AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1998, Blaðsíða 27

vegna væntanlegrar Leifs heppna samkeppni á veg-
um Úflutningsráðs, Utanríkis- og Menntamálaráðu-
neytisins og Leifs heppna- og Aldamótanefndarinnar.
Menningin er allsstaðar, getur þess vegna verið í
skolpinu ekkert síður en guð í garðslöngunni. Lyk-
ilatriðið felst í því að vera nógu opinn og móttæki-
legur á jákvæðan hátt. Þegar menningarhamurinn
hvolfist yfir er farsælast að tryggja sem mestan frið
fyrir listinni og umfram allt listamönnunum. Því
eins og borgarstjórinn sagði um árið, „þá eru kirkj-
urnar ekki fyrir prestana og sjúkrahúsin ekki fyrir
læknana né söfnin fyrir listamennina, heldur eru
allar þessar stofnanir fyrir almenning." í sama
streng tók þingmaður Framsóknarflokksins sem
sagði fyrir skömmu, að tilefni minnisvarðans, sem
Fjalla-Eyvindar-nefndin hyggst láta reisa, væri að
hann hefði að undanförnu orðið var við síaukinn
áhuga hjá þjóðinni á Fjalla Eyvindi og Höllu, lífsstíll
þeirra hefði verið langt á undan sinni samtíð.
Þessum einkennilega blendingi af órakennd-
um stílbrögðum og kerskni er auðvelt að vísa
frá í virðulegri menningarumræðu, eða segja
einfaldlega „ég skil ekki". Til hvers er þá leikur-
inn gerður?
Ég held að nálgun listamanna við veruleikann sé
ávallt miðuð við að draga upp einhvers konar mynd
af „ástandinu" eins og það birtist í samfélaginu.
Ástandið birtist ekki síst í tungutakinu og hinu hvers-
dagslega, og stundum óstýriláta en oft bælingar-
lega þorpshjali. Er einhver annar betri mælikvarði
sem við höfum á ástandið þegar öllu er á botninn
hvolft en þetta fimbulfamb listamannanna, þ. e. þeir-
ra sem gefa sig út fyrir að vera í stöðugri glímu við
tjáningarmiðlana? Á hitt ber svo að líta að ýmsar
stofnanir og samtök reyna á hverjum tíma að halda
umræðunni í réttum skorðum, jafnvel þótt sumar
þessar stofnanir séu raunar á mörkum þess að geta
talist virkir þátttakendur í almennri faglegri umræðu,
sbr. ýmsar menningarstofnanir okkar. Hvað varðar
markandi blæ á almenna umræðu um samfélagið
allt er handhægasta dæmið sjálft Morgunblaðið
sem virðist mestan part vera skrifað í einhverjum
allsherjar meðalstíl sem flæðir átakalaust fram í
vemmilegum velmegunarrétttrúnaði.
Hvaö kemur þetta viö þessum einkennilega út
úr fókus og í belg og biöu stíl sumra ykkar
listamannanna?
Á þann hátt, að við erum að reyna að draga upp
svipmynd eða veita dálitla innsýn í þann graut hug-
renninga, athugana, hugmyndakerfa og ábyrgðar-
lausra upplýsinga sem eru, með sífellt meiri hraða,
á sveimi í kringum okkur en erfitt er að festa hend-
ur á. List er annars vegar margslungið athugunar-
ferli og hins vegar viðureign við tjáningarmiðlana.
Hvort tveggja mætist svo í þeim brennipunkti sem
er listamaðurinn, tiltekinn einstaklingur af holdi og
blóði. Listamenn ber að vernda í sínu virkasta
ástandi eins vel og lengi og tök eru á, vegna þess
að með einhverjum hætti sýna þeir á sjálfum sér
og í verkum sínum hvernig ástandið er. Aðrir hafa
einfaldlega eitthvað allt annað við tímann að gera
en að rembast við „að sýna" einhverjum eitthvað
nema þá í beinum hagnýtum tilgangi. í þessu sam-
bandi mætti ef til vill segja fyrirmyndarlistamanninn
vera heiðarlegan miðil, a. m. k. virkan miðil. Skiln-
ingurinn á heiðarleika er þó ávallt mjög á reiki þeg-
ar list og listamennska er annars vegar.
Er ástandið þá allt í graut?
Þú ættir kannski að gera hér greinarmun á já-
kvæðum og neikvæðum graut. Svartagallsraus er
jafnmikil uppgjöf gagnvart sjálfvirkni ástandsins og
doðakennd jákvæðni. Svo ég haldi mig við þetta
myndræna orð, þá held ég að ýmislegt í íslenskri
menningu hafi þróast í átt til grautar.
Efni þessa viðtals átti nú aö tengjast hugmynd-
um um Reykjavík sem veröandi ein af menn-
ingarborgum Evrópu áriö 2000. Er öld grauts-
ins aö renna upp?!
Áttu þá við Póst-móderníska paradís.með yfirflæði af
líkams- og sálargraut fyrir sem flesta? Með menning-
una hér í huga minnir þetta mig á nefmælta tó-
bakskarlsrödd í verki Magnúsar Pálssonar „Engin
gleypir sólina" sem staglar: „Góður
grautur sagði ég". - En af því ég
sjálfur er mest að mausa í
myndlistinni og hef auk þess
mikinn áhuga á litum er
kannski
benda á að einkenni flestra
grauta er að vera í öllum
litum en engum þó.
Kannski er það vís-
bending um hvers
gæti verið að
vænta.
Hin marglita
borg, eöc
hafragraut-
ur?
Einmitt, og
kannski nýtt
slagorð:
býr í
ha?