og léttsmjör sem við-
bit heldur en þeim sem
nota fitumeira viðbit. Þá
hefur komið fram í rann-
sóknum í Pittsburg í
Bandaríkjunum að viðbit,
sem inniheldur mikla
jurtaolíu, virðist auka
líkur á blóðtappa hjá fólki
og enn má bæta því við að
þýskar rannsóknir benda
til þess að börn fæðist
léttari ef mæður þeirra
nota viðbit sem inniheld-
ur mikla jurtaolíu á með-
an á meðgöngunni stend-
ur.
MENNTAÐAR
KONUR
ÁHÆTTU-
HÓPUR
Danska krabbameins-
stofnunin (Kræftens
Bekæmpelse) hefur sent
frá sér gögn sem benda til
þess að hætta á brjósta-
krabbameini virðist vera
mun meiri hjá konum
sem hlotið hafa lang-
skólamenntun og eru í
„betri“ störfum heldur en
hjá menntunarlausum
konum sem stunda al-
geng störf, eins og t.d. í
þjónustu og í verksmiðj-
um. Stofnunin heldur því
fram að það séu augljós
tengsl milli brjósta-
krabbameins og þess sem
kallað er „frami kvenna í
starfi og félagsmálum".
Það, að fleiri vel mennt-
aðar konur fá brjósta-
krabbamein, telur stofn-
unin stafa af því að marg-
ar konur, sem fara í
langskólanám og hyggja
á frama í atvinnulífi, bíða
oft í lengstu lög með það
að eignast sitt fyrsta barn
en talið er að þær konur,
sem eignast börn þegar
þær eru ungar, séu í tölu-
vert minni hættu en hinar
sem komnar eru um eða
fyrir þrítugt þegar þær
ala frumburð sinn.
BAKTERÍU-
SÝKING
VELDUR
FYRIRBURA-
FÆÐINGUM
Talið er að um 6%
ófrískra kvenna í Dan-
mörku fæði börn sín fyrir
tímann og er leitt að því
getum að svipað hlutfall
sé annars staðar á Norð-
urlöndunum. Danskir
læknar hafa nú birt niður-
stöður rannsókna á um
3.000 ófrískum konum og
leiða að því líkur að
ástæðan fyrir fyrirmáls-
fæðingum geti verið bakt-
eríusýking í leghálsi. Ef
þetta er skýringin telja
læknarnir að líklegt sé að
unnt sé að gefa konunum
lyf sem verði til þess að
meðgöngutíminn lengist
og verði eðlilegur.
KUNNÁTTA
SKIPTIR
SKÖPUM
Kunnátta í skyndihjálp
getur skipt sköpum í að-
stoð við fólk sem fær
hjartaáfall. Niðurstöður
úr rannsóknum, sem
bráðaþjónusta sjúkra-
húsa í Osló hefur látið
fram fara sl. fimm ár,
leiða í ljós að hjartasjúkl-
ingur, sem fær fyrstu að-
stoð frá fólki sem kann til
verka, á fimm sinnum
meiri lífslíkur en ef eng-
inn er viðstaddur sem
kann réttu handbrögðin
t.d. við hjartahnoð. Um-
ræddar athuganir leiddu í
ljós að um það bil helm-
ingur þeirra, sem fengu
skyndilegt hjartaáfall,
fékk fljótt aðstoð frá fólki
í umhverfinu en í mjög
mörgum tilvikum var
fremur um að ræða vilja
en getu hjá þeim sem
voru að hjálpa. Það kom
líka fram hjá þeim, sem
önnuðust könnunina, að
yfirleitt er almennings-
fræðslu um skyndihjálp
mjög ábótavant og fjöl-
miðlar hafa t.d. lítið sinnt
henni.
MAÐURINN ER
ÞAÐ SEM
HANN ETUR
Vísindamenn, sem
starfa hjá Adelaide há-
skólanum í Astralíu, hafa
um langt skeið kannað
samhengið milli persónu-
leika fólks og matarvenja
þess. Þær rannsóknir
hafa t.d. ieitt í ljós að
þeir, sem eru miklir
sælkerar og borða oft
sælgæti, eru yfirleitt
starfssamari en þeir sem
borða mikinn kornmat.
Þá telja vísindamennim-
ir margt benda til þess að
fólk, sem er slæmt á taug-
um eða stressað, velji sér
ómeðvitað mat sem inni-
heldur mikla fitu og er
trefjasnauður. Þá halda
þeir því fram í skýrslu
sinni að líklegt sé að sú
fæða, sem fólk velur sér,
undirstriki persónuleika
fólks og þá ekki síður
persónulega veikleika
þess.
42