Læknaneminn - 01.11.1965, Blaðsíða 7

LÆKNANEMINN
7
iska hliðarkeðju í R-l, nægir næst-
um að nefna Chlorpromazin eða
Largactil, sem hefur að auki klór-
atóm bundið í R-2. Eiginleikar þess
eru orðnir allvel og almennt þekkt-
ir meðal lækna, en það, sem mesta
þýðingu hefur á sviði geðlækninga,
er psykosedativ verkun, sem virð-
ist koma fram vegna verkana á
djúp-centra heilans, en ekki cor-
tex, þannig að svefnframkallandi
skammtar eru miklu stærri en al-
mennt róandi skammtar, og með-
vitund sljóvgast ekki eins og við
notkun „cortical depressants“.
Hve stóra skammta þarf í hverju
einstöku tilfelli, er mjög einstakl-
ingsbundið. Fer það eftir þyngd,
fitu og sennilega einnig eftir skap-
gerðareinkennum (autonom inner-
vation?).
Auk þessara áhrifa, sem eru
mest á psykomotorisk einkenni,
eru svo alláberandi antipsykotisk
áhrif, sem koma fram hvað mest
í því að draga úr öðrum einkenn-
um, svo sem ranghugmyndum og
ofskynjunum.
Aukaverkanir þessa lyfs eru
einkum væg extrapyramidal ein-
kenni, þ.e.a.s. aukin vöðvaspenna
og titringur í útlimum og á höfði.
Ennfremur má nefna, hve sjúkl-
ingum á Largactil-meðferð hættir
til að sólbrenna illa. Að lokum má
einnig nefna þá verkun lyfsins,
sem t.d. í neurokirurgi þykir eftir-
sóknarverð, en í geðlæknismeðferð
skoðast næstum óheppileg auka-
verkun, en það er lækkun á líkams-
hita. Er því ástæða til að gefa
gaum að sótthita hjá þeim sjúkl-
ingum, því að hann segir ekki rétt
til um, hve veikur sjúklingur er í
þessu eða hinu tilvikinu. Sömuleið-
is er það að athuga, að sú vörn,
sem hitinn er líkamanum gegn
árásum sýklanna, er þá sem því
svarar lélegri og því meiri þörf á
öðrum ráðstöfunum til þess að
vinna bug á sýkingunni. Hypo-
tension getur komið fyrir við veru-
lega skammta og verið bagaleg.
Eiturverkanir af Largactili eru
fyrst og fremst á lifur og koma
fram sem hepatitis með þar af staf-
andi gulu. Ekki virðist beint sam-
band milli stærðar skammtanna og
hættunnar á hepatitis. Hefur verið
talað um þetta sem ofnæmisvið-
brögð, en hefur ekki verið sannað.
Sumir eru þeirrar skoðunar, að
fyrri lifrarsjúkdómar útiloki notk-
un Chlorpromazins, en aðrir telja
þá ekki skipta máli. Lifrarnekr-
osis hefur komið fyrir við mjög
stóra skammta (1600 mg á dag í
viku).
Agranulocytosis er það alvarleg-
asta, sem fyrir getur komið í sam-
bandi við Chlorpromazin-meðferð,
en er afar sjaldgæf, talin ofnæmis-
fyrirbrigði (tíðni telja sumir jafn-
vel niður undir 0.001—0.002%,
aðrir nokkuð hærra). Gefur þetta
tilefni til varúðar, einkanlega þeg-
ar Chlorpromazin er notað lengi
eða endurtekið.
Kontraindicationes: Óvíst er, að
um nokkrar slíkar sé að ræða, er
algjörlega meini notkun Largac-
tils og skyldra lyf ja, nema meðvit-
undarleysi af alcoholi eða svefn-
lyfjum, svo og agranulocytosis í
sjúkrasögunni. Mjög verður að
fara varlega í notkun Largactils
hjá sjúklingum með arterioscler-
osis vegna hugsanlegrar hypo-
tensio og þar af leiðandi blóðrásar-
truflunar. Sé hins vegar farið var-
lega og skammtar hækkaðir með
varúð, má það takast með góðum
árangri.
Þetta lyf virðist miklu öruggast
af flokki náskyldra lyfja. Þykir
vænlegast að nota það við alls kon-
ar psykomotoriskum óróa, hvort
sem um kleifhugasýki, oflæti