Heilbrigðisskýrslur - 04.12.1988, Side 84

82
sá heymaur sem oftast er talinn valda ofnæmi. Einnig hefur fundist
fjöldi myglutegunda i heyi og hita-elskir geislasýklar, en þeir
voru kannaóir í takmörkuöum fjölda heysýna og ekki greindir til
tegundar. I nokkrum heysýnum fundust. grasfrjókorn, en þó ekki i
þeim öllum. Hins vegar fundust mótefnavakar frá músaþvagi i öllum
heysýnum, sem könnuó voru.
f framhaldi af heyrannsóknum voru gerðar rannsóknir á
bændafjölskyldum i tveimur landbúnaöarhéruóum þar sem veóurfar og
búskparhættir voru afar mismunandi. Annars vegar voru kannaóir
einstaklingar i Vikurlæknishérói i Vestur Skaftafellssýslu og hins
vegar einstaklingar i fimm nyrstu hreppum Strandasýslu.
Bráóaofnæmi virtist álika algengt á þessum landssvæðum og
heymaurinn Lepidoglyphus Destructor var algengasti
ofnæmisvaldurinn á báöum svæðunum. Enginn munur var eftir svæóum á
tióni hósta eöa mæöi eftir vinnu i heyryki. Hins vegar höfðu menn
á Ströndum sjaldnar sögu um hitaköst. Jákvæö fellipróf gegn
hitaelskum geislasýklum (M.faeni) voru mjög algeng i Vikurhéraói,
en mun sjaldgæfari i Strandasýslu. Var sá munur marktækur. Ekki
reyndist fylgni milli lungnaeinkenna og jákvæóra felliprófa gegn
hitaelskum geislasýklum, en marktæk fylgni var þó milli mæói vió
gang á jafnsléttu ogjákvæðra felliprófa. Fólk tengdi
sjúkdómseinkennin sjaldan vinnu i votheyi en oftast vinnu meó
myglaó þurrhey. Illa verkaó vothey getur þó oróió gróórarstia
fyrir bakteriuna Listeria Moncytogenis, sem veldur svo nefndri
Hvanneyrarveiki i búfé, og getur einnig sýkt menn.
TIl þess aö stemma sigum viö stafsemi þeirra smávera, sem framan
voru nefndar, og verjast skaðlegum áhrifum þeirra, veróur að
leggja allt kapp á eftirfarandi atriói:
a) Aó hlöóur séu þéttar meó þurrum grunni eöa gólfi.
b) Aó hreinlætis sé gætt viö alla umgengni og heymeóferó i hlööum.
c) Aö þurrkun heysins sé jöfn og hröó, þannig aó verkni vatnsins i
i þvi veröi sem minnst (vatnsvirkni <0,7). I þurrheyinu má ekki
hitna.
d) Aö nota hlifðartæki viö þurrheysgjöf, svo sem rykgrimur eóa
loftræstihjálma.
Meó aukinni áherslu á verkun votheys og vandaóri þurrheysgeró má
mjög draga úr hættu á heysjúkdómum og heilsutjóni bænda og fólks
þeirra.