Bændablaðið - 27.01.2022, Side 49

Bændablaðið | Fimmtudagur 27. janúar 2022 49
Fullnægjandi leiðbeiningar vegna
vetrarræktunar á tómötum undir
LED lýsingu og HPS lýsingu með
rafeindastraumfestu (electronic
ballast) og hæð lampa eru ekki
til á Íslandi. Þess vegna hefur nú
farið af stað tómatatilraun með
HPS lýsingu eingöngu eða HPS og
LED lýsingu og mismunandi hæð
lampa hjá Landbúnaðarháskóla
Íslands á Reykjum í vetur 2021.
Þessi tilraun mun standa til vors
2022. Því ætlum við, sem störfum
við tilraunir, að kynna uppsetn-
ingu tilraunar.
Niðurstöður úr tómatatilraun sem
gerð var veturinn 2020/2021 – sjá
nánar í 22. tölublaði Bænda blaðsins
2021 – voru tekin til hlið sjónar til að
skipuleggja tilraun sem hér er lýst.
Þar sem Hybrid topp lýsing (bland­
að HPS + LED topplýsingu, ljósið
fyrir ofan lauf þekkju, HPS:LED,
2:1, 750 W HPS lampa, lamparnir
4,9 m (HPS) / 4,5 m (LED) frá gólfi)
kemur best út verður þessi ljósmeð­
ferð notuð sem viðmið í núverandi
tómatatilraun (mynd 1). Hins vegar
er í þessari ljósameðferð uppstilling
lampa frekar hátt fyrir ofan plöntu­
þekju og þess vegna er spurningin
hvort betri PAR styrkur fyrir ofan
plöntuþekju mun nást með því að
lækka hæð HPS lampa (í 4,5 m) og
hvort það muni skila sér þá líka í
betri uppskeru (mynd 2).
Eins og staðan er, eru garðyrkju­
bændur enn þá að nota háan HPS
ljósstyrk. Þess vegna er mikilvægt að
prófa einnig eingöngu HPS ljós til að
bera saman hvort garðyrkjubændur
ættu að skipta nokkrum HPS ljósum
út fyrir LED ljós (með hagkvæm­
ari orkunýtingu og orkusparnað í
huga) eða hvort betra væri að nota
eingöngu HPS ljós í tómataræktun.
Nýju HPS lamparnir hafa sýnt að raf­
magnssparnaður er töluverður miðað
við eldri HPS lampa og einnig skila
þeir meira µmol/s á hvert Watt. Við
það sjónarmið að raforkukostnaður
er stór þáttur í rekstrarkostnaði hjá
garðyrkjubændum og niðurgreiðslu­
hlutfall fer lækkandi gæti það verið
mjög mikilvægt fyrir þá garðyrkju­
bændur sem eru að hugsa aðeins
um HPS ljós en ekki LED ljós og
þurfa að endurnýja ljósabúnað að
skoða þennan möguleika. Þar fyrir
utan, til að minnka ljósakostnað,
er í þessari meðferð notað 1000 W
lampa í staðin fyrir 750 W lampa í
4,5 m hæð (mynd 3) við það sjón­
armið að minnka magn af lömpum
sem þarf til að ná sama ljósstyrk.
Ljósdreifing í þessari ljósameðferð
er sambærileg miðað við fyrirnefnda
Hybridljósameðferð í 4,5 m hæð.
Nýjung í þessari tilraun er að
blómin verða handfrjóvguð til
að eyða áhrifum frá býflugum á
mögu lega ójafna frjóvgun á milli
ljósameðferðar. Til viðbótar eru
klemmur notaðar til að styðja klasa
fyrir brothættu. Þessar aðgerðir
tryggja betri frjóvgun og í framhaldi
að hæstu mögulegu uppskeru verði
náð. Einnig er notast við nýtt rækt­
unarefni (steinullarmottur) sem er
hagnýttari en vikur. Það dregur úr
tíma við vinnu á útplöntun og eykur
möguleika á betri áburðarnýtingu.
Markmið tilraunarinnar er að
rannsaka áhrif ljóss og hæðar
lampa á vöxt, uppskeru og gæði
gróðurhúsatómata og hvort það
væri hagkvæmt. Verkefnisstjóri er
Christina Stadler. Börkur Halldór
Bl Hrafnkelsson og Elías Óskarsson
hafa daglega umsjón með tilraun­
inni. Helgi Jóhannesson hjá RML sér
um ráðgjöf á meðan að tilraun stend­
ur. Verkefnið er unnið í samstarfi við
garðyrkjubændur og verður þeim
boðið í heimsókn ef Covid leyfir.
Tilraun er styrkt af Þróunarsjóði
garðyrkjunnar. Tilraunin hefur núna
staðið síðan í byrjun nóvember og
fyrstu niðurstöður gefa til kynna að
vöxtur milli klefa er mismunandi.
Fyrsta uppskera er komin (byrjaði
í annarri viku í janúar). Í lok til­
raunar verða niðurstöður kynntar í
Bændablaðinu.
Höfundar:
Christina Stadler,
Börkur Halldór Bl Hrafnkelsson
og Elías Óskarsson,
Landbúnaðar háskóla Íslands,
Reykjum,
810 Hveragerði
Sími: 517-8240 - Súðarvogur 20 - www.eyjalind.is
Vertu vinur okkar á Facebook
Sæti og varahlutir í
- Lyftara
- Vinnuvélar
- Vörubíla
- Báta
HÁ verslun ehf tók við umboði Husqvarna byggingavörum á
Íslandi þann 11. júní.
• Steinsagir
• Kjarnaborvélar
• Jarðvegsþjöppur
• Sagarblöð
• Kjarnaborar
Víkurhvarfi 4 - 203 Kópavogur
Opið mán. - fös. kl. 8-17.
S. 588-0028
haverslun@haverslun.is
haverslun.is
Þjónustuverkstæði og varahlutir
Husqvarna K970
15,5 cm sögunardýpt
Husqvarna K3600
Vökvasög
Sögunardýpt 27cm
LANDBÚNAÐARHÁSKÓLI ÍSLANDS
Christina Stadler
Deild Ræktun og fæða
hjá LbhÍ
christina@lbhi.is
Mynd 1: Hybrid-topplýsing (2:1, HPS:LED; 750 W HPS lampa) hjá
tómataplöntum, lamparnir 4,9 m (HPS) / 4,5 m (LED) frá gólfi.
Mynd 2: Hybrid-topplýsing (2:1, HPS:LED; 750 W HPS lampa) hjá
tómataplöntum, lamparnir 4,5 m (HPS og LED) frá gólfi.
Mynd 3: HPS-topplýsing (1000 W HPS lampa) hjá tómataplöntum, lamparnir
4,5 m frá gólfi.
Tómatatilraun um áhrif Hybrid-topplýsingar
og hæðar lampa er hafin
Kemur næst út 10. febrúar