Læknaneminn - 01.04.1985, Blaðsíða 44

Hi
Gastrocamera, tæki til magaljósmynd-
unar tekið í notkun 1966, gefið
Krabbameinsfélagi íslands af Kiwanis-
klúbbnum Heklu og Kötlu.
ur og nágrennis 1980-1982 sem gerð
var á þremur spítölum í Reykjavík,
reyndust nær 3A sjúklinganna hafa
neikvæða röntgenniðurstöðu191 og er
það í samræmi við kannanir í öðrum
löndum. Ekki liggur fyrir vitneskja
um niðurstöður magaspeglana á
þessum sjúklingum.
Rannsóknir slíkra sjúklingahópa
annars staðar gefa til kynna að nokk-
ur hluti þeirra hafi vefrænan sjúkdóm
sem hægt er að greina með speglun
og stundum finnast krabbamein í
þessum hópi sjúklinga. Hve stór hluti
þessara sjúklinga er magaspeglaður
ræðst oft af kringumstæðum. Ef um
óveruleg einkenni er að ræða, kjósa
menn oft að bíða átekta. Ef einkenni
eru grunsamleg um sár, krabba-
mein eða vélindissjúkdóm, þarf að
spegla.
6. Magaspeglun án röntgenskoðun-
ar:
Eins og áður er frá greint. tíðkast það
æ meira að gerð sé magaspeglun án
undanfarandi röntgenrannsóknar.
Þegar saga og skoðun vekja grun
um vefrænan sjúkdóm, er ástæða til
speglunar þar sem sú aðferð er ör-
uggust til nákvæmrar greiningar.
Sérstaklega á þetta við um sjúkling
sem kominn er yfir miðjan aldur og
hefir nýtilkomin einkenni svo sem
megrun. blóðleysi, blóð í saur eða
kyngingartruflun og er auðséð að
flestir slíkir sjúklingar myndu þurfa
magaspeglun að röntgenrannsókn
lokinni hver svo sem niðurstaða
þeirrar rannsóknar væri.
Skurðaðgerðir á maga valda breyt-
ingum á útliti magans sem gerir það
að verkum að röntgenskoðun er erfið
og niðurstöður oft ónákvæmar. Þessa
sjúklinga ber því að spegla ef ein-
kenni gefa grun um vefrænan
sjúkdóm. Um krabbameinshættu
þessara sjúklinga, sjá hér á eftir.
Auk þess að vera hluti rannsóknar
sjúklings sem talinn er hafa blæðingu
frá meltingarfærum hefir magaspegl-
un víðast unnið sér fastan sess sem
nauðsynleg rannsókn við bráða
magablæðingu. Sýnt hefur verið
fram á að greining á orsök blæðingar
er öruggari og nákvæmari með
magaspeglun sem gerð er á fyrsta
sólarhring eftir komu á spítala heldur
en röntgenskoðun eða magaspeglun
sem gerð er síðar.(l0) Örugg greining
gefur möguleika á að beita strax
þeirri meðferð sem best á við og
sjúklingur í þessu ástandi er þakklát-
ur fyrir fljóta vitneskju um orsök
blæðingar. Ennþá hefir þó ekki verið
sýnt fram á bættan árangur í meðferð
blæðinga. Bent hefur verið á(l°'111 að
dánartala sé ekki lægri né hafi endur-
blæðingum eða skurðaðgerðum
fækkað þegar á heildina er litið.
Hvað varðar einstakar blæðingarors-
akir svo sem hjá sjúklingum með lifr-
arsjúkdóma eða endurteknar og
áframhaldandi blæðingar, getur þó
skjót greining skipt sköpum. Maga-
speglanir á fyrsta degi eftir komu
hafa aukið þekkingu okkar á orsök-
um og hegðun blæðinga og sú þekk-
ing heldur áfram að aukast og ætti að
leiða til þess að línur skýrist um
gagnsemi speglana í þessu ástandi.
Þá er þess að geta að möguleikar eru
sífellt að aukast á stöðvun blæðinga
með rafbrennslu, hita eða laser um
leið og speglun er gerð.
Læknablaðið birti 1982 uppgjör
um bráðar magablæðingar á Borgar-
spítalanum 1974-78<I2) og kemurþar
fram að af 227 sem komu, voru gerð-
ar speglanir á 150, flestar á fyrstu 2-
3 dögunum eftir komu. Greiningar-
hlutfall reyndist gott eða 89% og
heildardánartala (5.6%) hagstæð.
Æskilegt væri að fram kæmi nýtt
uppgjör frá öllum sjúkrahúsum í
Reykjavík um þetta efni svo að við
gætum byggt ákvarðanir okkar um
áframhaldandi rannsóknaraðferðir á
þeim forsendum sem við eiga hér á
landi.
Speglun til eftirlits
1. Ulcus ventriculi
Fyrir daga trefjaglersspeglunar voru
settar strangar reglur um meðferð og
eftirlit sjúklinga með ulcus ventri-
culi, þar sem ráðlögð var skurðað-
gerð ef röntgenskoðun sýndi lélegan
árangur meðferðar. Þar sem nú eru
betri möguleikar að greina illkynja
sár frá góðkynja með speglun,
frumurannsókn og vefjarannsókn
hefur röntgenskoðun til eftirlits verið
sleppt en almenn regla er að gera
magaspeglun eftir 4-6 vikur og síðan
aftur eftir því sem þurfa þykir og tek-
in sýni hverju sinni þar til sárið er
gróið. Með slíku eftirliti er þá hægt
að fækka aðgerðum sára sem gróa
seint.
42
LÆKNANEMINN '/isss - 38. árg.