Læknaneminn - 01.06.1970, Page 49

L.ÆKNANEMINN
Statistics,“ sem kom út árið 1937.
Bók þessi þykir sígild og 8. út-
gáfa birtist á prenti árið 1966.
Sir Austin varð prófessor í lækn-
isfræðilegri tölfræði (e. medical
statistics), og er hann sá fyrsti,
sem mér er kunnugt um, að hafi
borið það starfsheiti.
Árið 1947 var „The Biometric
Society“ stofnað, en það er al-
þjóðafélagsskapur þeirra manna,
sem ábuga hafa á notkun hinna
ýmsu greina stærðfræðinnar við
rannsóknir á líffræðilegmn vanda-
málum. I dag telur félagið um
3000 meðlimi frá rúmlega 60 lönd-
um. Félagið gefur út tímaritið
„Biometrics". I reynd hefur tíma-
ritið aðallega birt greinar töl-
fræðilegs eðlis.
Með tilkomu rafreiknis eftir
heimsstyrjöldina síðari jókst gildi
og notkun stærðfræðinnar við
rannsóknir og úrlausnir líffræði-
legra verkefna til muna. Því var
það, að Norman T. J. Bailey stakk
upp á orðinu lífstærðfræði (e.
biomathematics) yfir alla þá raf-
reiknifræði, tölfræði og aðra
stærðfræði, sem notuð er við rann-
sóknir og aðgerðir í líf- og lækn-
isfræði. Sjálfur er hann nú pró-
fessor í lífstærðfræði við lækna-
skóla Cornell háskóla. Hér verð-
ur ekki unnt að rekja sögu líf-
stærðfræðinnar síðustu áratug-
ina, en framfarirnar eru stórkost-
legar og gildi lífstærðfræðinnar
óumdeilanlegt.
Eftir því sem lífstærðfræði
ávann sér fastari sess sem hjálp-
argrein líf- og læknisfræði, fjölg-
aði kennarastöðum við háskóla í
þessum hjálpargreinum og voru
oftast kenndar við „biometry“,
sjaldnar við „biological statistics“.
Segja má, að það sé ekki fyrr
en á 4. tug aldarinnar, að þróun
tölfræðinnar og gildi stærðfræði
J,3
almennt fyrir líf- og læknisfræði
eru komin á það stig, að eðlilegt
geti talizt að veita öllum líffræði-
stúdentum við háskóla kennslu í
þessum fræðrnn.
Oft líða nokkur ár, áður en nið-
urstöður stærðfræðinnar ná út-
breiðslu innan raungreinar. Sé
þetta haft í huga og sú einangrun,
sem við bjuggum við meðan heims-
styrjöldin síðari stóð yfir, getur
naumast talizt einkennilegt, að
tölfræðikennsla fyrir læknanema
Háskóla Islands var ekki tekin
upp fyrir 1950. Hitt verður að
teljast umhugsunarvert, þó hér sé
ekki um eindæmi að ræða, hvers
vegna slík fræðsla hefur ekki ver-
ið á námsskrá læknanema undan-
farin ár og fastri skipan komið á
þessi mál. Það er mín skoðun, að
þessi mál hefðu ekki dregizt svo
úr hömlu, ef innan læknadeildar
hefði ríkt blómleg rannsóknar-
starfsemi.
Ég hef brugðið upp ófullkom-
inni mynd af stöðu lífstærðfræð-
innar í dag m. a. með bókaskrá,
sem fylgir hér á eftir. I skrá þess-
ari er að finna 77 bókatitla ásamt
útgáfuári, síðufjölda og/eða
starfsheiti höfundar, ef tök voru
á. Vil ég biðja lesandann að renna
augum yfir listann, sem ég tel
mikilvægan hluta af greinarkorni
þessu. Ég hef einungis tekið með
bækur, sem mér voru auðveldlega
tiltækar og ættu að finnast í hand-
bókasafni um lífstærðfræði.
Mynd sú, sem ég hef á þennan
hátt dregið upp af sögu lífstærð-
fræðinnar er ófullkomin. Það má
ekki líta á hana sem sögu lík-
indareiknings og tölfræði sem
sjálfstæðra greina. Ég hef forðast
að minnast á víxlverkanir tölfræði
og líkindareiknings við aðrar
greinar raunvísinda.