AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1998, Qupperneq 35

Libby's, Vals eða Heinz.
Hvernig menningarborg viljum við hafa?
Reykjavík hefur veriö valin menningar-
borg áriö 2000 og viö viljum óska öll-
um landsmönnum hjartanlega til ham-
ingju meö þessa útnefningu. íslend-
ingum hefur, meö öðrum orðum, veriö
afhent flík og okkar er aö fylla út í
hana.
VANGAVELTURNAR?
Hvað er þaö sem vakir fyrir borg sem sækist eftir
þessum titli? Og hvaö felst í því aö þiggja þennan
titil? Erum viö tilbúin aö axla þá ábyrgö sem titlin-
um fylgir? Heföum viö kannski átt aö afþakka
hann vegna þess aö viö séum ekki reiðubúin? Höf-
um viö djúpan skilning og áhuga á menningu og ef
svo er ekki, ætlum viö aö öðlast hann fyrir alda-
mót? Hvaö ætlum viö að gera og fyrir hverja?
Hvernig menning er á íslandi í dag og skiptir það
útnefninguna einhverju máli? Og hvernig er það
annars, ætli þetta þýöi aö nóg sé að sinna menn-
ingunni áriö 2000, í eitt skipti fyrir öll af því aö ein-
hver önnur borg fær titilinn hvort eö er næsta ár?
HÆTTAN?
Ef menningin stendur einungis yfir í eitt ár er til-
hneigingin aö skellt veröi upp allsherjar skemmti-
prógrammi, ætluöu fyrir alla. Ekkert skuli hugsaö til
langtíma. Ofgnótt framboös getur líka verið erfiö
og hætta á yfirborðskenndri yfirferö
áhorfenda vegna tímaskorts. Dæmi
til stuðnings og útskýringar gæti
veriö alþjóðlega myndlistar-
sýningin Dokumenta sem féll
ekki í kramið á síðasta ári,
líklega vegna þess aö verk-
in voru óvenjugóð og aö
miklu leyti laus viö tísku og
súperstjörnur. Eins gæti
þaö gerst sem er sérstak-
lega hætt smáþjóö þar sem
allir þekkja alla og fæsta að
góöu einu, aö til þess aö öllum sé
haldið ánægöum veröi farinn enda-
laus millivegur, enginn þori aö taka af-
stööu svo einhver móögist nú ekki. Fariö veröi því
eins og köttur í kringum heitan graut og passaö sig
á aö snerta nú ekki við kjarnanum en rótaö upp
endalausu hismi.
STAÐAN?
Þegar viö íslendingar spjöllum saman um menn-
ingu lands okkar skjótum viö því gjarnan aö: viö
höfum jú Eddurnar og víkingana og Laxness-", allt
vísar til fortíðar en tilfinningin fyrir nútímanum er
sáralítil. Eölilega.
Visjónerar íslensks nútíma flýja nefnilega land
vegna skilnings- og áhugaleysis okkar og meðal-
mennskan ræður því ríkjum á öllum sviöum menn-
ingarinnar. ísland er í æsku sinnar menningar sem
þarf ekki aö vera sá galli og uppspretta minnimátt-
arkenndar sem henni er ætlað öllu jöfnu. Við get-
um aö miklu leyti verið þakklát fyrir aö vera ekki
bundin á sömu klafa og t.d. Þjóðverjar, Frakkar og
ítalir sem komast erfiölega undan sögu sinnar
menningar og allir ferskir vindar eru litnir hornauga
því þeir passa ekki inn í menningarlega vitund
þjóöarinnar.
Ef við horfumst í augu viö þaö aö okkar gullöld
rann sitt skeið á enda fyrir tæpu árþúsundi og viö
síðan þá verið nýlenda í Þyrnirósarsvefni, getum
við tekiö höndum saman um aö byggja upp. Við er-
um smáþjóö og þaö sem viö getum ekki gert
ímyndum viö okkur aö viö getum gert. Viö
höfum lifað í lyginni aö um æöar okk-
ar renni blátt blóö og sérhvert okk-
ar geti hiö minnsta hoppað hæö
sína í fullum herklæðum. Þörf-
in fyrir að sanna þaö sífellt
hvert fyrir ööru sýnir þetta
hverjum sem horfa vill. Þaö er
lítið mál að verða þekktur á
íslandi og í slíkum smábæ
sem Reykjavík er ákaflega
auðvelt aö verða frægur.
En svo virðist sem Akkilesar-
hæll íslenskrar menningar sé ein-
mitt falinn í skorti á samanburöi eöa
þá meö samanburði viö aöra eins eöa
Hildur Jónsdóttir, 1998
33
RAGNAR GESTSSON / HILDUR JÓNSDÓTTIR, MYNDLISTARNEMAR