Vísbending - 13.05.2021, Blaðsíða 17

17V Í S B E N D I N G • 2 0 2 1
af styrkjum frá Tækniþróunarsjóði, fjárfestingum frá
Nýsköpunarsjóði atvinnulífsins og viðskiptaenglum, og
síðan sjóða sem fjárfesta í þroskuðum rekstrarfélögum.
Fjármögnun er hvað mikilvægust í nýsköpunarferlinu í
ljósi þeirrar staðreyndar að ef ekki er tryggt fjármagn til
fyrirtækjanna til að vaxa þá ná sprotarnir ekki að verða sá
burðarstólpi atvinnulífsins sem æskilegt er í samfélagi sem
vill og getur skapað fjölbreytt atvinnulíf, vel launuð störf og
öflun erlends gjaldeyris. Þrátt fyrir að nýsköpunarfyrirtæki
séu komin með tekjur og viðskiptavini ríkir oft á tíðum
áframhaldandi óvissa um tekjur þeirra og framtíðarvöxt
sem byggir á nýrri óþekktri vöru, tækni eða markaði. Hér
er ekki aðeins um óvissu að ræða er varðar hvort tekjur skili
sér heldur einnig hvaða tíma það tekur og því mikilvægt
að fyrirtækjum sé einnig veittur stuðningur í formi fjár-
mögnunar, ráðgjafar og eftirfylgni. Þarna gegna vísisjóðir
lykilhlutverki því algengt er að það taki 10 til 15 ár fyrir
sprotafyrirtæki að ná verulegum vexti. Fjárfestingar í slíkum
fyrirtækjum krefjast því þolinmóðs fjármagns.
Fyrst eftir aldamótin og netbóluna miklu voru erfiðir
tímar í fjármögnun nýsköpunarfyrirtækja. Það var síðan
í kjölfar fjármálakreppunnar 2008 að Frumtak, fyrsti
íslenski vísisjóðurinn var stofnaður í janúar 2009. Árið
2015 hóf Frumtak II starfsemi ásamt tveimur öðrum
sjóðum, Brunnur og Eyrir Sprotar, Crowberry Capital,
var síðan stofnaður 2017 og núna í byrjun árs 2021 voru
sjóðirnir Brunnur II og Iðunn stofnaðir. Þessir sjóðir eru
yfirleitt á bilinu 4-8 milljarðar að stærð og fjárfesta í 6-12
fyrirtækjum á starfstíma sínum. Ef við horfum aðeins á
sjóði Frumtaks í þessu samhengi þá hafa þeir fjárfest í
21 fyrirtæki fyrir 7 milljarða frá árinu 2009 og samhliða
því fengið meðfjárfesta með sér sem hafa fjárfest fyrir um
11 milljarða þannig að heildarfjárfesting í fyrirtækjum í
eignasafni eru um 18 milljarðar. Þannig að það er ljóst
að þessi sjóðir hafa veruleg áhrif á þróun og framgang
nýsköpunarfyrirtækja hér á landi.
ER TIL NÓG AF NÝJUM FJÁRFESTINGA­
TÆKIFÆRUM Á ÍSLANDI?
Það er mikil gerjun í stofnun tæknifyrirtækja og eru mörg
að komast á það stig að verða fjárfestingarhæf fyrir vísisjóði.
Nú, þegar Frumtak III er að hefja starfsemi, þá er nú þegar
mikið leitað til sjóðsins um þátttöku í fjárfestingum og
er gert ráð fyrir að sjóðurinn fjárfesti í 7-10 fyrirtækjum,
sem uppfylla skilyrði sem eru í fjárfestingarstefnu sjóðsins.
Fyrirtækin sem vísisjóðirnir eru að fjármagna tilheyra þeim
flokki fyrirtækja sem yfirleitt er kallaður fjórða stoðin en
hún byggir á hugviti og nýsköpun sem eru engin takmörk
sett um hversu mikil verðmæti hægt sé að skapa. Þessi
fyrirtæki eru að skapa flest störf og mesta fjölbreytni starfa.
Störfin eru líka vel launuð og nýta vel þá menntun og
þekkingu sem íslenskur mannauður býr yfir. Þess vegna
er svo mikilvægt að þessir sjóðir fái að vaxa og dafna til að
geta mætt áskorunum framtíðarinnar með því að byggja
upp traustan grundvöll fyrir hugvitsdrifna nýsköpun á
öllum sviðum. Þetta er grundvallaratriði til að tryggja
framúrskarandi lífskjör og velsæld á Íslandi á komandi
áratugum.
Ljósmynd: Shutterstock