Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2012, Blaðsíða 45

Sjómannablaðið Víkingur – 45
fiska á eða nærri hafsbotni. Þar sem hellar eru neðansjávar á
hóflegu dýpi leita bláfiskar skjóls á daginn.
Margt er óljóst um æxlun bláfiska, en talið er að þeir verði
kynþroska um tvítugt. Kven fiskar gjóta 5 til 25 ungum, sem eru
strax sjálfbjarga; áætlaður meðgöngutími er 13 til 15 mánuðir.
Af árhringum í kvörnum bláfiska ráða fiskifræðingar að þeir
geti orðið áttatíu til hundrað ára.
Þakkir
Þegar ég vann að frumgerð þessa pistils, útvegaði aðalræðis-
maður Suður-Afríku á Íslandi, Jón Reynir Magnússon, mér ljós-
rit af æviágripi J. L. B. Smiths, sem Margaret Smith skráði að
manni sínum látnum. Kann ég honum góðar þakkir fyrir.
Heimildir
Fricke, Hans, 1988. Coelacanths. The fish that time forgot. National Geo-
graphic, 176, 6.
Jewett, Susan L. 1998. Fish Story; On the Trail of the Coelacanth, a Living
Fossil. Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-srv/national/
horizon/nov98/fishstory.htm
Latimeria. http://en.wikipedia.org/wiki/Latimeria.
Smith, J. L. B. 1956. Old Fourlegs. The Story of the Coelacanth. Longman,
Green & Co.
Smith, Margaret M. 1969. J. L. B. Smith. His Life, Work, Bibliography
and List of New Species. Depatrment of Ichthyology, Rhodes University.
Grahamstown.
Uppistaða þessarar greinar birtist í Náttúrufræðingnum 1995, 64 (3), og með
viðbót í Örnólfsbók, afmælisriti 2006. Bókaútgáfan Hólar. Síðan hefur
talsvert nýtt komið í leitirnar.
Togarinn Ingólfur Arnarson kom til heimahafnar í
Reykjavík þann 17. febrúar 1947. Ingólfur var fyrstur í
röð þrjátíu og tveggja svokallaðra nýsköpunartogara er áttu
eftir að gjörbreyta Íslandssögunni og færa þjóðinni mikil
verðmæti. Fyrstir til að átta sig á byltingu skipanna voru
þó sjómennirnir. Ingólfur Arnarson var til dæmis búinn
ratsjá, fyrstur fiskiskipa í heiminum, og í öllum togurun-
um var sjálfritandi dýptarmælir.
„Þarna var vatnssalerni og jafnvel hægt að fara í sturtu“,
sagði Jón E. Aspar loftskeytamaður um annan nýsköpunar-
togara, Kaldbak. Og öll þjóðin fylltist „sigurgleði“ yfir þess-
um nýju skipum, var skrifað í blöðin.
Nú, 65 árum síðar, gerist það að klukkan úr loftskeyta-
klefa Ingólfs snýr heim aftur en hún hefur verið geymd vest-
an hafs í 30 ár. Góðkunningi Víkings, Hafliði Óskarsson, fær
klukkuna í hendur og kemur henni óðara til Ragnars Franz-
sonar skipstjóra, sem er lesendum Víkings einnig að góðu
kunnur, en Ragnar var háseti á Ingólfi í fyrstu veiðiferð
skipsins og er eini skipverjinn á lífi er fór þann túr.
Það var svo Ragnar sem stormaði með klukkuna góðu í
Víkina, sjóminjasafnið í Reykjavík, og afhenti hana Eiríki P.
Jörundssyni, forstöðumanni safnsins, til varðveislu – og til
minningar um að liðin eru 65 ár frá komu fyrsta nýsköpun-
artogarans til Íslands.
Klukka Ingólfs komin heim aftur
Ragnar Franzson og Eiríkur P. Jörundsson með klukkuna góðu. Liðin eru 65 ár síðan frummynd togarans, sem er í búrinu á milli þeirra félaga, kom til
Íslands og breytti Íslandssögunni. Mynd: Jón Hjaltason