Saga - 2016, Blaðsíða 47

bíska naut ákveðinnar sérstöðu, að því leyti að starfsemi þess var
beinlínis ætlað að glíma við afleiðingar margþættrar mismununar á
meðan önnur félög, t.d. kvennalistinn og kvennaframboðið, byggðu
hugmyndafræði sína á hugmyndinni um sameiginlegan reynslu-
heim kvenna. Guðrún Jónsdóttir var starfskona kvennalistans árið
1985 og lýsir áherslum flokksins svo:
Það var eins með kvennalistann, það að brjóta upp flokkakerfið var
ekkert smá verkefni. Það var ekki nokkur leið að taka allt. Ég held að
það hafi ekki verið af því að [málefni lesbía væru] á nokkurn hátt
óverðugra verkefni en hvað annað, en því var ekki forgangsraðað núm-
er eitt. Það sem var númer eitt var það sem sameinaði allar konur. Það
var valdaleysi, launamunurinn, eins aðstöðuleysi með börn.123
orð Guðrúnar eru áhugaverð í ljósi þess að þau málefni sem hún
nefnir, atvinnumál og umönnun barna, brunnu alveg jafnheitt á
lesbíum og öðrum konum. Áherslumunurinn var þó sá að lesbíur
höfðu ekki aðeins lægri laun og bjuggu við örðugt aðgengi að leik-
skólaplássi, eins og aðrar konur, heldur óttuðust þær einnig að
missa vinnuna eða forræði yfir börnum sínum vegna kynhneigðar
sinnar.124 Þetta sjónarhorn virðist þó aldrei hafa komið til tals innan
kvennahreyfingarinnar og hefði líklega þótt sérmálefni lesbía, sam-
kvæmt hugmyndafræðinni sem hreyfingin vann eftir. Í nálgun sem
byggist á samtvinnun er aftur á móti lögð áhersla á samfélagslegan
valdamismun á grundvelli t.d. kyns, kynhneigðar, fötlunar, upp -
runa, litarhafts, stéttar o.s.frv. Sífellt verði að hafa í huga að þessir
ólíku þættir „skarast, samtvinnast og mótast hver af öðrum.“125 Það
sé því ógerningur að skilja þá í sundur heldur sé veruleiki, reynsla
og upplifun, t.d. lesbía, alltaf samtímis lituð af þeirri jaðarsetningu
sem þær verða fyrir vegna kyngervis og kynhneigðar. Staða þeirra
verði því alltaf frábrugðin stöðu bæði homma og gagnkynhneigðra
kvenna. Hugmyndir annarrar bylgju femínisma um sameiginlegan
reynsluheim kvenna gengu því í berhögg við veruleika lesbía og
ekki að undra að hún væri ekki þeim öllum að skapi. Lana kolbrún
eddudóttir var um það bil að fá kosningarétt þegar kvenna fram -
lesbía verður til 45
123 Viðtal. Guðrún Jónsdóttir 9. maí 2016.
124 Sjá t.d. Svanhildur konráðsdóttir, „konur sem elskast“, bls. 64, 90; Viðtal.
elísabet Þorgeirsdóttir 14. apríl 2016; Viðtal. Anni Haugen 10. maí 2016; Viðtal.
katrín Jónsdóttir 13. apríl 2016; Viðtal. Lana kolbrún eddudóttir 20. júní 2016.
125 Þorgerður Þorvaldsdóttir, „Jafnrétti fyrir alla“, bls. 287–288.
Saga haust 2016.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:12 Page 45