Læknaneminn - 01.10.1979, Page 29

mikið við tilkomu fínnálstækninnar. Margt bendir
tii, að þar, sem báðar rannsóknirnar eru til taks, sé
eðlilegt að nota fyrst PTC. Astæðan er m. a. fjár-
hagsleg, en PTC er langtum ódýrari rannsókn en
ERCP. Þetta á einkum við um sjúklinga með grun-
aða stíflugulu, og vegur þar hættan á infectionum
talsvert þungt. Hjá sumum sjúklingum er nauðsyn-
legt að nota báðar rannsóknaraðferðirnar.
Hjá sjúklingum með post-cholecystectomiu syn-
drome er óhætt að fuliyrða, að ekki sé nein rann-
sóknaraðferð sem geti komið í stað ERCP.
Er ERCP kom fram, voru bundnar miklar vonir
við þessa rannsóknaraðferð til að greina cancer pan-
creatis. Það hefur þó sýnt sig, að túlkun pancreatico-
grafiu er oft vandasöm og veldur oft gieiningarörð-
ugleikum, einkum að greina á milli chronisks pan-
creatitis og cancer pancreatis. Þó er engin önnur
rannsóknaraðferð sem gelur boðið upp á sama næmi
við greiningu pancreassjúkdóma og ERCP. Vanda-
mál við greiningu á cancer pancreatis er þó við
ERCP eins og aðrar rannsóknir, hversu seint sjúk-
dómurinn gefur einkenni og er því langt genginn
þegar möguleiki er á greiningu. Það vantar því að
finna áhættuhópana tii þess að hægt sé að rannsaka
þá fyrr en nú er, en rannsóknaraðferðir, sem not-
hæfar eru í því skyni, eru ekki til.
Sú rannsóknaraðferð, sem helst. hefur gefið vonir
um árangur, er ultrasonographia (sonar), en kostir
hennar eru hversu áhættu- og sársaukalaus hún er.
Oft er hægt að greina góðkynja sjúkdóm í pan-
creas, eins og t. d. pancreatitis, sem stundum veidur
stenosum og stricturum, útvíkkun á gangakerfi, sem
hægt er að lagfæra með skurðaðgerð. Einnig finn-
ast stundum steinar í ductus pancreaticus, sem hægt
er að fjarlægja og eru ekki aðrar rannsóknaraðferð-
ir, sem boðið geta upp á að meta gangakerfi pan-
creas.
Með ERCP er einnig hægt að gera functional
rannsóknir, hægt er að draga upp pancreassaía og
athuga enzym, einnig má gera cytologiskar rann-
sóknir á pancreassafa.
Að lok.um skal minnst á möguleika á aðgerðum
við ERCP, allmikið hefur verið gert af papillo-
tomium í gegnum duodenoscop, með rafskurði.
Þessi aðferð heíur gefið góða raun og er auðvelt að
fjarlægja choledoccussteina á þennan hátt, einkum
er þelta hentugt hjá veikburða og gömlum sjúkling-
um, þannig sparast opnar kviðarhols aðgerðir og sá
tími sem fer í slíkar aðgerðir.
Hver framtíð ERCP verður, er vandsagt, þó má
gera ráð fyrir að tíðni þessara rannsókna á Islandi
fari vaxandi á næstunni. Þá er líklegt, að papillo-
tomiur verði framkvæmdar í vaxandi mæli, a. m. k.
hefur þróunin erlendis orðið í þá átt og sennilegt er
að við fylgjum í kjölfarið.
Fyrir þá, sem vilja kynna sér E.R.C.P. nánar, má
benda á eftirtaidar greinar:
Kasugai, T. et al., Gastroenterology, 1972, 63, 2 ; 217-226,
227—234. Lýst er í tveimur greinum eðlilegum og óeðli-
legum cholangiopancreaticografium.
Cottcn, P. B., Gut 1977, 18; 316-341.
Yfirlit um framfarir í núverandi stöðu og framtíð E.R.C.P.;
með greininni er mjög góður referencalisti.
LÆKNANEMINN
19