Vísbending - 13.05.2021, Blaðsíða 25

25V Í S B E N D I N G • 2 0 2 1
Ljósmynd: Shutterstock
eftir 2000. Málefni Norðurslóða hafa verið í umræðunni
undanfarin misseri. Ísinn á Norðurskautinu bráðnar í dag
hraðar en hann hefur gert sl. 1500 ár, og hraðar sl. tíu ár
en hundrað þar á undan.
Bráðnun íss á Norðurskautinu hefur áhrif á hlýnun
um allan heim. Norðurskautssvæðið hlýnar um það bil
tvöfalt meira en meðalhlýnun í heiminum16. Þetta hefur
áhrif á vistkerfi, sjóinn umhverfis Ísland, loftslag og gróður
á landinu. Þetta er hugsanlega eitt stærsta viðfangsefni
okkar sem byggjum þetta land í dag. Getum við aukið
fjárfestingar í nýsköpun og rannsóknum til að aðlaga
okkur að þessum breytingum, skilja þær betur og skapa
sjálfbærar og farsælar lausnir til framtíðar?
HUGREKKI TIL AÐ TAKA AF SKARIÐ
Íslensk stjórnvöld hafa sett okkur markmið um að uppfylla
skuldbindingar Íslands samkvæmt Parísarsamkomulaginu
árið 2030 og ná kolefnahlutleysi árið 2040. Í nýlegri orku-
stefnu17 er markmið sett á að Ísland verði óháð jarðefna-
eldsneyti fyrir árið 2050. Ákall tímans er að við hugsum
stórt, að við sýnum hugrekki til taka af skarið, leiðtogar
í öllum geirum stígi fram með kröftug leiðarljós og að
við vinnum verkefnið samstillt.
Það felast tækifæri í smæðinni, boðleiðir á Íslandi eru
stuttar og með samtakamætti getum við styrkt samkeppn-
isstöðu Íslands og lagt okkar á vogarskálarnar til að skapa
sjálfbærari framtíð. Fjármagn er einn mikilvægasti áhrifa-
valdurinn þegar kemur að því að beina nýsköpun og
tækniþróun í þessa átt. Til þess þarf ásetning og mikla
áræðni.
16 https://arcticwwf�org/work/climate/
17 https://www�stjornarradid�is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2021/02/17/Radherra-leggur-fram-adgerdaaaetlun-orkustefnu/
18 https://www�visir�is/g/20212099876d/aetla-ad-farga-milljonum-tonna-kol-tvi-syrings-i-straums-vik
KOLEFNISFARGARAR OG LANGTÍMAHUGSUN
Það voru gleðitíðindi á Degi Jarðar 22. apríl sl. þegar
kynntur var afrakstur áratuga rannsókna, tækniþróunar
og nýsköpunar í breiðu samstarfi. CarbFix, dótturfyrirtæki
Orku náttúrunnar, kynnti áform um kolefnisförgunarmið-
stöð í Straumsvík. Ólafur Ragnar Grímsson, fyrrverandi
forseti Íslands, sagði við tilefnið að kolefnisförgun gæti í
nánustu framtíð orðið ein stærsta atvinnugrein Íslendinga.
Áætlað er að um sex hundruð ný störf skapist í tengslum
við vinnsluna sem mun taka við allt að þremur milljónum
tonna af koltvísýringi frá Evrópu árlega. Til samanburðar
var losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi án landnotkunar
og skógræktar um 4,7 milljónir tonna koltvísýringsígilda
árið 2019 samkvæmt tölum Umhverfisstofnunar18.
ÁRATUGUR AÐGERÐA ER RUNNINN UPP
Áskoranir vegna loftslagsmála og ósjálfbærrar þróunar krefj-
ast þess að við hugsum áratugi og nokkrar kynslóðir fram í
tímann. Fyrir liggur að þekking á aðferðafræði sjálfbærni og
nýsköpun, sem og ný hugsun eru lykilatriði til að takast á
við þær áskoranir sem við stöndum frammi fyrir. Verkefnið
er svo stórt að það kallar á að við hefjum okkur upp fyrir
þrönga hagsmunagæslu og að við sköpum nýja og öfluga
farvegi til samstarfs á milli ríkja, fyrirtækja af öllum stærðum
og gerðum, á milli hins opinbera og einkafyrirtækja, fjár-
festa, neytenda, menntakerfisins og þvert á kynslóðir.
Áratugur aðgerða er hafinn! Við erum á byrjunar-
stigum í risavöxnum nýsköpunarhraðli fyrir heiminn
allan, fram til ársins 2030. Árangurinn er undir okkur
öllum kominn.