Bændablaðið - 22.09.2022, Side 52

52 Bændablaðið | Fimmtudagur 22.september 2022
Þátttakendur í námskeiði á mati
viðargæða (TroProX) frá Íslandi,
Danmörku og Svíþjóð viðuðu að
sér þekkingu Svía fyrr í sumar.
Nytjar íslensks viðar hafa færst í
vöxt undanfarin ár. Skógarauðlindin
dafnar sem aldrei fyrr enda vaxa
okkar tré með sama hraða og á sömu
breiddargráðu í Skandinavíu. En
það er ekki nóg með það. Viðargæði
íslensks viðar eru hreinasta afbragð.
TreProX er heiti á evrópsku
samstarfsverkefni þriggja norrænna
háskóla og er styrkt af Erasmus+.
Verkefnið felur í sér að nemendur frá
vinaþjóðunum Íslandi, Danmörku
og Svíþjóð, hittast í þrígang og læra
mat og meðferð viðar.
TreProX er frábært tæki­
færi fyrir skógarbændur,
starfsfólk Skógræktarinnar og
skógræktarfélaga um land allt,
tækifæri til að fara utan og kynnast
á eigin skinni hvernig alvöru
viðarvinnsla í víðum skilningi
fer fram og um leið að kynnast
kollegum og rækta vinskap.
Fjörutíu þátttakendur frá Íslandi
Í fyrrahaust hittist hópur rúmlega
fjörutíu þátttakenda í fyrsta skiptið á
Íslandi og var gert út frá Hvanneyri
og Reykjum við Hveragerði.
Um mánaðamótin maí­júní í ár
hittist hópurinn aftur í vikutíma í
Smálöndum Svíþjóðar. Farið var
gaumgæfilega yfir viðarvinnslu á
flestum stigum.
„Skógrækt“ er orð sem felur í
sér að gefa skóginum athygli frá
fyrsta degi til þess síðasta. Markmið
ræktunarinnar geta verið misjöfn
en oftar en ekki getur ein og sama
ræktunin haft mörg markmið. Það er
til dæmis afar göfugt að rækta skóg þar
sem tré binda kolefni, eru aðgengileg
til útivistar, eru skjól fyrir beitardýr og
eru um leið að framleiða nytjavið. En
þegar markmiðið er nytjaviður þarf
að huga að vali á trjátegundum og
kvæmum við upphaf ræktunarinnar,
snyrta trén á uppvaxtarárum þeirra,
gæta þess að þau fái viðeigandi
vaxtarrými með grisjun, taka neðstu
greinarnar af trjánum þegar það á við
og svo fram eftir götunum. Þetta er
liður í að rækta nytjaskóg.
Á árum áður þótti ágætt að
rjóðurfella skóga á þeim aldri þegar
bolir trjánna voru hentugir fyrir
sögunarmyllur. Sú aðferð tíðkast
víða en er á undanhaldi. Nú er
síþekjuskógrækt mjög vinsæl, ef svo
má segja. Þá er inngrip í skóginn örar
en færri tré felld í senn. Skógurinn
er ekki felldur í einu lagi heldur
einungis valin tré úr skóginum á um
það bil fimm ára fresti. Þetta þykir
flóknara en þegar hvert einasta tré
er fellt eins og í rjóðurfellingu. Þetta
þýðir að skógarvörðurinn, sá sem
annast skóginn, verður að hafa gott
auga fyrir viðargæðum og stöðunni
á markaðnum um leið. Eftirspurn á
viði getur verið misjöfn á milli ára.
Grisjun
Að ýmsu er að hyggja. Við
grisjun verður að gæta að
aðbúnaði starfsmanna og ekki
síður vistkerfisþætti skóganna þó
svo að megintilgangurinn sé að
Hlynur Gauti Sigurðsson
hlynur@bondi.is
LÍF&STARF
Viðarnytjar í Svíþjóð:
Séð og heyrt um við
Dan Johansson, skógarbóndi og ráðgjafi, deildi úr viskubrunni sínum þegar
kom að sögun trjáa til að ná fram mestum verðmætum út úr bolnum.
Hópmynd af þátttakendum í TreProx sem haldið var í Smálöndum Svíþjóðar fyrr í sumar. Myndir / Hlynur Gauti Sigurðsson
Sænskir skógar eru nýttir til beitar. Það er gott fyrir dýrin, trén og vistkerfið
í heild.
Við Linné háskólann í Vexjö er eitt tæknilegasta mælitæki veraldar í burðarþoli að finna. Um þessar mundir er
krosslímt timbur (CLT) mikið notað í byggingar. Þetta mælitæki er notað til að betrumbæta þá tækni enn meira. Á
myndinni eru prófessor Harald Sall og Andreas Alrutz sem er yfirhönnuður græjunnar.