Skinfaxi - 01.03.2021, Blaðsíða 30

30 S K I N FA X I
Þær Þorbjörg Sveinsdóttir og Ólöf Ásta Farestveit hafa
síðastliðin fimmtán ár haldið námskeiðin Verndum þau.
Námskeiðin og bókin fjalla um það hvernig bregðast á
við grun um ofbeldi og vanrækslu gegn börnum og
ungmennum. Þorbjörg segir nýja útgáfu af bókinni á
teikniborðinu.
„Það hefur verið afskaplega gefandi að halda námskeiðin Verndum þau,
sérstaklega hefur verið gaman að kenna unga fólkinu, sem er mjög
áhugasamt og lætur símana sína alveg vera. Þau koma oft eftir nám-
skeiðin til okkar með spurningar eða vilja tala. Því miður getum við
stundum greint í augum ungra þátttakenda og holningu þeirra ef þau
hafa sjálf lent í einhverju og þá verðum við að hlusta sérstaklega vel,“
segir Þorbjörg Sveinsdóttir, sálfræðingur í Barnahúsi og annar höfunda
bókarinnar Verndum þau. Fimmtán ár eru síðan fyrsta útgáfa bókarinn-
ar kom út og tíu ár síðan Æskulýðsvettvangurinn tók að bjóða upp á
samnefnd námskeið. Námskeiðið var í höndum annarra áður.
Tilkynningarskylda starfsmanna
Námskeiðin byggja á efni bókarinnar og eru ætluð þeim sem starfa
með börnum og ungmennum. Í bókinni og á námskeiðunum er fjallað
um þætti bókarinnar og bæði lesendur og þátttakendur upplýstir um
eðli og birtingarmyndir ofbeldis og vanrækslu. Á meðal þess sem fjall-
að er um á námskeiðunum er tilkynningarskylda starfsmanna sem vinna
með börnum og ungmennum, líkamlegt, andlegt og kynferðislegt
ofbeldi og vanræksla, hvernig eigi að taka á ofbeldisfrásögnum ung-
menna, reglur í samskiptum og þau úrræði sem í boði eru í samfélag-
inu fyrir börn og ungmenni.
Þorbjörg segir markmið námskeiðanna að þátttakendur verði örugg-
ari í starfi sínu og þekki algengustu merki um vanrækslu og ofbeldi, viti
hvernig þau eigi að bregðast við ef þau grunar að barn í hópnum hafi
orðið fyrir slíku eða greini frá og viti einnig um mikilvægi þess að til-
kynna málið til barnaverndar svo það fari í rétt ferli. Námskeiðin eru
um 20 á ári og telur hún að þau séu orðin yfir 300 sem þær Ólöf hafi
haldið á síðastliðnum fimmtán árum.
Níðingar sækja að börnum
Þorbjörg segir námskeið eins og Verndum þau mikilvæg, bæði fyrir
starfsfólk og sjálfboðaliða sem vinni með börnum og ungmennum sem
þurfa að bæta þekkingu sína en ekki síður sé það forvörn gegn því að
níðingar sæki í störf með börnum.
Nú eru hins vegar breyttir tímar og kalla þeir á að bætt verði nýju efni
við bókina. Ný útgáfa er á teikniborðinu. Þar verður lagakafli bókarinn-
ar endurnýjaður í samræmi við ný barnaverndarlög sem taka gildi um
næstu áramót, auk þess sem lögð verður meiri áhersla á stafrænt
ofbeldi, því að gerendur nýti samfélagsmiðla á miskunnarlausan hátt
til að nálgast börn og unglinga.
„Gerendur eru alltaf að finna betri leiðir til að nálgast börn og ung-
menni. Þeir nota samfélagsmiðla, skoða vinalista þeirra, hóta börnum
sem þeir eiga í samskiptum við, bjóða þeim gull og græna skóga fyrir
óhæfuverk og neyða þau til ýmissa hluta. Þetta er alveg skelfilegt því
börn hafa hvorki þroska né þekkingu til að meta þetta eða bregðast
við, enda nota gerendur ýmsar aðferðir til að byggja upp traust í byrjun
samskiptanna. Í fyrstu ljúga þeir til dæmis iðulega um aldur. Börn og
unglingar halda því að þau séu að tala við jafnaldra fyrst um sinn og
telja gerandann jafnvel vera besta vin sinn,“ segir Þorbjörg en bætir
við að fjölmiðlar ýti stundum undir ranghugmyndir sem hafi áhrif á
börn. Þar á meðal að fjalla um vefsíðuna Onlyfans eins og eðlilegan
vettvang, sem hann er ekki heldur klámsíða.
„Fyrir ekki svo löngu fannst svo bók á manni sem var handtekinn á
Íslandi. Þetta var handbók um það hvernig á að tæla til sín börn, unga
drengi. Þessi bók hefur verið lengi til og þetta var uppfærð útgáfa með
nýjustu upplýsingum. Það er alveg ljóst að til eru skipulagðir hópar
níðinga sem leita uppi börn. Okkar hlutverk er að upplýsa um það og
fyrirbyggja að þeim takist ætlunarverk sitt,“ segir Þorbjörg.
Æskulýðsvettvangurinn
er samstarfsvettvangur Bandalags íslenskra skáta, KFUM og KFUK á
Íslandi, Slysavarnafélagsins Landsbjargar og UMFÍ. Æskulýðsvett-
vangurinn gerir kröfu um að allir starfsmenn og sjálfboðaliðar innan
Sjáum í augum barna ef þau hafa lent í einhverju
aðildarfélaga Æskulýðsvettvangsins sæki námskeiðið Verndum þau.
Félögin geta fengið þau sér að kostnaðarlausu. Námskeiðið stend-
ur jafnframt öðrum utan aðildarfélaga til boða en þá gegn gjaldi.