Skinfaxi - 01.03.2021, Blaðsíða 28

28 S K I N FA X I
„Íþróttir eru ekki bara dægrastytting, eitthvað sem fólks skemmtir sér
yfir og eitthvað til að keppa í. Íþróttahreyfingin er þvert á móti stærsta
og umsvifamesta fjöldahreyfing landsins. Fleiri iðka íþróttir hér hlutfalls-
lega en í flestum öðrum ríkjum. Það sama á við um nær allar saman-
burðartölur. Við verðum að nýta forvarnarhlutverk íþrótta betur og
með meiri árangri en nú. Þjóðin er að eldast en hún þarf að verða heil-
brigðari,“ segir dr. Ágúst Einarsson, prófessor emeritus og fyrrverandi
rektor Háskólans á Bifröst. Hann var jafnframt prófessor við Háskóla
Íslands og þingmaður fyrir Alþýðuflokkinn, Þjóðvaka og Samfylkinguna.
Ágúst hefur skrifað um þrjátíu bækur og fjölda greina um hagfræði
og efnahagsmál og hagræn áhrif menningar, sjávarútvegs og fleira á
íslenskt efnahagslíf. Nýjasta bók hans fjallar um íþróttir á Íslandi í alþjóð-
legu samhengi. Ágúst setur þar upp sambærileg gleraugu þegar hann
horfir á geirann og aðra sem hann hefur rannsakað í gegnum tíðina.
Upplýsingarnar sem hann dregur fram eru mjög áhugaverðar, enda
sýna þær vel gríðarlegt umfang íþrótta á Íslandi.
Risastór geiri
Niðurstaða Ágústs er meðal annars sú að bein fjárhagsleg umsvif íþrótta
hér á landi nemi 22 milljörðum króna á ári og að launuð ársverk séu um
2.000 talsins. Framlag íþrótta til landsframleiðslu nemur 2,5%. Það
jafngildir um 10% af framlagi sjávarútvegs til landsframleiðslu og er um
fjórðungur af framlagi ferðaþjónustunnar. Ágúst segir ljóst að framlag
íþrótta til efnahagslífsins og landsframleiðslu skipti þjóðarbúið veru-
legu máli.
„Íþróttir og umfang þeirra hafa ekki verið skoðuð í þessu ljósi áður
og margt kom mér á óvart. Ég átti ekki endilega von á því að við stæð-
um svona vel að vígi í samanburði við önnur lönd. En við gerum það
svo sannarlega, bæði í iðkun og umfangi. Í raun kom niðurstaðan mér
Mælir með því
að nýta sterkan
íþróttageira til
að bæta heilsu
aldraðra í
framtíðinni
ánægjulega á óvart, því að framlag íþrótta til landsframleiðslu er mjög
mikið í samanburði við önnur lönd,“ segir hann.
Ungmennafélögin vinni fyrir þjóðina
Ágúst er sannfærður um að íþróttafélögin séu lykillinn að bættri lýð-
heilsu fólks, allt frá barnsaldri og sérstaklega fyrir þá sem eldri eru.
„Íþróttir hér á landi einkennast af góðu skipulagi, sérstaklega í barna-
og unglingastarfi þar sem menntaðir og hæfir þjálfarar stýra starfinu.
En eldra fólki fjölgar mikið nú um stundir og það verður stærri hluti af
mannlífinu á komandi árum. Hærri aldur getur haft í för með sér álag á
heilbrigðiskerfið. Heilbrigðara fólk sem þarf ekki að leita til læknis eða
nýta sér kerfið dregur úr álaginu. Það felast heilmikil tækifæri í þessu.
Ef við tökum höndum saman og vekjum athygli á íþróttageiranum og
því sem félögin geta gert verðum við komin með tæki sem hægt verður
að beita með miklum árangri. Fólk þarf aðeins að vakna og sjá ljósið,“
segir Ágúst og leggur áherslu á að aukið heilbrigði eldri borgara muni
spara háar fjárhæðir í heilbrigðismálum í framtíðinni.
„Tengsl íþrótta og bættrar heilsu eru óumdeilanleg. Íþróttir og
hreyfing fyrirbyggja fjölda sjúklinga og eru árangursríkasta leiðin í
endurhæfingu. Eldri borgurum mun fjölga stórkosta um allan hinn
vestræna heim á næstu áratugum,“ segir hann og áréttar að þjóðin
geti staðið sig vel í lýðheilsutengdum átaksverkefnum. Íslenska for-
varnamódelið sem tekið var upp undir lok síðustu aldar sé dæmi um
fáheyrðan árangur, enda hafi það leitt til þess að áfengisneysla ung-
menna hafi dregist mikið saman og tóbaksreykingar séu hverfandi.
„Íþróttir og aukin hreyfing eru að mínu mati ein mikilvægasta efna-
hagsaðgerð framtíðarinnar. Ég vona að bókin veki umræðu um mikil-
vægi og gagnsemi íþróttahreyfingarinnar til framtíðar,“ segir dr. Ágúst
Einarsson.
Umfang íþrótta og framlag til landsframleiðslu og lífskjara er mun meira hér á landi en í nágranna-
löndunum. Aðeins Austurríki og Þýskaland standa Íslandi framar á þessu sviði. Nýta þarf betur starf-
semi íþrótta- og ungmennafélaga til að styðja við lýðheilsu þjóðarinnar og bæta heilbrigði eldri
borgara, að sögn dr. Ágústs Einarssonar, sem hefur skrifað bók um rannsóknir sínar á umfangi og
hagrænum áhrifum íþrótta. Í lok bókarinnar, sem er tileinkuð eldri borgurum, birtir hann 12 tillögur
sem hann telur geta styrkt samband íþrótta og samfélags.