AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.04.1997, Blaðsíða 37

þykktar, og mun stjórn hafa haft allan veg og vanda
af samningu þeirra. Stjórn mun alltaf hafa farið
með siðamál arkitekta allt fram til þess að fyrsta
siðanefnd félagsins var kosin fyrir rúmum þremur
árum, þó svo að fyrsta laganefnd félagsins hafi
verið sett á laggirnar haustið 1956. Ekki er að sjá
að nein sérstök nauðsyn hafi valdið því að ákveð-
ið var að samþykkja siðareglur fyrir félagið, sem þá
var tveggja áratuga gamalt og með jafngömul fé-
lagslög. Þó kann það að hafa haft áhrif að tveimur
árum áður voru uppi deilur um stöðu eins félags-
manns, sem gegndi stjórnunarstöðu í heildsölu, er
verslaði með byggingarefni. Slíkt var ekki talið
samræmast stöðu hans sem óháður ráðgjafi verk-
kaupa og var þar stuðst við reglur UIA, alþjóða-
sambands arkitekta.
Fyrsta áratuginn eftir gildistöku siðareglnanna er
einkum um mál af þessu tagi skráð í gerðarbækur
félagsins, s.s. tengsl arkitekts við byggingarfyrir-
tæki eða verslanir með byggingarefni. Inngöngu-
beiðni eins arkitekts var t.d. frestað um skeið á
meðan verið var að ganga frá lúkningu byggingar-
fyrirtækis, sem hann hafði verið meðeigandi í
nokkrum árum áður. Um svipað leyti fór stjórn Arki-
tektafélagsins hörðum orðum um arkitekta, sem
skrifuðu upp á teikningar fyrir námsmenn, og hót-
aði áminningum til félagsmanna, sem slíkt gerðu,
líklega með tilvísun í siðareglur og ábyrgð gagn-
vart verkkaupa.
Fyrir rúmum aldarfjórðungi komu upp deilur á
meðal félagsmanna í kjölfar samkeppni um bygg-
ingarverkefni, þar sem 1. verðlaunahafar kærðu
þá, sem hlotið höfðu 2. verðlaun, fyrir óheiðarleg
vinnubrögð. Nokkru síðar reis upp ágreiningur um
túlkun á siðareglum, þar sem erlent fyrirtæki bauð
út hópi tæknimanna til þess að skoða framleiðslu
sína. Taldi stjórn A.í. þetta geta haft skaðleg áhrif á
stöðu arkitekta gagnvart verkkaupa, og lagðist því
gegn því að félagsmenn færu slíka ferð.
í upphafi 8. áratugarins kom upp svo nefnt Þjóðar-
bókhlöðumál, sem hefur líklega einna mest skað-
að félagið einstakra deilumála. Lá nærri að félagið
klofnaði og eftirmál þess urðu ýmis, m.a. úrsagnir
og gerðardómsmál, sem þó tengdust ekki öll siða-
reglum Arkitektafélagsins. Þar voru félagar ásak-
aðir fyrir að hafa notfært sér aðstöðu sína innan fé-
lagsins til þess að afla sjálfum sér verkefnis.
Flest mál, sem komið hafa upp síðan og komið til
kasta stjórnar, eru til komin vegna meintra brota á
þeirri grein siðareglnanna, sem fjallar um heilindi
gagnvart starfsbróður. Er arkitekt venjulega ásak-
aður fyrir það að hafa gengið inn í verk starfsbróð-
ur síns og yfirtekið það, eða hann gætir þess ekki
að hafa samband við starfsbróður, sem viðriðinn
hefur verið verkefni, sem hann er beðinn um að
taka að sér. Nokkur mál hafa verið mjög erfið við-
fangs og hefur stjórn ekki alltaf megnað að ná fram
sáttum milli deiluaðila. Hafa ein fjögur mál farið í
gerðardóm, sem félagið hefur átt aðild að.
Samþykkt um störf arkitekta hefur verið svo til ó-
breytt frá upphafi. í byrjun síðasta áratugar var létt-
væg breyting gerð á aðalfundi félagsins, er
rýmkaði ögn ákvæði um algert auglýsingabann, en
áður gilti sú regla að arkitekt skyldi ekkert gera til
þess að verða sér út um verkefni eða vekja á sér
sérstaka athygli. 1988 fól stjórn A.í. laganefnd að
kanna, hvort ástæða væri til þess að rýmka enn á-
kvæði um augiýsingar og skera úr, hvort félags-
,,Flest mál, sem komið hafa upp
síðan og komið til kasta stjórnar eru til
komin vegna meintra brota á þeirri
grein siðareglnanna, sem fjallar um
heilindi gagnvart starfsbróður. Er arki-
tekt venjulega ásakaður fyrir það að
hafa gengið inn í verk starfsbróður síns
og yfirtekið það, eða hann gœtir þess
ekki að hafa samband við starfsbróður,
sem viðriðinn hefur verið verkefni, sem
hann er beðinn um að taka að sér. “
mönnum væri heimilt að kaupa styrktarlínur t.d. í
fagtímaritum. Komst nefndin að þeirri niðurstöðu
að það væri heimilt; var málið tekið til umfjöllunar á
félagsfundi, þar sem þeirri skoðun laganefndar
var kröftuglega mótmælt, og málið því látið niður
falla.
Á síðustu árum hafa arkitektar, eins og ýmsar aðr-
ar stéttir, orðið illilega fyrir barðinu á afleiðingum
minnkandi atvinnu í landinu. Jafnframt jókst fjöldi
kærumála, sem beint var til stjórnar félagsins, og
fór mikill tími hennar í það vanþakkláta starf að
leiða nokkur kærumál til lykta með misjöfnum ár-
35