Vísbending - 13.05.2021, Blaðsíða 35

35V Í S B E N D I N G • 2 0 2 1
fjárfestingu í nýsköpun í Evrópu á sér stað í Bretlandi. Ef
Ísland vill búa fjárfestum sambærileg skilyrði og í Bretlandi
þyrfti að hækka hlutfall frádráttarréttar einstaklinga vegna
fjárfestinga í nýsköpunarfyrirtækjum úr 75% í 100%.
ÖNNUR ÚRRÆÐI OG AÐGERÐIR STJÓRNVALDA
Stjórnvöld eiga hrós skilið fyrir aðgerðir til að örva
nýsköpun á þessu kjörtímabili en betur má ef duga skal.
Aðgangur að fjármagni er enn ein helsta hindrunin í vexti
og uppbyggingu sprotafyrirtækja. Áðurnefndir skatta-
hvatar til handa einstaklingum sem fjárfesta í sprota-
fyrirtækjum geta skipt sköpum og það mun Kría, nýr
fjárfestingarsjóður á vegum hins opinbera, einnig gera.
Ríkið leggur Kríu til um 8 milljarða á næstu fimm árum
samkvæmt fjármálaáætlun en sjóðurinn mun fjárfesta í
vísisjóðum. Þannig er ríkið ekki beinn fjárfestir í eins-
tökum fyrirtækjum. Markmiðið með Kríu er að byggja
upp fjármögnunarumhverfið en vísisjóðaumhverfið á
Íslandi er enn óþroskað. Um þessar mundir er unnið að
stofnun sjóða sem fjárfesta munu í sprotafyrirtækjum. Ætla
má að fimm sjóðir verði fullfjármagnaðir og hefji starfsemi
á þessu ári. Umfang þessara sjóða gæti verið nálægt 40
milljörðum króna og eru lífeyrissjóðir stórir fjárfestar í
þessum sjóðum og þannig þátttakendur í frekari vexti
hugverkaiðnaðar á Íslandi. Áformin um stofnun Kríu
hafa því þegar haft jákvæð áhrif og hvatt til stofnunar
nýrra sjóða með aðkomu lífeyrissjóða.
Önnur megináskorun hugverka- og hátæknifyrirtækja
hér á landi er skortur á sérfræðiþekkingu. Það þarf oftar
en ekki að leita út fyrir landsteinana að fólki með þekk-
ingu á sérhæfðum sviðum, svo sem í líftækni og hug-
búnaðarþróun. Hlutfall útskrifaðra úr svokölluðum
STEM greinum (e. Science, Technology, Engineering,
Mathematics) hér á landi er einnig lágt í alþjóðlegum
samanburði. Til þess að einfalda fyrirtækjum að ráða
til sín erlenda sérfræðinga er mikilvægt að umgjörð og
hvatar til þess séu með besta móti og að hindrunum
sé rutt úr vegi, eins og kostur er og allt ferli einfaldað.
Skattkerfinu má einnig, og ætti, að beita í þessa þágu.
Í íslenskum lögum eru ákvæði um heimild til skattfrá-
dráttar frá tekjum erlendra sérfræðinga. Þetta felur í sér
að heimilt er að draga 25% frá tekjum, það er að segja
að 75% tekna viðkomandi eru tekjuskattskyldar. Gildir
þetta fyrstu þrjú árin í starfi. Ýmis skilyrði þurfa að vera
uppfyllt og þarf vinnuveitandi meðal annars að skila
greinargerð um að viðkomandi sérþekking eða reynsla
sé ekki fyrir hendi hér á landi eða í litlum mæli. Einfalda
þarf skilyrðin fyrir skattaívilnun og skilgreiningu á því
hvaða sérfræðingar falla undir skilmálana. Til að mynda
væri hægt að takmarka skilyrðin við það að fyrirtæki
sýndu fram á að ekki væri um undirboð að ræða og að
laun væru í samræmi við markaðslaun í greininni. Myndi
þetta liðka fyrir þessu úrræði þannig að unnt væri að nýta
það í meira mæli, í þágu þess að laða hingað til lands
sérfræðiþekkingu á ýmsum sviðum sem mun hafa afleidd
jákvæð áhrif á allt efnahagslífið.