Úrval - 01.10.1967, Page 6

4
ÚRVAL
tilhugalífi stendur. Þá er daðrað
eftir vissum regium. Það er líkt og
verið sé að tefla skák. Nú á þessi
aðilinn leik og svo hinn. Hið viður-
kennda takmark daðursins er
a. m. k. kynmök, ef ekki hjónaband.
En það gildir allt öðru máli um
daðrið, eftir að aðilarnir eru giftir.
Slíkt daður hefur verið skilgreint
sem aðferð til þess að sýna kyn-
ferðilega velþóknun eða þrá, en um
leið sé það gefið til kynna án nokk-
urra orða, að það sé á allan hátt
óhagkvæmt að láta þetta ganga
nokkuð lengra.
Fyrir flest gift fólk er daður líkt
og hátíðleg skrúðganga, sem á sér
engan ákvörðunarstað. Þegar þátt-
takandur í skrúðgöngunni hafa stig-
ið eitt skref áfram, stíga þeir síðan
eitt skref aftur á bak. Það er leikur,
sem hefur mjög strangar reglur.
Sá, sem brýtur reglurnar, má
vænta þess, að hann fái harða ofaní-
gjöf. Ein gift kona sagði mér frá
kvöldverðarboði, þar sem mjög
myndarlegur maður jós yfir hana
gullhömrum og stjanaði við hana
á alla lund, og kunni hún vissu-
lega að meta það. Maðurinn hennar
var að ná í yfirhafnir þeirra, því
að þau voru í þann veginn að fara,
þegar maður þessi sagði henni, að
honum hefði þótt dásamlegt að hitta
hana og spurði með lágri röddu,
hvað hún væri að gera á miðviku-
daginn.
„Sem snöggvast var ég sem löm-
uð“, sagði hún við mig. „Ég vissi, að
ég hafði gefið honum dálítið undir
fótinn eða að minnsta kosti ekki
haldið aftur af honum. En þetta var
nú veizla! Svo ég sagði honum,
hvað ég yrði að gera á miðviku-
daginn — strauja skyrtur manns-
ins míns!“
Undirrót daðursins er oftast þörf-
in á að styrkja sjálfsálitið og endur-
heimta þá æsingu og eftirvæntingu,
sem var samfara samdrætti og til-
hugalífi. Geti augnatillit, gullhamr-
ar, sérstök kurteisi og stimamýkt
eða einhver annar „rómantískur"
tjáningarmáti haft þau áhrif, að
konunni finnst hún vera enn kven-
legri og verði viðbragð hennar til
þess, að manninum finnist hann
vera enn meiri karlmaður, þá má
segja, að hin endanlegu áhrif verði
þau, að báðir aðilar fái betra álit
hvort á öðru og eru ánægðari hvort
með annað og með sjálf sig. Dað-
urtæknin getur verið þrungin glæsi-
leika og töfrum, þegar henni er beitt
af fínleika og smekkvísi. Jafnvel
mökum aðilanna getur fundizt, að
það sé þannig verið að slá þeim
sjálfum gullhamra með þessum leik.
Sú persóna, sem sér, að dáðst er að
maka hennar, fyllist fullvissu um, að
hennar góði smekkur og mikla gæfa
sé viðurkennd af öðrum.
En hvers vegna eru þá svo marg-
ir eiginmenn og eiginkonur vansæl
þegar makar þeirra taka þátt í slík-
um leik?
Ég held, að svarið sé fólgið í þeirri
staðreynd, að jafnvel „saklaust"
daður hefur í för með sér fólgna
geysilega möguleika til sköpunar
vandræðaástands. Það, sem eigin-
kona álítur saklaust daður, getur
til dæmis orðið til þess að skapa
ofboðslega afbrýðisemi hjá eigin-
manni, sem álítur stöðu sína frem-
ur ótrygga, eða þá öfugt.