Úrval - 01.10.1967, Qupperneq 122

120
ÚRVAL
suðurhluta Bataanskagans voru
meira en tvisvar sinnum fleiri sjúk-
ir og særðir, og þar kvað við ann-
an tón. Japanir stálu þar mat og
hjúkrunargögnum og öllu verðmætu,
sem sjúklingarnir áttu, og ráku þús-
undir lasburða og hjálparvana sjúkl-
inga út á þjóðveginn á náttfötunum
einum klæða og létu þá skreiðast
áfram í átt til Balanga eða deyja við
vegarbrúnina.
Grimmdin, sem margir af föng-
unum urðu að þola, byggðist aldrei
á yfirveguðum, fyrirfram skipu-
lögðum áætlunum, þar sem um væri
að ræða almenna löngun Japan-
anna til þess að refsa föngunum eða
auðmýkja þá. í flestum tilfellum
var bara um að ræða duttlunga,
skeytingarleysi eða misskilning af
hendi einstakra japanskra her-
manna. Vitað er þó um eitt fyrir-
fram ákveðið hermdarverk, er 350—
menn einnar filippseyskrar her-
400 liðsforingjar og óbreyttir her-
deildar voru teknir af lífi með sverð-
um og byssustingjum, og virtist
vera þar um að ræða hefnd fyrir
mannfall Japana. En á hinn bóginn
náðu mörg þúsund menn til Balanga
í mjög svipuðu ásigkomulagi og þeir
voru í, þegar þeir gáfust upp.
Versta þolraunin beið fanganna
á leiðinni frá Baianga norður á bóg-
inn. Auk hungurs og örmögnunar
þjáðust flestir þeirra óskaplega af
mýraköldu. í steikjandi sólskini
hitabeltisins engdust þeir sundur og
saman af hitasótt, svitnuðu ofboðs-
lega og misstu mikinn raka, sem
skrælnaðir líkamir þeirra máttu alls
ekki við að missa. Blóðkreppusótt
breiddist líka út með leifturhraða,
og varð óhreint drykkjarvatn og
hræðilega sóðalegir áningarstaðir
til þess að flýta fyrir smituninni.
Fangarnir skreiddust áfram í átt-
ina frá Balanga norður á bóginn í
skipulegum 100 manna hópum, og
gættu varðmenn hvers hóps. Sólar-
hitinn var miskunnarlaus og þjóð-
vegurinn á kafi í ryki. Það var sjald-
an stanzað til þess að slökkva þorst-
ann og þá mjög stutt. Hinir sjúku
og uppþornuðu fangar drukku hvaða
vatn sem þeir náðu í, hversu óhreint
sem það var. Og mennirnir urðu
jafnvel þyrstari, eftir því sem sjúk-
dómarnir breiddust út á meðal
þeirra. Þeir skeyttu ekkert um það,
þótt þeir ættu á hættu að vera
lamdir, skotnir eða stungnir til
bana með byssusting, ef þeir álitu,
að þeir hefðu möguleika á að ná
í vatn. Fyrir suma var stunga
byssustingsins sem koma líknar-
engils. Slík urðu örlög margra, sem
voru of máttfarnir til þess að halda
hópinn.
Áð var að kvöldlagi í tveim bæj-
um við hinn 21 mílu langa þjóðveg
frá Balanga til San Fernando sam-
kvæmt áætlun og hafizt þar við um
nóttina. En þar var lítill undirbún-
ingur til þess að taka á móti föng-
unum. Útbýtt var að vísu dálitlum
mat og vatni, en þar voru engin
skilyrði til hjúkrunar. Og heil-
brigðisástandið fór hríðversnandi.
Sérstaklega grimmileg örlög biðu
margra fanganna í bænum Lubao,
15 mílum norðar. Þar var þúsund-
um fanga troðið inn í næstum loft-
þétt vörugeymsluhús úr bárujárni,
þangað til þar inni var orðið svo
þröngt, að fangarnir gátu varla