Vísbending - 13.05.2021, Blaðsíða 40

40 V Í S B E N D I N G • 2 0 2 1
á áhrif samruna, m.a. jákvæð og neikvæð áhrif á hvata og
getu til nýsköpunar þeirra fyrirtækja sem um er að ræða.9
Hvað varðar misnotkun markaðsráðandi fyrirtækja á stöðu
sinni þá byggir samkeppniseftirlit m.a. á því að fyrirbyggja
að fyrirtæki í sterkri stöðu geti ekki misbeitt stöðu sinni
með neikvæðum áhrifum á mögulega keppinauta.
Í nýlegri samrunarannsókn framkvæmdastjórnar
ESB frá árinu 2016 höfðu vænt áhrif samrunans á hvata
samrunaaðila til R&Þ mikil áhrif á niðurstöðu máls-
ins.10 Um var að ræða samruna Dow Chemical Co. og
DuPont en bæði fyrirtækin voru leiðandi efnavörufram-
leiðendur og keppinautar í sölu á plöntuvarnarefnum
(e. crop protection). Áhyggjur framkvæmdastjórnar-
innar beindust ekki einungis að því að um var að ræða
keppinauta í framleiðslu og sölu á plöntuvarnarefnum
heldur leiddi rannsóknin það í ljós að bæði fyrirtækin
stunduðu R&Þ á vörum sem yrðu í samkeppni þegar
fram liðu stundir (e. pipeline products). Jafnframt væru
fyrirtækin mikilvægir aðilar í nýsköpun á þessu sviði sem
sýndi sig í þeim einkaleyfum sem þau bjuggu yfir auk
þess sem áætlanir fyrirtækjanna sjálfra, um m.a. R&Þ
9 Leiðbeiningar framkvæmdastjórnar ESB um mat á láréttum samrunum� 2004� Mgr� 20, 45, 38, 71, 76�-88� Vefslóð: https://eur-lex�europa�eu/legal-
content/EN/ALL/?uri=celex%3A52004XC0205%2802%29
10 Ákvörðun framkvæmdastjórnar ESB nr� M�7932 - Dow / DuPont� Vefslóð: https://ec�europa�eu/competition/elojade/isef/case_details�cfm?proc_
code=2_M_7932
í kjölfar samrunans, bentu til þess að minni áhersla
yrði lögð á R&Þ á þessu sviði, yrði af sameiningunni.
Áhyggjur framkvæmdastjórnarinnar beindust einnig
að því að töluverðar aðgangshindranir væru að þessum
mörkuðum en útgjöld vegna rannsóknar og þróunar á
nýju efni var áætlaður um 300 milljónir dollara yfir 10
ára tímabil. Jafnframt hafði áhrif að aðeins væru þrír
alþjóðlegir keppinautar til staðar.
Samruninn var samþykktur að vissum skilyrðum
uppfylltum en fyrirtækin þurftu ekki aðeins að selja
frá sér þann hluta starfseminnar sem framleiddi og
seldi plöntuvarnarefni heldur var talið nauðsynlegt að
alþjóðleg starfsemi DuPont í R&Þ fylgdi með. Það
væri eina raunverulega leiðin til þess að tryggja það að
samruninn raskaði ekki samkeppni og þá sérstaklega í
R&Þ á plöntuvarnarefnum.
Þess má geta að samkeppniseftirlit hafa haft töluverð
afskipti af lyfjaframleiðslu á sl. áratugum. Í samruna-
eftirliti hefur oft á tíðum annars vegar verið um að
ræða vandamál tengd skörun samrunaaðila í framleiðslu
tiltekinna lyfja eða þá lyfja sem fyrirtækin ráðgera að fá
Óttast var að samruni Pfizer við Hospira myndi koma í veg fyrir að nýtt líftæknilyf kæmi á markað. Ljósmynd:EPA