Læknablaðið - 01.05.2022, Qupperneq 11

L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108 231
R A N N S Ó K N
Inngangur
Langvarandi skerðing á nýrnastarfsemi er þekktur áhættuþáttur
kransæðasjúkdóms1,2 en sjúklingar með langvinnan nýrnasjúkdóm
deyja hlutfallslega oftar úr hjarta- og æðasjúkdómum en þeir sem
eru með eðlilega nýrnastarfsemi.1,3,4 Við langvinnan nýrnasjúk-
dóm er gaukulsíunarhraði (GSH) kominn undir 60 mL/mín/1,73m2
og/eða merki um nýrnaskaða samkvæmt þvag- eða myndgrein-
ingarrannsóknum, til dæmis blóð- eða próteinmiga í að minnsta
kosti þrjá mánuði.5 Á Íslandi eru helstu orsakir sjúkdómsins
sykursýki og háþrýstingur en aðrar þekktar orsakir eru gaukla-
bólga (glomerul onephritis), millivefsnýrnabólga, stíflunýrnamein
(obstructive kidney disease), æðakölkun, sýkingar, lyf og loks arf-
gengir sjúkdómar eins og blöðrunýrnasjúkdómur.6
Oftast er hægt að beita kransæðavíkkun við alvarlegum
kransæðasjúkdómi en við dreifð kransæðaþrengsli getur þurft að
framkvæma kransæðahjáveitu.7 Erlendar rannsóknir hafa sýnt að
tíðni fylgikvilla eftir kransæðahjáveituaðgerð er hærri hjá sjúk-
lingum með skerta nýrnastarfsemi eða langvinnan nýrnasjúkdóm
Nanna Sveinsdóttir1
Sunna Rún Heiðarsdóttir1
Árni Steinn Steinþórsson1
Hera Jóhannesdóttir2
Alexandra Aldís Heimisdóttir2
Tómas Þór Kristjánsson2
Þórir Einarsson Long3
Ingibjörg Guðmundsdóttir1,4
Martin Ingi Sigurðsson1,5
Tómas Guðbjartsson1,2
Nanna, Sunna Rún og Árni Steinn eru læknanemar við læknadeild Háskóla
Íslands en aðrir höfundar læknar og starfsmenn Landspítala.
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2hjarta- og lungnaskurðdeild, 3nýrnadeild,
4hjartalækningadeild, 5svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala.
Fyrirspurnum svarar Tómas Guðbjartsson, tomasgud@landspitali.is
Á G R I P
INNGANGUR
Skert nýrnastarfsemi eins og við langvinnan nýrnasjúkdóm er áhættuþáttur
kransæðasjúkdóms og hefur verið tengd við aukna tíðni fylgikvilla og
dánartíðni eftir kransæðahjáveituaðgerð. Árangur hjáveituaðgerða hjá
þessum sjúklingahóp hefur ekki verið rannsakaður sérstaklega hér á landi
og er markmið rannsóknarinnar að bæta úr því, með áherslu á snemmkomna
fylgikvilla og 30 daga dánartíðni.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Afturskyggn ferilrannsókn á 2300 sjúklingum sem gengust undir
kransæðahjáveitu á Landspítala 2001-2020. Sjúklingunum var skipt í fjóra
hópa eftir áætluðum gaukulsíunarhraða (GSH) reiknuðum fyrir aðgerð og
voru hóparnir bornir saman; GSH 45-59 mL/mín/1,73m2, GSH 30-44 mL/
mín/1,73m2, GSH <30 mL/mín/1,73m2 og viðmiðunarhópur (GSH >60 mL/
mín/1,73m2). Klínískar upplýsingar fengust úr sjúkraskrám og lógistísk
aðhvarfsgreining notuð til að meta forspárþætti 30 daga dánartíðni.
NIÐURSTÖÐUR
Alls höfðu 429 sjúklingar (18,7%) skerta nýrnastarfsemi og voru þeir
rúmlega sex árum eldri að meðaltali, einkennameiri, höfðu hærra meðal
EuroSCORE II (5,0 á móti 1,9, p<0,001) og miðgildi legutíma þeirra var tveimur
dögum lengra en hjá sjúklingum í viðmiðunarhópi. Auk þess var útfallsbrot
vinstri slegils lægra, oftar þrengsli í vinstri höfuðstofni og tíðni alvarlegra
snemmkominna fylgikvilla og 30 daga dánartíðni hærri. Tíðni fylgikvilla og
dánartíðni hækkaði með lækkandi GSH. Í fjölþáttagreiningu reyndust hærri
aldur og útfallsbrot vinstri slegils <30% vera sjálfstæðir forspárþættir
hærri 30 daga dánartíðni, líkt og GSH <30 mL/mín/1,73m2, sem reyndist
langsterkasta forspárgildið (OR=10,4; 95% ÖB: 3,98-25,46).
ÁLYKTANIR
Sjúklingar með skerta nýrnastarfsemi eru eldri og hafa alvarlegri
kransæðasjúkdóm en þeir sem hafa eðlilega nýrnastarfsemi.
Tíðni snemmkominna fylgikvilla og 30 daga dánartíðni í kjölfar
kransæðahjáveituaðgerða reyndist marktækt hærri hjá sjúklingum með
verstu nýrnastarfsemina sem jafnframt var sterkasti sjálfstæði forspárþáttur
30 daga dánartíðni.
Áhrif skertrar nýrnastarfsemi á
snemmkominn árangur
kransæðahjáveituaðgerða