Læknaneminn - 01.04.1985, Blaðsíða 40

6. Serum járn og jámbindigeta
7. Styrkur eftirtalinna jóna í serum:
Natríum
Kalíum
Klóríð
Kalsíum
Niðurstöður þeirra voru sem hér
segir:
1. Gastróskópía: Engar sjúklegar
breytingar sáust.
2. Þvagrannsóknir: Ekkert ræktaðist
frá þvagi og sjásjárskoðun þess
sýndi ekkert óeðlilegt. Sýrustig
var 5.5
3. Blóðleit í saur: Ekkert blóð
fannst.
4. Serum electrophoresis: Normal.
5. Hormónamælingar:
Cortisol: 178 nmól/1
T4 144nmól/l
T3
2.2 nmól/1
TSH
6. Semmjám
Semm
jámbindigeta
7. Natríum
Kalíum
Klóríð
Kalsíum
2.3 mU/1
9.1 mikróm/1
66 mikróm/1
142 mM/1
4.4 mM/1
106 mM/1
8.4 mM/I
3. koma (1.11.84)
Þyngd sjúklingsins var hætt að
breytast. Hann kvaðst vera ákaf-
lega úthaldslítill en líða vel ef
hann reyndi ekki á sig. Hann
hafði tekið járntöflur af og til,
e.t.v. 2-4 daga í senn, með jafn-
löngum hléum í milli.
Enn var hann spurður um melt-
ingu og óþægindi frá görnum.
Hann sagði þá að oft fengi hann
brjóstsviða, en hungurverkir
væru afar sjaldgæfir, hvort heldur
að nóttu eða degi. Þeir kæmu þá
helst ef hann hefði lítið borðað
eða við stress. Niðurgang kvaðst
hann ekki fá.
Hvað er nú til ráða?
Hluti 4
Eftirfarandi rannsóknir vo
gerðar:
1. Blóðsýni var tekið
Niðurstöður eru eftirfarandi:
HBK * 109/1: 6.7
RBK * 10l2/l: 4.78
Hbg 125 g/1
Hct .395 1/1
MCV 82.6 fl
MCH 26.2 Pg
MCHC 317 g/1
Sökk 6 mm/klst
Niðurstöður deilitalningar voru:
Neu. stafir: 11%
Neu. segment: 54%
Lymphocytar: 37%
Monocytar: 2%
Niðurstöður úr blóðstroki voru:
Anisocytosis P
Poikilocytosis P
Serum-ferritin 2 míkróg /1
Serum-B12 108 pmól /1
Serum-fólat 2.1 nmól/ 1
Sjúklingurinn var settur á jamtartrat x 2 á
dag.
Hvert er nœsta skref?
Að fengnum þessum niðurstöðum
var maðurinn spurður í þaula um
meltingu og hægðarfar. Þá fyrst kom
fram að hægðimar höfðu alltaf verið
fremur linar. Einnig að hann hafði
nokkrum sinnum fengið heiftarleg en
skammvinn niðurgangsköst. Þessi
skot komu helst ef hann borðaði eitt-
hvað þungmelt s.s. rjómatertur eða
annan fíturíkan mat.
Sjúklingurinn gekkst undir neðan-
taldar rannsóknir:
1. Mergskoðun
2. Schillingspróf
3. LDH mælingu
4. Blóðsýni tekið m.t.t. ferritíns,
B12 og fólats
5. Duodental bíopsía
Niðurstöður urðu þessar:
1. Mergskoðun: Megalóblastískur
og jámsnauður mergur.
2. Schillingspróf: „Þvagmagn 1600
ml. Útskilnaður 3.9%. Bendir til
anemia pemiciosa."
3. LDH mæling: 117U/I
Blóðsýni: Serum-ferrítín 5 míkróg/1
Serum-B12 102 pmól/1
SeSerum-fólat 3.2 nmól/1
RBK-fólat 106 nmól/1
5. Duodenal biopsía: PAD: Atrop-
hia villosa mucosae duodeni.
Umræða
Endanleg greining var Celiac sjúk-
dómur (Gluten enteropathy). Saga
þessa sjúklings sýnir vel hvemig Ce-
liac sjúkdómur hagar sér: Fyrstu ein-
kenni eru oft blóðleysi vegna jám- og
fólínsýruskorts. Blóðleysið getur
verið viðloðandi árum saman áður en
önnur einkenni um malabsorptio
koma fram. Það er því alltaf vert að
hugsa um Celiac sjúkdóm ef frarn
kemur óskýrt blóðleysi. Malabsor-
ptio og megrun koma fram síðar í
sjúkdómnum, oft eftir önnur tilfall-
andi veikindi. Sjúklingarnir læra að
lifa með væga malabsorptio m.a.
með því að forðast feitan mat. Saga
um niðurgang eða fituskitu fæst
stundum ekki fram nema með bein-
um spumingum.
Talið er að sýni frá 4. hluta skeifu-
garnar gefi sömu upplýsingar og sýni
frá jejunum. Á seinni árum hefur
tíðkast að taka sýni frá skeifugörn í
gegnum bama-magaspeglunartæki
(pediatric gastroscopy) og er það
stórum einfaldara en að taka sýni
með Crosley capsulu.
Meðferð við Celiac sjúkdóm er
gluten frítt fæði ævilangt.
Stefán Kristjánsson tók saman með góðri
aðstoð Bjama Þjóðleifssonar og Sig-
mundar Magnússonar. Bjami er höfundur
umræðunnar.
38
LÆKNANEMINN '/i985 - 38. árg.