AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1998, Blaðsíða 31

fást við þrívíða útlitsmótun meira eða minna orku-
sóandi steinsteypubygginga sem þar að auki ligg-
ja undir frostskemmdum, eigendum þeirra til
mikils fjárhagstjóns, þar sem fram fer einhvers
konar útlits-fegurðarsamkeppni án nokkurrar hug-
myndafræði sem tengist reikistjörnunni Jörð og
hinum sjálfsköpuðu vandamálum íbúa hennar. -
Þetta er ísland í dag...
En svarið í þessari stöðu mála er eins og það heit-
ir á nútímamáli: Að MARKAÐURINN (við) þarf að
vilja kaupa þá nýju framleiðslu sem felst í sjálfbær-
um byggingum. M.ö.o. við getum aðeins boðið
honum uppá það, sem hann skilur og vill þar af
leiðandi fá. Og því er ekki síður þýðingarmikið að
MARKAÐURINN (við) fái að kynnast því svart á
hvítu hvað honum stendur til boða. Og ekki síst
hvað kemur honum - okkur öllum - á endanum
vel... - Með öðrum orðum: hvað er annars vegar
skammtímauppfylling væntinga okkar og byggist á
gömlum hugsunarhætti - og hvað er á hinn bóginn
langtímauppfylling þeirra og byggist á sjálfbærni.
Getur nokkuð verið þýðingarmeira fyrir samfélag-
ið?
EINS ÁRS KENNSLUTÆKI FYRIR REYK-
VÍKINGA OG FLEIRI - 2000 A.D.
Ég hefu í þessu samhengi leyft mér að leggja
það til við Borgarstjórn Reykjavíkur að nú
verði það tækifæri notað sem felst í verkefn-
inu: Reykjavík sem menngarborg árið 2000 -
til að byggja raunverulegt íbúðarhús, t.d. ein-
býlishús, sem uppfyllir öll þau skilyrði sem
margar fremstu Evrópu-þjóðirnar setja nú þegar
slíkum byggingum. Sömuleiðis hef ég bent á að
vel mætti reisa eina slíka byggingu í Grafarholti, á
svæði þar sem tilraunabyggingum er ætlaður stað-
ur. Húsið verði síðan haft til sýnis allt árið 2000
þannig að almenningur geti lært af eigin reynslu
hvaða fyrirkomulag, útbúnaður, tæki og tól fylgja
slíkri byggingu. - Enginn vafi er á að borgarbúar
munu taka þessu tilboði ekki síður en ferðamenn.
T.d. myndu allir skólar Reykjavíkursvæðisins not-
færa sér tækifærið til að uppfræða nemendur sína
- m.a. arkitekta framtíðarinnar um þessi mál. Auk
þess væri þetta kærkomið tækifæri í sunnudags-
bíltúrum borgarbúa og annarra landsmanna. Auk
allra erlendu ferðamannanna.
Ekki gefst rými hér til þess að fara nánar út í lýs-
ingu á þess konar húsi að sinni. En það er víst að
sjálfbær íbúðarbygging, sem stendur undir nafni,
er verulega frábrugðin hefðbundnum húsum í
nokkrum útfærslum. - Töluvert mörg slík hafa nú
þegar verið byggð í Evrópu. Og þau eru útlitslega
mjög ólík hverju öðru að öðru leyti en því, að þau
hafa öll innbyggða mismunandi mikið sjálfbæra
þætti. Langflest þessara húsa eru reyndar byggð á
vegum einkaaðila og félagasamtaka.
Komast mætti hjá miklum kostnaði við þetta verk-
efni á menningarári með því að selja húsið síðan á
almennum markaði eftir að sýningu þess í eitt ár er
lokið. Viðhaldskostnað þess í þetta eina ár - sem
gæti vissulega orðið þó nokkur, vegna slits af völd-
um sífelldra heimsókna - mætti fá til baka með
vægum aðgangaseyri. En búast má við því að milli
tíu og tuttuguþúsund manns næðu að heimsækja
húsið á 200 dögum - eða 50 til 100 manns á dag.
FRAMTÍÐARHÚS = SJÁLFBÆR HÚS
Það hefur færst mjög í vöxt á síðari árum að vest-
rænar menningarþjóðir byggja svokölluð „framtíð-
arhús" svo menn geti áttað sig á möguleikum nýrr-
ar tækni í húsbyggingum. Aðgangur er síðan seld-
ur að þess konar sýningargripum eins og hverju
öðru safni. - Það er þó mun nauðsynlegra nú um
stundir að beina sjón-
um almennings að
sjálfbærni allra ferlanna
í daglegu lífi okkar en
að kynna eingöngu
nýja tækni. Og hér er
lagt til að það verði gert
innan ramma stærstu
fjárfestingar hverrar
fjölskyldu: íbúðarhússins.
Og þá er ekki síður nauðsynlegt að benda uppvax-
andi kynslóðum á nýja möguleika sína til menntun-
ar á sviði sjálfbærnis-tækni og annarrar þróunar
sem af henni leiðir. Það er raunar menntun, sem
felur í sér skiling á öllum ferlum mannlegra fram-
kvæmda og gerninga innan lífshjúps Jarðarinnar.
Og sá skilningur hlýtur að verða settur ofar úthverf-
unni einni saman: „Heimspekistefnu-Yfirborðsins"
sem byggist eingöngu á útliti allra hluta nútímans.
En hún er Ijóslega án skilnings á því hver er bak-
grunnur hlutanna. - Við sjáum jú öll hvert sú stefna
hefur leitt okkur...
Og um leið og við getum sagt að sjálfbærni er
framtíðin, þá ber okkur að hvetja þá með öllum
ráðum sem við þessu landi taka af okkur - og af
fullri einurð og öryggi - til þess að beina leit sinni í
þessa átt. Því á þessari stefnu byggist björt fram-
tíð eigin tilveru.
Og þaö þess heldur
að ekki gerir núver-
andi kynslóð arki-
tekta neitt annað en
það sem þeir lœrðu
d sínum tíma:
29