Rökkur - 01.06.1932, Blaðsíða 51

R 0 K K U R
49
sumu leyti hin þroskaðasta
allra skáldsagna hennar. Kimn-
in og alvaran koma hér fram í
Hstrænu jafnvægi. Tvent er
það, sem gerir söguna sérstak-
lega aðlaðandi: Söguhetjunni,
Anne Eliott, er lýst með fram-
úrskarandi samúð, og ástarlífi
hennar með djúpum innileik.
Enda er Anne hin aðdáunar-
verðasta að skapgerð: blið,
hrein og göfug i lund. Skáld-
konan gefur tilfinningum sín-
um hér lausari tauminn en í
fyrri sögum sínum. Ást henn-
ar á hinni ytri náttúru kemur
hér Ijósar fram en víðast ann-
arstaðar.
Jane Austen var fyrst og
fremst raunsæisskáld. Þess
vegna reis hún upp gegn ósann-
söglinni og ýkjunuin, sem tíðk-
uðust í skáldsögum ýmsra sam-
tíðarmanna hennar. Hún bregð-
ur upp sönnum myndum og
skýrum úr lífinu sjálfu, og hún
lýsir einungis þeim hliðum
þess, sem hún þekti best, af
eigin reynd: daglegu lífi meðal-
stéttarinnar. Stormar og svifti-
byljir örlagaríkrar samtíðar
hennar snertu hana að mjög
litlu eða engu leyti, að minsta
kosti gerði hún slíkt ekki að
söguefni. Áhugaefni hennar
voru bundin við umhverfi henn-
ar. Því finst ýmsum skamt til
veggja á sögusviði hennar;
hinu neita fáir, að i lýsingum á
þeim lífssviðum, sem liún valdi
sér, stendur enginn henni fram-
ar. Skarpskygni hennar, ná-
kvæmni og heilbrigði i lífs-
skoðun koma hvarvetna fram í
sögum hennar. En þessa ber
einnig að gæta. Er eigi gleði-
og harmleikur lífsins í raun og
veru hinn sami hvort sem svið-
ið er sveitaþorp eða stórborg?
Eru eigi höfuðeinkenni manna
hin sömu í sveitum og borgum.
Hvort sem skáldið velur sér hið
stærra eða minna lífssvið —
borg, þorp, eða sveit — getur
það með djúsæi sínu túlkað oss
eilíf og algild sannindi lífsins.
Og það gerir Jane Austen. Sögu-
persónur hennar, hvað sem
stöðu þeirra líður, eru fremur
öllu öðru, menn og konur, eins
og við sjálf, og, þrátt fyrir
árabilið á milh og breytta stað-
hátttí, næsta lík okkur.
Af söguefnum þeim, sem
Jane Austen valdi sér, er einn-
ig ljóst, að hún var sér fylli-
lega meðvitandi hvar skáldgáfa
hennar naut sín best. Þessvegna
lenti hún ekki í ógöngur með
efnisval, reisti sér ekki hurðar-
ás um öxl. Eitt sinn er hún var
beðin að rita sögulega skáld-
sögu, neitaði hún því fastlega
og var þó fé og heiður í boði.
Ritlist hennar var ekki föl
hæstbjóðanda. „List listarinnar
4