Bændablaðið - 09.03.2023, Blaðsíða 55

55Bændablaðið | Fimmtudagur 9. mars 2023
S.bogason

Veðurstöðvar með eða án wifi
Fjarlægð á milli skjá og vindhana er allt að 15 metrar

Upplýsingar frá veðurstöð:
- Vindátt, vindstyrkur, vindhviður
- Kæling, hiti, raki og loftþrýsting
- sólarupprás, sólsetur, sólbruni

www.sbogason.is / pantanir@sbogason.is
S: 854-8819 / Stóriteigur 10 - 270 Mosfellsbær
HAFÐU ÖRYGGIÐ Í FYRIRRÚMI
Gott úrval af vottuðum hífi- og festingabúnaði
Ísfell er fullgildur meðlimur að Lifting Equipment
Engineers Association sem eru leiðandi samtök hvað
varðar vottun fyrirtækja sem nota og framleiða hífibúnað.
ÞEKKING • ÞJÓNUSTA • GÆÐI
isfell.is
Sími 520 0500
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Úrvalsnýting nauta f. 2017Úrvalsnýting auta f. 2017
Barón frá Bryðjuholti stendur efstur 2017 nautanna í dag, með 111 í einkunn. Mynd / NBÍ
Um langa hríð hafa niðurstöður
afkvæmarannsókna á nautum
verið dregnar fram með þeim hætti
að skoða úrvalsnýtingu innan
hvers árgangs á myndrænan hátt.
Þannig má
gera sér nokkra
grein fyrir
hvaða áhrifa
er að vænta í
kúastofninum
með notkun
þeirra nauta
sem valin eru
til framhalds-
notkunar.
Nautaárgangurinn 2017 er sá
síðasti sem valinn er til notkunar
á grunni afkvæmarannsókna en nú
hefur erfðamengisúrval tekið við
og nautin valin út frá erfðamati
byggðu á ætterni og arfgreiningum.
Í fyrstu skulum við skoða
hvað er verið að mæla á þennan
hátt. Úrvalsnýting fyrir ákveðinn
eiginleika sýnir yfirburði
þeirra nauta, sem valin eru til
framhaldsnotkunar, í samanburði
við það sem mögulega hefði mátt
ná fram ef aðeins hefði verið
valið fyrir þeim eiginleika og
engum öðrum. Þegar valið er fyrir
mörgum eiginleikum á sama tíma
er illmögulegt að ná fram jákvæðu
vali fyrir þeim öllum á sama tíma.
Ástæða þess er ekki hvað síst
að margir þeirra eiginleika sem
valið er fyrir eru neikvætt tengdir
innbyrðis og því verður sú útkoma
ákaflega ólíkleg.
Hér verður litið á úrvalsnýtingu
nauta sem fædd voru 2017 en
afkvæmadómi þeirra lauk fyrir
skömmu og ljóst að ekki munu fleiri
naut koma til framhaldsnotkunar úr
þessum árgangi. Árgangurinn var
stór á okkar mælikvarða en hann
taldi 35 naut. Til áframhaldandi
notkunar komu ellefu naut, bæði
mislengi og mismikið. Segja má
að valið hafi verið nokkuð strangt
og gerðar ríkar kröfur til þeirra
nauta sem komust til notkunar sem
reynd naut.
Ef litið er á þá mynd sem
kemur fram með nautin frá 2017
er hún mikið fremur hagstæð, það
er úrvalsnýtingin er jákvæð fyrir
flestum eiginleikum.
Gagnvart þeim eiginleikum
sem snúa að útliti og notagildi
kúnna er hún nokkuð jákvæð en
misgóð hvað afurðaeiginleikana
snertir. Þannig eru þættir er lúta að
magni mjög jákvæðir en neikvæðir
varðandi hlutföll verðefna í mjólk,
sérstaklega hlutfall próteins.
Þessi niðurstaða er á margan hátt
öndverð við niðurstöðuna fyrir
2016 árganginn þar sem útlits-
og notagildisþættir komu sýnu
betur út en afurðaeiginleikarnir.
Áhrif þessara nauta verða því
að öllum líkindum sterk hvað
afurðagetu snertir en neikvæð um
hlutföll verðefna. Hvað útlitsþætti
varðar, sem og eiginleika eins og
mjaltir og skap, verða áhrifin fremur
jákvæð.
Eðlilega kemur hæst úrvalsnýting
fram í heildareinkunn, enda sú
einkunn sem ræður hvað mestu
um val nautanna, en einnig er
úrvalsnýting fyrir afurðamagni
há, það er fyrir mjólkur-, fitu- og
próteinmagn.
Auðvitað eru þessir þættir
nátengdir þannig að magn fitu og
próteins fylgir magni mjólkur. Í
heildina verða áhrif árgangsins
jákvæð hvað alla eiginleika nema
efnaþættina varðar.
Þessi niðurstaða, ásamt
niðurstöðum fyrir síðustu árganga
á undan, sýnir að enn er að vænta
töluverðra framfara hvað snertir
júgur- og spenagerð, mjaltir og
skap á komandi árum. Framgangur
afurðaeiginleikanna styrkist að
hluta til með 2017 nautunum en
neikvæðasta niðurstaðan er gagnvart
próteinhlutfallinu.
Áhrif árgangsins munu að
öllum líkindum ekki verða veruleg
á kúastofninn í heild sinni, sá
tímapunktur er þeir koma fram
ræður þar miklu um.
Notkunartími þeirra verður
frekar skammur þar sem yngri naut
valin á grunni erfðamats banka á
dyrnar og ryðja sér rúms.
Guðmundur Jóhannesson,
ráðunautur í nautgriparækt
Úrvalsnýting nautanna
sem voru fædd 2017
Bændablaðið kemur næst
23. mars
Guðmundur
Jóhannesson.